Çay Sektöründe Gürcistanlı İşçi Sorunu

Yaklaşık 210 bin üreticinin 760 bin dekar alanda yaptığı çay tarımı, sadece bölgenin insanına değil, Gürcistan ekonomisine de katkıda bulunuyor.
Merkezi Trabzon’da olan Çay Sanayicisi İşadamları Derneği (ÇAYSİAD), “2015 yılına girerken 2014 yılı Çay Bölgesi İstihdam Raporu”nu hazırlayarak kamuoyu ile paylaştı. ÇAYSİAD Genel Sekreteri Mustafa Yılmaz Kar tarafından hazırlanan rapora göre, komşumuz Gürcistan’dan gelen-getirilerek bahçelerde çalıştırılan işçiler, yasalara aykırı olmasına rağmen yörede en çok kullanılan işgücü olarak biliniyor. Raporda; işçilerin bir kısmının ülkelerinden Sarp Sınır Kapısı üzerinden Türkiye’ye giriş yaparak çalışıp, akşam yine evlerine döndükleri hatırlatılıyor. Raporda “Gürcü işçiler, ülkemizde mevcut yasalara rağmen bölgede çay toplama faaliyetinde en etkin aktördürler. Sabahleyin ülkemizde iş başı yaparak akşamleyin evlerine dönebiliyorlar. Çaykur bile alım yerlerinde çay yükleme işini taşeronlara vermiş olsa da, taşeronlar zaman, zaman bu işçilerden faydalanabiliyor. Bu da yıl bazında yaklaşık 125 milyon dolar para transferi anlamına geliyor. Bu Gürcistan ekonomisi için iyi bir rakamdır. Gürcülerin kabul ettiği şartlar ülkemiz insanının kazanılmış haklarından vazgeçmesi anlamına geldiğinden, bu işgücü piyasaya nüfus ettikçe bizim insanımız piyasadan çekilmektedir. Bu da eksi istihdamdır. Bunun sebebi ‘verimli işçi verimsizi işinden kovdurur’ şeklinde izah edilebilir. Buradaki verim kavramı daha zor şartları kabul etmek ve daha fazla iş çıkarmak anlamına gelir” ifadeleri yer alıyor.
TÜRKİYE’DE ÇAY İŞİNİ ÖĞRENDİLER GÜRCİSTAN’DA ÇAY SEKTÖRÜNÜ AYAĞA KALDIRDILAR
Piyasanın istihdam tarafını oluşturan çay işçilerinin 5 ana başlıkta toplanabileceği vurgulanan raporda, bunların kendi çayını kendisi toplayanlar, yerli işçiler, yarılıkçılar, diğer illerden gelenler ve yabancıların çay toplama ve diğer hizmetlerde kullanılan aktörler olduğu belirtildi. Yabancı işçiler konusunda “Yabancı ülkelerden, büyük bir çoğunlukla Gürcistan’dan gelen ve yasal olmayan yollarla, kayıt dışı istihdam edilen işçilerdir. Her geçen gün hem sayıları ve hem de etkinlikleri artmaktadır. Çay taşıma işi dahil olmak üzere çayla ilgili her işte çalıştırılmaktadırlar. Kayıt dışı çalışan ve 2013 yılında 16 bin, 2014 yılında 12 bin kişi olduğu tahmin edilen bu kesimin yıllık maliyeti yaklaşık 125 milyon dolardır. İkametlerinin sağlandığı koşullar ülkemiz standartlarına uymayan, sağlıksız koşullardır. Ülkemize gelerek çay işinde çalışan, bu sayede çay işini öğrenen işçiler bugün, Gürcistan çay sanayisini canlandırmayı başarmaktadırlar. Bu da gelecekte kaçak çay girdisinin bu ülkeden olacağının ayak seslerini oluşturuyor” bilgileri yer aldı.
YABANCI İŞÇİLER ÇAY SEKTÖRÜNDE VERİMİ DÜŞÜRÜYOR
Yabancı işçilerin son zamanlarda yarıcı sıfatı ile çay alanlarında yer tutmaya başlamaları, çay sanayinde istikrarın bozulmasına, çayın bu kesim tarafından yalnızca kar amaçlı toplanması sebebiyle veriminin düşmesine neden olduğu da vurgulanan raporda şu görüşlere yer verildi:
“Bu durum çay da aromanın bozulmasını gündeme getirmiştir. Aynı zamanda kilo ile çay toplamayı tercih etmeye başlamaları sebebiyle de, çay ağaçları tahrip olma tehdidiyle karşı karşıya kalmıştır. Toplanan çay yapraklarını, kantar başı peşin para uygulaması sayesinde özel sektöre kayıt dışında satabilme imkanı 2014 yılında mümkün hale gelmiştir. Bölge halkı bu tablodan memnun değildir. Çayımızın geleceği üzerinde bir tehdit olarak, kontrolsüz bir şekilde büyümekte olan bu sorun, yarınlarda bizi pişmanlık duygusu ile karşı karşıya bırakacaktır. En büyük pişmanlık kolay yolu seçen müstahsilde olacaktır desek de, bölgede kontrol dışı gelişen olaylarda kayıtsız kaldığı için devlet de bu pişmanlıktan pay alacaktır.”