Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıklar Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Emel Bülbül Başkan, zaman zaman sedef hastalığı ile karıştırılan kurdeşen hakkında bilgi verdi...
Ürtiker (kurdeşen) nasıl bir hastalık?
Ürtiker kelimesi, Latincesi 'Urtica' olan ısırgan otundan gelmektedir, halk arasında kurdeşen olarak bilinir. Kurdeşen; çeşitli uyaranlara karşı gelişen, farklı mekanizmalarla (alerjik veya diğer mekanizmalar) oluşan damarsal bir reaksiyondur. Kurdeşen haftanın hemen her günü olacak şekilde altı haftadan uzun süre devam ediyorsa, kronik ürtiker olarak adlandırılır.
Hastalık nasıl başlar?
Belirtiler birden bire yanma ve kaşıntı hissi ile başlayan ataklar şeklinde ortaya çıkar. Hastalık kızaran, kabaran, kaşınan pembe-kırmızı renkli değişik boyutlarda şişliklerle kendini gösterir ve kısa sürede söner. Şiddetli kaşıntı vardır ve kızarıklıklar birbiri ile birleşerek büyük boyutlara ulaşabilir. Döküntü vücudun her yerine yerleşebilse de özellikle bası alanları (kemer bölgesi gibi), kalçalar, dizler, dirsekler, göz ve ağız çevresi gibi bölgelerde daha sık görülür. Göz kapakları, dudak, dil ve hatta solunum yollarına yerleştiğinde daha geç iyileşen şişlikler şeklinde kendini gösterir. Özellikle solunum yollarına yerleştiğinde ses kısıklığı, yutkunma güçlüğü ve hatta solunum zorluğuna yol açarak ölüme neden olabilir. Şiddetli atakların varlığında hastalara ölüm korkusu yaşatan ve genel durumunu bozarak acile başvurma nedeni olan bir tablodur.
KADINLARDA DA HA SIK GÖRÜLÜYOR
Hastalığın görülme nedenleri nelerdir? Ürtiker (kurdeşen) sebepleri arasında ilaçlar, gıda, solunumsal alerjenler, enfeksiyonlar, parazit hastalıkları ve dahili hastalıklar yer alabilmektedir. İlaçlar içinde en sık penisilin ve türevleri antibiyotikler, aspirin, ağrı kesiciler başta gelmektedir. Ağrı kesiciler kronik ürtikerin doğrudan sebebi olmasa da alevlendirici rol oynar. Üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları, diş enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları, hepatit ve Hpylori gibi mide enfeksiyonları; kronik ürtiker tetikleyicileri arasında sayılabilir.
En çok kimlerde rastlanır?
Kadınlarda erkeklere nazaran iki kat daha sık görülür. Yüksek sosyoekonomik durumda ve büyükşehir yaşamında daha fazla göründüğü düşünülmektedir.
Ürtiker ve sedef farklı hastalıklar mı? Aralarındaki farklar nelerdir?
Sedef hastalığında saçlı deri, diz, dirsek, kalça gibi başlıca travma yerlerinde kızarık zeminde hastalığa adını veren bol, sedef rengi kepeği olan döküntüler karşımıza çıkar. Kepek ürtikerde görmediğimiz bir belirtidir. Ayrıca sedef hastalığında tırnak bozuklukları ve eklem tutulumuna rastlanabilir ki bu belirtiler ürtikerde beklenmez. Sedef belirtileri ürtikerdeki gibi saatler içinde kaybolmamaktadır ve hastalığın oluşumunda bağışıklık sistemini ilgilendiren farklı mekanizmalar rol oynamaktadır.
ÇİKOLATA, FINDIK VE FISTIĞI FAZLA TÜKETMEMENİZ GEREKİYOR
Kronik ürtiker başka bir hastalığın habercisi olabilir mi? Farklı bir hastalığa sebep olabilir mi?
Kronik ürtiker hastalarında çeşitli bağışıklık hastalıklarına daha sık rastlanır. Yapılan bir çalışmada kronik ürtiker hastalarında; tiroid hastalıkları, çölyak hastalığı, sistemik lupus eritematozus (SLE), Sjögren Sendromu, romatoid artrit ve diyabet gibi hastalıklara daha sık rastlanmıştır.
Bu hastalığın kesin tedavisi var mı?
Kronik ürtiker tedavisinde ilk basamakta yer alan ilaçlar; antihistamin adını verdiğimiz, ürtikerde kızarıklık, kaşıntı ve şişlikten esas sorumlu maddenin hücrelerimiz üzerindeki etkisini engelleyen ilaçlardır. Sıklıkla günde bir-dört kez doz aralığında güvenle kullanılır. Yeni kuşak antihistaminlerin uyku yapıcı etkisi veya organlara zehir etkisi bulunmadığından uzun süreli kullanılmalarında sakınca yoktur. Ancak sık yapılan hatalardan biri, ilacın şikayet oldukça aralıklı alınmasıdır. Halbuki ilacın tam etkinlik sağlayabilmesi için hekimin önerdiği süre boyunca düzenli alınması önemlidir. Kronik ürtiker tedavisinde kortizon tedavisi; ancak şiddetli ataklar sırasında veya dudak, göz kapağı şişliği, ses kısıklığı, nefes darlığı gibi şişlik durumlarında kısa süreli uygulanmalıdır.
Ürtiker hastalarının dikkat etmesi gerekenler nelerdir?
Ürtikeri aktive eden alerjen gıdalar tüketilmemelidir. Özellikle çilek, yumurta sarısı, fındık, fıstık, çikolata ve deniz ürünlerinden uzak durulmalıdır. Kişi hayatındaki değişiklikleri çok iyi not etmelidir. Banyodaki sabun, şampuan, cilde uygulanan topikal bazı maddeler ürtikeri tetikliyorsa kaçınılmalıdır. Tozlu ortamlarda bulunulmamalıdır. Çamaşırlar, deterjan artıklarının kalmaması için çift durulanmalıdır. Çamaşır yıkarken yumuşatıcı asla kullanılmamalıdır. Banyoda cilt rahat bırakılmalı, kese ya da lif yapılmamalıdır.
'ANNE-BABA OLMANIN OKULU MU OLUR?' DEMEYİN!
Koruncuk
Vakfı; okulu olmayan yegane konuda, yani 'Anne-Baba Olmak' hakkında 3 Ekim-22 Kasım 2015 tarihleri arasında bir eğitim programı düzenliyor. Türkiye Korunmaya Muhtaç Çocuklar Vakfı (Koruncuk), dünyanın en zor ve önemli konusu olan 'anne-babalık' hakkında, uzmanlar eşliğinde ebeveynleri eğitmek için kolları sıvadı. Çocuğun gelişme süreci içindeki değişimlerinden cinsel eğitime kadar çocukları ve gençleri ilgilendiren farklı konularda ebeveynleri bilinçlendirmek amacıyla kurulan Koruncuk Ana-Baba Okulu, Vakfın Mütevelli Üyesi Prof. Dr. Klinik Psikolog Tülin Yurtbay önderliğinde Bolluca Çocukköyü Kültür Merkezi'nde hayata geçirildi.
HERKESE AÇIK VE ÜCRETSİZ
Anne-baba okulu; çocuk gelişimi, çocuk sağlığı ve beslenmesi, akraba evlilikleri, aile planlaması, çocuk yetiştirme ilkeleri, çocuğun cinsel eğitimi ile gençlik çağı ve sorunları konularını kapsıyor. Hafta sonları 10.30-12.00 saatleri arasında düzenlenecek olan program; herkese açık ve ücretsiz.