Kanada'da
2 milyon tiryakinin açtığı tazminat davasında sigara üreticilerinin 15 milyar dolara mahkûm olması gözleri Türkiye'ye çevirdi. Türkiye'de 16 milyona yakın tiryaki bulunuyor. Her yıl 100 bin kişi, sigaranın neden olduğu hastalıklardan ölüyor. Ancak Türkiye'de sigara firmasına açılan sadece 2 dava var. Biri Edirne'de diğeri Eskişehir'de. Ve her 2 dava da "Bilerek içtiler" gerekçesiyle reddedildi. Uzmanlara göre ise dava açılırsa sonuç alınabilir:
Yeşilay Genel Müdürü Savaş Yılmaz: Türkiye'de 2008'den sonra sigarayla mücadelede ciddi bir yol alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın önderliğinde çıkan kapalı alanda sigara içme yasağı ve genişletilen yasaklarla önemli noktaya gelindi. Sigara yüzünden Türkiye'de her yıl 100 bin kişi, her gün 300 kişi ölüyor. Herhangi bir endüstrinin ürettiği ürünle yılda 100 bin kişi ölse, hukuki olarak dava açılır. Sigara üzerindeki uyarı yetmez. Sigara içindeki yüzlerce kimyasal madde yazılmıyor. Hukuka başvuruldunda sonuç alınabilir.
Sağlık Enstitüsü Derneği Bşk. Prof. Elif Dağlı: Türkiye'de sigara firmalarına karşı açılan sadece 2 dava var. Reddedilerek, bu davalar tutmaz görüntüsü veriliyor. Mahkemelerde 'bilerek içti' deniliyor. Bu savunma doğru değil. Sigara, bağımlılık yapan, kokain, eroin kadar zararlı bir madde. Bilgilendirmeden, duyurmadan satarsanız sonra da kendi tercihinizdi diyemezsiniz. Bu bir hastalık. Yabancı sigara firmaları Türkiye'ye 1984'te girdi. Sigaranın hastalık yapıcı etkileri 20-30 sene sonra çıkıyor. Yeterince süre geçti. Hasta sahipleri ve avukatlar bilsin. Artık süre doldu. Uyarmadık, aslında sigara öldürüyordu diyemezler. Sigara paketlerinde uyarı yazıları yeterli değildir. Kanada'da kazanılan tazminat çok değil. Türkiye sigaranın yol açtığı hastalıkları tedavi etmek için yılda 30 milyar dolar harcıyor.
BÜYÜK BİR HUKUK SA VAŞI
Tüketici Hakları Derneği Temsilcisi Sinan Vargı: Türkiye'de sigara firmalarına karşı kazanılan emsal bir dava olsaydı davaların sayısında artış olurdu. Sigara firmaları diyecekler ki, "Sigara paketlerinin üzerinde uyarı var." Hâkim de "Paketin üzerinde sigara öldürür yazıyor. Niye içtin" diyecek. Bu nedenle dava açılmıyor.
Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi Genel Sekreteri Efza Evrengil: Kanada'daki dava zorlu bir davaydı ama kazanıldı. Türkiye'de ise sigara firmalarına açılan dava örneği ikiyi geçmiyor. Sigara firmalarına açılacak davalar için hukukçulara ihtiyaç var. Bu büyük bir hukuk savaşı. Çok iyi hazırlanılması lazım. Emsal örnek davalar olması gerekiyor.
Avukat Rezan Epözdemir: Sigara tüketicisi, sağlığa zararlı diye tazminat davası açsa bile dava reddedilir. Sigaranın insan sağlığına ciddi etkileri olduğu da düşünülürse; kişinin bunu ülkede sattırdığı için kurumlara da idari yargıda dava açması lazım. Kanada'daki hukuki düzenlemeler farklı.
