Adı savaşla anılan Vietnam'ı görmek için ülkeyi en iyi anlatan şehir Saygon'a, yani yeni adıyla Ho Chi Minh City'e gittik. Havalimanından çıkıp yaklaşık 8.5 milyon nüfuslu Saygon'a girdiğimizde yanıbaşımızdan vızır vızır geçen binlerce motosiklet başımızı döndürüyor. Caddelerde beş milyon motosiklet, bir o kadar da bisiklet var. Araba ise yok denecek kadar az. Nüfus yoğunluğundan dolayı ciddi bir trafik sorunu yaşandığından ulaşım için en kolay yol bu motosikletler. Az sayıdaki halk otobüsleri yoğun trafikte çok ağır hareket ettiği için binlerce kişi her gün evlerine ve işyerlerine gitmek için motosikleti tercih ediyor. Eğer bir arabadaysanız motosikletler sağınızdan, solunuzdan geçip arılar gibi sizi çevreliyor. İnsanlar motorların çıkardığı egzoz gazından korunmak için yüzlerinin tamamını saran maskeler takıyor.
Vietnam'ı dünyaya tanıtan olay ABD ile yaşadığı savaş. 1955'te başlayan savaşın bilançosu topraklarına yağdırılan 13 milyon ton bomba, 2 milyondan fazla ölü, kayıp ve sakat insanlar. Savaş belki uzun zaman önce bitti ancak acı izleri hâlâ duruyor. Kullanılan kimyasal silahlar yüzünden hastanelerde bugün bile sakat doğan çocuklara rastlanıyor. Görkemli yapıların önünde yer alan tank ve uçaklarla Saygon'un her köşesi kanlı tarihin izlerini taşıyor. Savaşın korkunç yüzünü görebileceğiniz yer ise Savaştan Kalanlar Müzesi. Bağımsızlık savaşının acı öyküsünün anlatıldığı müzede fotoğrafların rengi uçmuş. Duvarlar boyunca uzayıp giden sergilerdeki gerçek savaş cephesinden kalma görüntüler insanda şok etkisi yaratıyor. Ormanlık bölgelerde, tarlalarda ve hendeklerde çekilmiş bu fotoğraflar tüyler ürpertici. Aslan kafesi adı verilen işkence odaları Vietnamlıların yaşadıklarını daha iyi anlamamızı sağlıyor.
YERİN ALTINDAKİ ŞEHİR
Vietnam'ın zorlu tarihine tanıklık eden yerlerden biri de Cu Chi (Kuçi) Tünelleri. Saygon'a 70 kilometre uzaklıkta yer alan tüneller, Fransız ve Amerikalılara karşı verilen savaşın kazanılmasında büyük rol oynamış. Yaşlı-genç bütün Vietnamlılar el ele vermiş, küçücük kazmalarla bıkıp usanmadan yerin altında 200 kilometre uzunluğunda adeta bir şehir inşa etmiş. Anlatılanlara göre savaş sırasında çok sayıda hamile kadın çocuklarını bu tünellerde dünyaya getirmiş. Tünellerin yüzlerce girişi ve her tünelin de birbiriyle bağlantısı var. Tünellerin girişi sadece Vietnamlıların girebileceği küçüklükte yapılmış. Kuçi'de savaş sırasında Vietnamlıların Amerikan askerlerine kurduğu tuzaklar da sergileniyor. Bu tuzakların çoğu Amerikalıların attıkları bombalar eritilerek yapılmış.
BALIKÇILIK YAYGIN
Saygon'a bir saatlik mesafede yer alan Kangza ve Vam Sac bölgesinin Vietnamlılar için çok ayrı önemi var. Sık mangrov ağaçlarıyla kaplı olan bu bölge savaş sırasında Vietkong olarak bilinen savaşçıların sığınağı olmuş. Bir buçuk milyon nüfuslu Miytau şehrinde yer alan Kangza'ya ulaşmak için ülkeyi boydan boya kat eden Mekong Nehri üzerinde feribota biniyoruz. Mekong Deltası'nda çok sayıda küçük balıkçı köyü bulunuyor. Halkın büyük çoğunluğunun geçim kaynağı sadece balıkçılık. Çok dar olan kanallara geldiğimizde ise bu kez kanolarla devam ediyoruz. Yaklaşık bir saatlik yolculuktan sonra Kangza'ya ulaşıyoruz. Bugün turistler için bir cazibe merkezi olan Kangza'da bizi meraklı ve çekingen gözlerle süzen yüzlerce sevimli maymun karşılıyor. Kangza'dan ayrılıp, yine tekneyle Vam Sac'a doğru yola çıkıyoruz. Vietnamlılar savaş sırasında sık ormanlık sayesinde bu bölgede rahatlıkla saklanmış. Amerikalılar Vietkong'larla baş edemeyince çareyi kimyasal gaz kullanmakta bulmuş. 400 hektarlık ormanlık alan iki günde tamamen yok edilmiş. Vam Sac'a gelenleri, savaşı yaşayan Ving Vang Tam karşılıyor. 75 yaşındaki Tam, buradaki küçük kulübelerden birinde yaşıyor. Bir savaş gazisi olan Ving Vang Tam'ın o günleri anlatırken gözleri doluyor. Vietnam halkı son derece sıcak, güler yüzlü ve misafirperver bir toplum. Yıllar boyu acı çekmiş olmaları, şimdi barışa dört elle sarılmalarını sağlıyor. Ülkenin kurucusu, halkın 'Ho Amca' dediği Ho Chi Minh'e büyük bir bağlılıkları olsa da, temellerini onun attığı sosyalist yönetim son 10 yıldır büyük değişim içinde. Birçok sektörde dünyaya açık, üretim ve turizm yatırımları bakımından kısa zamanda çok olumlu gelişmeler kaydedilmiş. 1975'te sona eren savaş sonrası halkın ABD'lilere bakışı da değişmiş. Bugün Saygon'da çok sayıda Amerikan şirketi var. Ülkeyi ziyaret eden turistlerin çoğunu da Amerikalılar oluşturuyor.
YILANLARIYLA ÜNLÜ
Saygon ormanları yılanlarıyla ünlü. Birçok köylünün tarlada çalışırken yılanlar tarafından ısırılması sonucu bir yılan çiftliği kurulmuş. Burada kobradan anakondaya, pitondan su yılanına kadar binlerce tür besleniyor ve panzehir elde ediliyor. Yılanların ısırdığı hastalar buradaki hastanede tedavi ediliyor. Yılan çiftliği şehrin önemli bir cazibe merkezi. Turistik turlar sayesinde çiftlik büyük ilgi çekiyor. Vietnamlılar yılandan çok farklı şekillerde yararlanıyor. Yılanın hem içkisi yapılıyor, hem de yeniyor.
HAYATIN KAYNAĞI SU VE PİRİNÇ
Ekonomisi tarıma dayalı Vietnam'da hayatın kaynağı su ve pirinç. İhraç ürünleri içinde pirinç ilk sırada yer alıyor. Şehri gezerken sık sık, konik şapkalarıyla uçsuz bucaksız pirinç tarlalarında çalışan insanlarla karşılaşıyoruz. Saygon'da restoranlarda yemek fiyatları çok ucuz. Eğer baharatlı Uzak Doğu mutfağına meraklıysanız mutlaka gitmenizi tavsiye ederiz. Ancak yemeklerin görünüşü size garip, kokusu da ağır gelebilir. Saygon'da görmeye değer yerlerin başında halkın Çalıng olarak adlandırdığı, Ben Thanh Market yani Büyük Pazar geliyor. Çalışanların büyük çoğunluğunu kadınların oluşturduğu pazar, şehrin hiç şüphesiz en renkli yeri. Burası tam bir curcuna. Hasır şapkalardan çiçeklere, cam kavanozlar içindeki turşulardan, binbir çeşit baharata ve açıkta satılan etlere kadar her şey bu pazarda kendine bir tezgah bulmuş durumda.
ADIM ADIM SAYGON
Cu Chi Tünelleri: Fransız ve Amerikan işgallerine karşı inşa edilen tüneller savaş sırasında kullanılmış. 1945-1970 yılları arasında bu tüneller aracılığıyla 17 bin gerillanın yeraltına indiği söyleniyor. Tünellerde, mutfaktan banyoya bir evde bulunması gereken her şey var. Savaştan Kalanlar Müzesi: Öldürücü silahlardan ekipmanlara, fotoğraflardan belgesel filmlere Vietnam-ABD savaşının korkunç sonuçları sergileniyor. Savaşın acılarına tanıklık edebilirsiniz. Ho Chi Minh Müzesi: 1863 yılında gümrük evi olarak inşa edilen Ho Chi Minh'in evinde kişisel eşyaları sergileniyor. Notre Dame Katedrali: 1863 yılında Fransız işgali sırasında inşa edilen Katolik katedral, 1975'te restorasyondan geçirilmiş. Dam Sen Parkı: Muhteşem çeşmeler ve oyuncak hayvanlarla dolu akıl almaz bir park. Glam Lam Pagoda: 1744 yılından inşa edilmiş, şehrin en eski tapınağı. Pagoda'da Budist rahipler yaşamını sürdürüyor.
