17 Ağustos 1999.. Saat 03.02'yi gösterirken Türkiye'nin kuzey doğusunda gecenin karanlığında büyük bir uğultu yükseldi... Beton kalıpların çıkardığı toz ve dumanın arasında insanların çığlıkları birbirine karıştı. Deprem olmuştu... Yer tabaka richter ölçeğine göre 7.5 şiddetiyle sallanmıştı. Kocaeli'nin Gölcük ilçesi merkezli deprem tüm Marmara Bölgesi'nin yanısıra Ankara'dan İzmir'e kadar geniş bir alanda hissedildi. On binlerce insan yıkılan betonların arasında kaldı.
16 MİLYON KİŞİYİ ETKİLEDİ
Tüm Türkiye seferber oldu. Gerek resmi gerek özel kuruluşlar tüm imkanlarını bölgeye gönderdi. Kurtarma ekipleri, askerler, polisler, gençler ama herkes taş blokların arasından gelen çığlıklara yetişip kurtarmak için canla başla mücadele etti. Ama hasar ağırdı... Deprem 17 bin 840 can aldı. 43 bin 953 kişi yaralandı. 505 kişi sakat kaldı. 285 bin 211 konut, 42 bin 902 işyeri hasar gördü. 133 bin 683 bina tamamen çöktü. 600 bin insan evsiz kaldı. Yaklaşık 16 milyon insan, depremden değişik düzeylerde etkilendi.
ASRIN FELAKETİ
Türkiye'nin yakın tarihini derinden etkileyen en önemli olaylardan biriydi deprem. "Asrın felatketi" olarak akıllara kazındı. Depremin yaralaranı kapatmak hiç kolay olmadı. Bölgedeki ekonomik kayıbın miktarı 21 milyar dolardı. Felaket, deprem bilincinin yetersiz seviyede olduğu da ortaya çıkardı. Bölge kentsel dönüşüme tutuldu. Kentler ve ilçeler yeniden inşa edildi. Bir çok yatırım yapıldı. Maddi kayıplar zaman içinde giderilse de can kayıpları için bir şey yapmak mümkün değildi.
GERİYE KALANLAR...
Depremde yıkılan binaların altında kalan binlerce hayatın, sevdiklerini kaybedenlerin, yaşama yeniden tutunanların, yerinden yurdundan olanların, sakat kalanların ve hala mezarı olmayan yüzlerce insanın hikâyeleri ise üzerinden felaketin üzerinden 15 yıl geçmesine rağmen devam ediyor....
MECLİS'TE DEPREMLE SAVAŞIYOR
Depremde
Kocaeli Başiskele ilçesinde evinin yıkılmasıyla kızları Merve (9) ve Tuba'yı (10) kaybeden, eşiyle yaralı kurtarılan AK Parti Kocaeli Milletvekili İlyas Şeker, TBMM'de Bayındırlık ve İmar Komisyonu üyesi olarak kaçak ve hasarlı yapılara karşı mücadelede ediyor. Şeker, "Depremi unutmak mümkün değil. Çıkardığımız Afet Riski Altındaki Alanların Dönüşüm Yasası başlangıç anayasası oldu" diye konuştu.
ACILARI YAZDIKLARI HABERLERDE
Depremi
Türkiye ve dünyaya duyuran Kocaeli'deki gazeteciler yaşadıkları acıyı hala unutamıyor. TRT temsilcisi Halit Yılmaz "Yıkıntıların arasında 'kurtarın bizi' diye bağırıyorlardı. Hayatımda, gazetecilik mesleğinde çaresiz kaldığım tek andır" dedi. NTV temsilcisi Cemal Kaplan ise "Aradan yıllar geçti, depremin izlerini unutmuş gibiyiz. Yeni yapılan binalar, yeni yerleşim alanları inşallah bize o geceyi yaşatmaz" diye konuştu.
SAKAT KALDI AMA O REKOR KIRDI
Gölcük'te
yıkılan evinin enkazında ayaklarını kaybeden Ufuk Koçak (38) hayata küsmedi. 3 gün enkaz altında kalan Koçak, "'Her şeye rağmen hayat devam ediyorsa yaşayacaksın' dedim. Protezlerle yürümeyi öğrendim Türkiye'nin ilk engelli dalış eğitmeniyim. 25 Temmuz'da dünyada ilk defa yapılan, tek nefeste en derine dalışı yaptık. 22 metreyle dünya rekoru kırdım. Bu 8.5 milyon engelli insanın rekoru" dedi.
4 YIL SONRA MEZARINI BULDU
Kocaeli
Gölcük'te oğlu Serkan Yapıcı'yı kaybeden ve kendisinin de bir ayağı sakat kalan Emine Cebeci, çocuğunun cansız bedenini 4 yıl sonra bulabildi. Enkazdan komşularının çıkarttığını anlatan Cebeci, daha sonra oğlunu çok aradığını ama bulamadığını söyledi. Hastane hastane sokak sokak dolaştığını anlatan Cebeci, "Kimsesizler Mezarlığı'nda DNA testiyle bulabildim. Öldüğüne inanmıyorum. Hala yolda ona benzeyen var mı diye bakıyorum" dedi.
'SEMBOL KIZ'IN 14 YILLIK DAVASI
Depremde
İstanbul Sefaköy'deki evleri yımkılan ve 4.5 saat enkaz altında kaldıktan sonra kurtarılan, beton bloklar arasında boynu yan yatmış fotoğrafıyla depremin "sembol kızı" olan 33 yaşındaki Ömür Kınay, 14 yıldır süren davasının tamamlanması için uğraşıyor. Depremin ardından engelli kalan Kınay, "Hala sonuçlanmadı. 2002'te aldığım yüzde 45 engelli raporunu mahkeme kabul etmiyor. Sonucu ne olacak bilmiyorum" dedi.
İZLERİ BEDENDE VE RUHUNDA
Eskişehir'de
yıkılan 7 katlı apartmanın enkazından 20 saat sonra yaralı kurtarılan Meral Şurabatır, depremin izlerini bedeninde ve ruhunda taşıdığını söyledi. Depremde ağabeyini ve teyzesini kaybettiğini anlatan Şurabatır, "Enkaz altında teyzemle yan yanaydık. Birbirimize moral vermeye çalıştık. Hayatta nasıl kalacağımıza dair konuştuk. Zaman ilerledikçe teyzemin uykusu gelmeye başladı. Onun bilincini açık tutmak için her şeyi yaptım"
"ERKAN BEBEK" AKUT'ÇU OLDU
Eski ABD Başkanı Bill Clinton'un Marmara Depremi sonrasında İzmit'e yaptığı ziyarette 7 aylıkken kucağına alıp sevdiği, dünyanın "Erkan Bebek" olarak tanıdığı Erkan Işık, hayat kurtarmak için AKUT'a üye oldu. 16 yaşında olan Işık, "Bebekken depremin acısını çekmedim ama depremin acısını çeken bir ailenin çocuğuyum. Onun için, doğal afet olduğunda insanların hayatını kurtarmak için AKUT'a üye oldum" dedi.
AHŞAP EVDE YAŞIYORLAR
Sakarya'da depremi yaşayan Coşkun ailesi 15 yıldır "Yeni deprem olacak" korkusuyla yaptıkları ahşap evde yaşıyor.
MARMARA'DA KENTSEL DÖNÜŞÜM RÜZGâRI
Deprem sonrası bölgeye 672 milyon 485 bin 506 lira yardım yapıldı. 41 bin 403 konut inşa edildi
17
Ağustos depremiyle birçok kişide psikolojik rahatsızlık baş gösterdi. Yollar, köprüler yıkıldı, demiryolları hasar gördü. Deprem sonrasında çıkan gazların yanması ile orman alanlarında ciddi yangınlar ortaya çıktı. Fay kırıklarının olduğu yerlerde bulunan ağaçlar dahi kurudu. Depreme hazırlıklı olmak için Türkiye'deki yapı stokunun elden geçirilmesi gerektiği ortaya çıktı. Bu kapsamda bakanlar kurulu kararı ile Kentsel Dönüşüm Yasası çıkartıldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, afetin yaşandığı, İstanbul, Yalova, Kocaeli, Sakarya ve Düzce'nin içinde bulunduğu bölgede dönüşüm seferberliği başlattı. Deprem sonrasında 75 bin ağır hasarlı binanın bulunduğu bölgede bakanlık bugüne kadar 155 bin konutun riskli olup olmadığını araştırdı. 22 bin 817 yapının riskli yapı olduğu tespit edildi. Söz konusu riskli yapılardan 3 bin 335'i dönüşüm kapsamında yıkıldı.
47 RİSKLİ ALAN İLAN EDİLDİ
İstanbul, Kocaeli, Sakarya ve Yalova'da 6306 sayılı Kanun kapsamında, 31 adet Bakanlar Kurulu Kararı ile 20 farklı ilçede toplam 47 riskli alan ilan edildi. 120 riskli kamu binası yıkıldı. Riskli alanlardaki plan, proje ve yıkım işlerine ilişkin toplam 426 milyon 433 bin 432 lira kaynak aktarıldı. Hak sahiplerine toplam 47 milyon 563 bin 744 lira kira yardımı yapıldı. Bin 78 hak sahibinin, bin 890 talebine istinaden 139 milyon 390 bin 211 lira tutarında faiz destekli kredisine onay verildi. Bölgeye toplam 41 bin 403 konut yapıldı. Kalıcı konutların yanında ayrıca 11 bin 521'i hibe olmak üzere toplam 43 bin 454 de prefabrike konut yapıldı. Bakanlık tarafından, ayrıca Marmara Bölgesinde bulunan belediyelere çöp konteynırı, dere ıslahı, atıksu arıtma tesisi, çöp kamyonu, yağmur suyu kanalı, park projeleri kapsamında 67 milyon 644 bin 500 lira maddi destek sağladı.
