Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) sadece son 3 yılda tarih boyunca Türk ve Müslümanların yaşadığı 3 kıtada 18 ülkede 100'ü aşkın eseri restore etti. Tayland'dan Meksika'ya; İspanya'dan Etiyopya'ya; Balkanlar'dan Güney Afrika'ya yayılan gönül coğrafyasında sadece fiziksel eserler değil kültür ve medeniyet unsurları da yeniden hayat buldu.
TİKA Başkanı Dr. Serdar Çam, "Dünyanın dört bir yanında nerede ecdat yadigârı varsa el uzatıyoruz. Sadece fiziksel mekanların restore etmiyoruz aynı zamanda Türk ve İslam coğrafyasının asırlar içinde geliştirdiği kültür ve medeniyet unsurları ve o mekanları kullanacak insanları da ihya ediyoruz" dedi. İşte TİKA'nın gönül coğrafyasında gerçekleştirdiği projeler:
TAYLAND BANG UHTİT CAMİİ: Büyük bir Müslüman nüfusuna ev sahipliği yapan Tayland'ın başkenti Bangkok'ta bulunan Bang Uhtit Camii 1915 yılında inşa edildi. Külliyesindeki okulda halen eğitim verilen camide aynı zamanda beş vakit sesli ezan okunuyor. 2'nci Abdülhamid tarafından Tayland'taki Müslümanlara gönderilen Devlet-i Aliyye arması hala caminin kapısında asılı. TİKA, Camii'nin restorasyonunu yaparak özgün halini korudu.
BANJA LUKA FERHADI·YE CAMİİ: Sokullu Mehmet Paşa'nın akrabası Sokullu Ferhat Paşa tarafından 1579 yılında yaptırıldı. Camii 1992-95 Bosna Hersek iç savaşında temellerine kadar mayınla patlatılarak yıkıldı. Yıkılan caminin taşları Vrbas nehrine atıldı, arazisi bir süre park alanı ve şehir çöplüğü olarak kullanıldı. TİKA, caminin yenilenmesi aşamasında nehre atılan temel taşları çıkararak, aslına uygun olarak yeniden ibadete açtı. Caminin UNESCO Dünya Mirası adaylık süreci devam ediyor.
PRİZREN EMİN PAŞA CAMİİ: Kosova'daki Osmanlı eserlerinin ihya edilmesi ve kültürel mirasın korunması için yapılan çalışmalar kapsamında, 19. yüzyılda inşa edilen Emin Paşa Camii TİKA tarafından restore edildi. Camiinin yeniden açılışını Cumhurbaşkanı Erdoğan gerçekleştirdi.
MANASTIR İSHAK ÇELEBİ CAMİİ: Makedonya'nın en büyük faal camilerinden biri olan İshak Çelebi Camii klasik Osmanlı mimarisinin ilk örneklerinden biri. TİKA caminin hem çevre düzenlemesi, hem iç mekan restorasyonunu gerçekleştirdi ve ibadete hazır hale getirildi.
PRİŞTİNE YAŞAR PAŞA CAMİİ: Kosova'nın Piriştine şehrinde bulunan Yaşar Paşa Camii, Fatih (Büyük) Camii ve Sultan Murat Camii arasında olduğu için Orta Camii ismi ile de biliniyor. Camide bulunan hat eserleri Osmanlı döneminin en büyük celi sülüs hattatlarından olan Sami Efendi'ye ait. Yaşar Paşa Camii'nin restorasyon, konservasyon ve çevre düzenlemesi aslına uygun olarak TİKA tarafından gerçekleştirilerek, ibadete hazır hale getirildi.
SOKOLLU MEHMET PAŞA KÖPRÜSÜ: Bosna-Hersek'in Vişegrad şehrinde, Sokullu Mehmet Paşa'nın memleketi Drina Irmağı üzerine, 1571-1577 yılları arasında Mimar Sinan tarafından yapılan ve Avrupa köprü mimarisinin en nadide köprüsü olan Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü savaş ve doğal afetler nedeniyle zarar gördü. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan köprüyü TİKA hem önceki restorasyonlarda yapılan hataları hem de sonradan ortaya çıkan bozulmaları restore ederek köprüyü açılışa hazır hale getirdi.
ALİ RIZA EFENDİ ANI EVİ: Makedonya'da Atatürk'ün babası Ali Rıza Efendi Aile Evi ve Akraba Evi taş temelleri restore edildikten sonra aslına uygun şekilde restore edildi. Milli müze olarak kullanılacak olan Müze Kompleksinin müze tanzim ve tefriş çalışmaları da TİKA tarafından tamamlandı.
ETİYOPYA NECAŞİ TÜRBESİ: Müslümanların ilk hicret yurdu olan ve Habeşistan olarak bilinen Etiyopya, Afrika'daki ilk Müslüman yerleşkesi. Zulümden kaçan Müslümanlara ev sahipliği yapan Habeş Kralı Necaşi Esheme ve 15 sahabenin türbesi TİKA tarafından restore edildi.
CEZAYİR KEÇİOVA CAMİ: Başkent Cezayir'de eski şehir olarak bilinen ve bugün dünya kültür mirasları içerisinde bulunan Kasaba (Casbah) bölgesinde yer alan Keçiova Camii; Cezayir'in 1830 yılında Fransızlar tarafından işgalinden sonra katedrale çevrildi. Cezayir'in bağımsızlık sembollerinden birisi olarak tekrar camii dönüştürüldü. Keçiova Caminin Restorasyonu çalışmaları TİKA tarafından başlatıldı.
ETİYOPYA HARAR OSMANLI KONSOLOSLUK BİNASI: Osmanlı Devleti'nin 1912 yılında Harar kentinde açtığı konsolosluk binasının önceki dönemde başlayan aslına uygun olarak restorasyonu tamamlandı, tefrişatı devam ediyor.