Büyük Britanya'da her yıl tanısı konulan kanser tipleri arasında en yaygın görülen, melanom olmayan cilt kanseridir. Melanom olmayan cilt kanseri, nedenlerinin çoğunu bildiğimiz bir kaç kanser türünden biridir.
CİLT KANSERİ VE GÜNEŞ
Cilt kanserlerinin çoğu uzun süre güneşe maruz kalmaktan kaynaklanmaktadır. Melanom olmayan iki tip cilt kanseri vardır, bazal hücreli karsinoma (BCC) ve yassı (skuamöz) hücreli karsinoma (SCC). Güneş yanığı öyküsü bazal hücreli karsinoma (BCC) riskini arttırmaktadır. Çocuklukta güneş yanığı ile ilgili çeşitli olaylar yaşadıysanız risk özellikle artmaktadır. Yassı (skuamöz) hücreli karsinoma (SCC) riski ise tüm yaşamınız boyunca güneşe maruz kaldığınız toplam süre ile ilgilidir. Bu, dışarıda çalışan işçilerin bu kansere yakalanma açısından yüksek risk sahibi olduğu anlamına gelmektedir. - örneğin, çiftlik işçileri, bahçıvanlar ve şantiye işçileri. Bazı çalışmalarda çocuklukta geçirilen güneş yanığı da SCC ile ilişkilendirilmiştir.
Açık renk saç ve göze sahip olan sarışın kişiler ya da bronzlaşmaktan ziyade yanmış olanlar koyu tenli kişilere kıyasla güneşin zararlarına karşı daha fazla risk taşımaktadırlar.
DİĞER RİSK FAKTÖRLERİ
Yaşınız ilerlemişse ya da daha önce cilt kanseri geçirmişseniz, cilt kanserine yakalanma riskiniz daha yüksektir. Ailede cilt kanseri öyküsü de ayrıca risk faktörünü arttırmaktadır. Diğer faktörler; diğer bazı cilt durumlarına sahip olma ya da daha önce radyoterapi almış olma; belirli kimyasallara maruz kalmış olma ve zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olmayı kapsamaktadır.
CİLT KANSERİNİN ÖNLENMESİ
Bazı Akıllı Güneş Tavsiyeleri
Güneş yanığı cilt kanserine yakalanma riskinizi iki katına çıkarmaktadır. Şezlonglar dışarıda bronzlaşmak için güvenilir bir seçenek değildir. Özellikle en yoğun olduğu zamanlarda güneşten kaçınmak önemlidir. Şunları unutmayın:
-11 ve 3 arasındaki zamanı gölgede geçirin
-Yanmadığınızdan emin olun
-Tişört, şapka ve güneş gözlüğü kullanın
-Çocuklara özellikle dikkat etmeyi unutmayın
- +15 faktör güneş losyonu kullanın
CİLT KANSERLERİNİN DENETLENMESİ
Kendi cildinizi kontrol etme alışkanlığı kazanmak oldukça önemlidir. Eğer cildinizde, 4-6 hafta içinde kaybolmayan ya da gittikçe büyüyen, yeni oluşmuş herhangi bir anormallik farkederseniz bunları kontrol ettirmek üzere doktorunuza başvurun. Eğer cilt kanserine yakalanma riskiniz yüksekse ya da daha önce cilt kanseri tedavisi görmüşseniz bu özellikle önem arz etmektedir.
CİLT KANSERİ TARAMASI
Tarama; hastalığın erken bir aşamasında, belirtiler başlamadan önce, test edilmesi anlamına gelmektedir. Şimdilik ülkemizde melanom olmayan cilt kanseri için genel bir tarama programı yoktur. Eğer bir tarama programı olsaydı, zaman ve para açısından önemli bir ilerleme olurdu. Yavaş ilerleyen ve neredeyse tamamen tedavi edilebilen kanserlerin bu yolla tespit edilmesinin anlamlı olup olmadığı konusunda tartışılmaktadır. Melanom olmayan cilt kanserleri güneşe en çok maruz kalınan alanlarda yaygın olduğundan; çoğu zaman hastalar, onların yakın arkadaşları ya da akrabaları başarılı bir tedaviyi değerlendirebilmektedirler.
CİLT KANSERİ BELİRTİLERİ
Melanom olmayan cilt kanseri en sık olarak cildin güneşe maruz kalan bölgelerinde ortaya çıkmaktadır. Melanom olmayan cilt kanserinin belirtileri kanserleri olmayan bazı diğer cilt durumlarına benzerlik gösterebilir. Cildinizdeki zarar görmüş ve iyileşmemiş alanları doktorunuza göstermelisiniz.
Cilt kanseri aşağıda belirtilen şekillerde görülebilir:
-4 hafta içinde iyileşmeyen leke ya da yara
-Kaşınma, acıma, kabuk bağlama ya da kanaması 4 haftadan daha uzun süre devam eden leke ya da yara
-Belirli bir nedeni olmayan ve 4 hafta içinde iyileşmeyen ülser formları ya da ciltte bozulma alanları
Bazal hücreli cilt kanserleri küçük, yavaş ilerleyen, parlak, pembe ya da kırmızı yığınlar olarak izlenirler. Eğer kendi haline bırakırsanız, kabuk tutma, kanama ve ülsere çevirme eğiliminde olurlar. En yaygın olarak; yüz, kafa derisi, kulaklar, eller, omuzlar ve sırtta izlenirler.
Yassı (skuamöz) hücreli cilt kanserleri ise genellikle pembe yığınlardır. Yüzeyde sert ya da pul pul bir görüntüye sahiplerdir. Kolaylıkla kanayabilir ve ülsere çevirebilirler. En yaygın olarak; yüz, boyun, dudaklar, kulaklar, eller, omuzlar, kollar ve bacaklarda bulunurlar.
Bowen hastalığı cilt kanserinin çok erken bir formudur. Genellikle kırmızı bir yama şeklinde görülür, kaşıntı yapabilir ve vücudun herhangi bir yerinde izlenebilir.
CİLT KANSERİ TİPLERİ
Melanom olmayan cilt kanserinin iki ana tipi vardır. Ayrıca çok sayıda daha nadir görünen tipleri de mevcuttur.
Bazal hücreli cilt kanseri
Melanom olmayan cilt kanseri tanısı konulmuş her 100 vakadan yaklaşık 75'i (%75) bazal hücreli cilt kanseridir. Bu tip kanser çoğunlukla güneşe maruz kalan alanlarda ortaya çıkar, ancak sırtınızda ya da bacaklarınızın alt kısmında da görülebilir. Sıklıkla orta ya da ileri yaşta tanısı konulur. Bazal hücreli cilt kanserinin vücudun diğer kısımlarına yayılması çok nadir bir durumdur.
Yassı (skuamöz) hücreli cilt kanseri
Her 100 cilt kanseri vakasının yaklaşık 20'si (%20) yassı (skuamöz) hücreli cilt kanseridir. Genellikle güneşe maruz kalan alanlarda ortaya çıkar. Yassı hücre kanseri yayıldığında sıklıkla cildin daha derin tabakalarına iner. Nadiren, lenf düğümleri ve diğer organların yakınlarına yayılarak sekonder kanserlere neden olur.
Nadir cilt kanseri tipleri
Melanom olmayan cilt kanserinin daha az yaygın olan türleri; Merkel hücreli karsinom, Kaposi sarkomu ve cildin T hücreli lenfomasıdır.
