NASA'da görev yapan Makine Mühendisi Yard. Doç. Dr. Yıldıray Yıldız ve ekibi, hava trafiğinde insansız hava aracı (İHA) ile insanlı hava aracının karşılaşması durumunda insanlı araç pilotunun reflekslerini tespit eden matematiksel bir model geliştirdi. Bu araştırma ile ilgili Dünyanın en saygın bilim dergilerinden birinde yayınlanan makalesinde, oyun teorisinden yola çıkarak insan davranışları ile matematiği bir araya getirdi.
ODTÜ'yü birincilikle bitiren Yıldıray Yıldız, Amerika'da Massachusetts Institute of Technology (MIT) makine mühendisliği bölümünde doktorasını yaptı. Doktora sonrası 5 yıl Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Araştırmaları Merkezi NASA'da Akıllı Sistemler Birimi'nde çalışarak 'Sesten 10 Kat Hızlı Giden Uçak Projesi' başta olmak üzere pek çok bilimsel araştırmada görev yaptı. Alanındaki akademik çalışmalara katkı vermek üzere Türkiye'ye dönen Yard. Doç. Dr. Yıldıray Yıldız, Bilkent Üniversitesi'nde akademik çalışmalarına devam ediyor.
Yakın geleceğin en büyük sektörleri arasında yer alan sivil İHA'larla ilgili çalışmalar yürüten Yard. Doç. Yıldız ve ekibi, alanında en saygın bilimsel dergilerden biri olan "Journal of Guidance, Control and Dynamics"de bu konu ile ilgili makaleler yayınladı. Bu makalelerde, ilk kez, havada, İnsansız Hava Aracı (İHA) ile insanlı hava aracı (uçak, helikopter) karşılaştığında insanlı araç pilotunun yapacağı davranışlar tespit edilerek, matematiksel olarak gösterilmiş oldu. Yıldız, "Çok yakında hava trafiği ciddi şekilde artacak. Bu yoğun trafik içinde bir uçakla bir İHA karşılaştığında uçak pilotunun davranışları ne olacak, üzerine doğru gelen bir İHA'yı görünce pilot sağa mı kaçacak, sola mı dönecek, aşağı-yukarı mı manevra yapacak, ya da var olan rotasını mi takip edecek, tüm bunlar henüz bilinmiyor. Biz yaptığımız çalışmalarda bu davranışları tahmin eden oyun teorisi temelli bir metod geliştirdik" dedi.
HAVA TRAFİK KURALLARI BELİRLENMELİ
Yakın gelecekte dronların, pizza taşımadan, kuryeye, güvenlik sektöründen, film sektörüne, tarımdan, bilişim sektörüne kadar her alanda günlük hayatta kullanılmaya hazır olacağını söyleyen Yard. Doç. Yıldız, "Teknoloji hazır olmak üzere ancak hava trafik kuralları hazır değil. Sivil havacılık kurumları resmi olarak hava sahası trafik kurallarını belirlemeli. Hangi yükseklikten uçacaklar?. Kim kime yol verecek?. Tüm bunlar netleşmeden havada çok sayıda kaza yaşanabilir. Sıfır hatalı bir güvenlik sisteminin kurulması gerekiyor" diye konuştu.
20 MİLYAR DOLARLIK DRON PAZARI
2016 yılı itibariyle 10 milyar dolar olan drone harcamalarının, 2020 yılında 20 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Türkiye ise bu rakamdan yüzde 6,2'lik pay almayı başardı. 10 milyar dolarlık insansız hava aracı (İHA) pazarının 3 milyar dolarlık kısmının tüketici ürünü olacağı tahmin ediliyor. Birçok şirket iş süreçlerinde drone'u kullanmaya başladı.
SHGM KAYIT ZORUNLULUĞU GETİRDİ
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün (SHGM), yayınladığı talimatla birlikte Türkiye'de de tıpkı ABD'deki gibi drone kayıt ettirme koşulu getirildi. Eğer sahip olduğunuz drone'un azami kalkış ağırlığı 500 gram ile 25 kilogram arasındaysa, SHGM tarafından web üzerinden açılan kayıt sistemine drone kayıt işlemini yapmanız zorunlu. SHGM tarafından yayınlanan talimat, bu ürünlerin üretimi ve ithalatı, yetkinlik, sigorta ve drone pilotlarının eğitimi gibi konuları da kapsıyor.
