Özel bir üniversitenin İlk Yardım ve Acil Yardım Bölüm Başkanı Öğretim Görevlisi Özlem Karagöl, güvenli bir alanda sakin kalabilmenin deprem esnasında hayatta kalabilirliği arttıran en temel faktörlerden biri olduğunu belirtti. Deprem anı ve sonrasında yapılması gerekenler ile ilgili önemli bilgiler verdi
HİPOTERMİDE ALTIN KURAL: UYUTMAYIN KONUŞTURUN
Karagöl, deprem gibi afetlerde yaralıya müdahalede ilk yardımı iyi bilmenin enkazdan hayat kurtarabilmek için son derece önemli olduğunu vurguladı. Bu gibi durumlarda en sık karşılaşılan yaralanmaların ise iç ve dış kanamalar, kafa, göğüs, karın, göz yaralanmaları, ezik veya kırıklar ve yanmalar olduğunu söyledi. Özellikle deprem bölgesindeki soğuk havanın neden olabileceği hiportermiye dikkat çeken Karagöl, "Altın kural ise uyutmayın, konuşturun. 20 derecelik ortama alın ve kademeli olarak ortamı ısıtın" dedi. Karagöl, donmada nelerin yaşandığını ve ilk yardım olarak nelerin uygulanabileceğini şöyle sıraladı:
Deri soğuk ve soluk.
Vücut ısısı çok düşerse; kan damarları çok gevşer ve cilt kızarır.
Soğuk kan kalbe gider ve kalbin durmasına yol açar.
Özellikle baş, yüz, el ve ayaklar iyi korunmalıdır.
Hastayı kapalı ve ılık yere taşıyınız.
Islak ve donmuş elbiseyi çıkarınız, baş dahil battaniyeye kundak gibi sarınız.
Masaj kesinlikle yapmayınız.
Hafif donuklarda ilk yardım; hasta ılık yere götürülür, ayakkabı, çorap çıkartılır, el ve ayak kurutulur.
Eğer kişi bilinçsiz ise; solunum ve kalp kontrol edilir, eğer alınamıyorsa kalp-akciğer canlandırma yapılmalıdır.
Bilinçsiz, fakat kalp ve solunum varsa; kesinlikle ağızdan bir şey verilmemelidir.
Bilinci yerinde ise; moral verilmelidir, kol ve bacaklarını hareket ettirmesi söylenilmelidir.
CAN GÜVENLİĞİNİ SAĞLAYIN İLK YARDIM NASIL OLMALI?
Yaralıya ilk müdahalenin çok önemli olduğunu kaydeden Karagöl, "En sık karşılaşılan yaralanmalar; iç ve dış kanamalar, kafa, göğüs, karın, göz yaralanmaları, ezik veya kırıklar ve yanmalardır. Enkaz altından yaralı çıkarırken dikkat edilmesi gereken pek çok husus var. Aceleye getirilen kurtarma girişimleri sonucunda yeni kanamalar, yeni kırıklar meydana gelebilir, ağır yaralanmalar oluşabilir. İlk kural, yaralının vücudunun katlanmadan, boynunun ve belinin sağa sola, arkaya öne kıvrılmadan, vücut boyunca çekilerek çıkarılması. Bu esnada yaralının vücudunun değişik bölümlerinin halen sıkışık olması ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır. İlk yardım teknikleri yeterince bilinmezse, hayat kurtaracağım derken yapılan yanlışlıklar yaralının durumunu daha da ağırlaştırabilir" dedi.
KANAMALI HASTALAR ACİL HASTANEYE SEVK EDİLMELİDİR
Büyük kanamalarda hasta acil hastaneye sevk edilmelidir
Kanayan yer üzerine (parmakla temiz bir bez kullanılarak) baskı yapılmalı
Kanama durmuyorsa el ayası kullanılarak baskı artırılmalı
Kanama duruncaya kadar baskı uygulamaya devam edilmeli
Birinci bez, kanla ıslanırsa üzerine ikinci bir bez koyarak (Altın kural: ilk bezi kaldırmadan) baskı yapmaya devam edilmeli
Yaranın uç tarafındaki renk değişikliği ve nabız, kontrol edilmeli.
KIRIKLARA İLK MÜDAHALE
Eklem veya kırık bölgenin hareketini engellemek için tespit (sabitlenmeli) edilmeli
Kırık bölgeye soğuk uygulama yapılmalı (buz uygulaması)
Kol ve bacaklardaki kırıklar sabitlendikten sonra kalp seviyesinden yükseğe kaldırılmalı
Bacak -diz ve ayak bileği eklemini içine alacak şekilde ve eşit uzunlukta iki atel seçilmeli (uzun bir tahta kullanılabilir)
Atel bacağın iki tarafına uygun şekilde yerleştirilmeli ve geniş sargı ile bağlanmalı
Uyluk -kalça ve diz eklemini içine alacak şekilde, biri koltuk altına uzanacak uzunlukta iki atel seçilmeli
Atel bacağın iki tarafına uygun şekilde yerleştirilmeli
İki atel gövde düzeyinde ve bacak hizasında iki veya üç geniş sargı kullanarak, diz seviyesinde geniş bir sargı, ayak bileğinde 8 şekli oluşturan bir sargı ile bağlanmalı
AFETLERDE İLK YARDIM
KARAGÖL, deprem gibi doğal afetlerde en çok rastlanılan yaralanmalara yapılacak müdahaleleri ise şöyle sıraladı:
Boyun tespiti
yapılmalı
Sıkışmanın
kaldırılması için
araç gereç kullanılmalı
Depremzedenin
arkasına
geçmeli
Kollarını
depremzedenin
kollarının altından
geçirmeli
Depremzedeyi
kolundan
tutarak çekmeli
Vücuda
saplanmış cisim
varsa çıkarılmamalı
ŞOKTA İLK YARDIM
Depremzede sırt üstü yatırılmalı
Kanama ve şok ile ilgili bulgular; görünür kanama, soluk cilt, uzuvlarda soğukluk, hızlı nabızdır
Ayakların altına destek koyarak 20-30 cm kaldırılmalı
Yaralı (varsa pansuman ve turnike görülecek şekilde) battaniye ile sarılmalı
Tıbbi yardım gelene kadar bu pozisyon korunmalı
Solunum ve nabız 3-5 dakika aralıklarla kontrol edilmeli
UZUV KOPMASI DURUMUNDA
Yaralı sırt üstü yatırılmalı
Bacakları 20-30 cm kadar yükseltilmeli
Turnike uygulamalı (kopan uzvun 3-4 parmak üzerine)
Kopan parça temiz, su geçirmez ağzı kapalı plastik bir torbaya yerleştirilmeli
Kopan parçanın konduğu torba, buz içeren ikinci bir torbanın içine konmalı (kopan parça direkt buz veya su içine konmaz)
Torba temiz bir bez ile sarılıp yaralı ile aynı vasıtaya konmalı, üzerine hastanın ad ve soyadı yazılmalı
Tıbbi birimlere müdahalenin hızlandırılması için transport esnasında haberdar edilmeli
