Kadir Has Üniversitesi bilgi üretmesini beklediğimiz kurumlara yakışan işlerden birini yaparak, 2011'den beri Türkiye halkının sosyal ve siyasal eğilimlerini araştırıyor.
Bazı farklar olsa da, aşağı yukarı aynı sorular yöneltildiği için tutum ve algılardaki değişim de görülebiliyor. 2015 yılına ilişkin araştırma geçenlerde yayınlandı. Çok sayıdaki önemli veriden birine değinmek isterim...
"Terör" denilen siyasi şiddet olaylarının arttığı dönemlerde halk, askeri yöntemleri ana çözüm aracı olarak görüyor:
Mesela "Bu sorunu çözmede en etkili yol, askeri yöntemlerdir" diyenler 2011'de yüzde 44.2... 2012'de ise yüzde 50.1 imiş... "Siyasi yöntemlerle çözülür" diyenler ise 2011'de yüzde 29.5'te, 2012'de ise yüzde 26.1'de kalmış.
Derken 2013'te Çözüm Süreci başlıyor. Bunun üzerine askeri yönteme inananların oranı hem düşüyor (yüzde 35.9), hem de siyasi yöntemi uygun görenlerle (yüzde 35.8) eşitleniyor.
Çözüm Süreci, 2014'te de devam etmesine rağmen bir miktar farklılaşma oluyor. "Askeri yöntem" diyenlerin oranı yüzde 39.2'ye çıkarken, "siyasi yöntem" diyenler biraz düşüyor: Yüzde 30.9...
Bunlar değinmek istediğim asıl noktaya ilişkin hazırlık verileriydi. Şimdi gelelim 2015 sonuçlarına...
2015 yılı terör/ siyasi şiddet olayları açısından ikiye ayrılabilir: Yılın ilk yarısında, bazı çatışmalar olsa da nispi bir sakin ortam vardı... Yılın ikinci yarısında ise şiddet aldı başını gitti.
Araştırmanın 9-17 Aralık tarihleri arasında yapıldığını düşünürsek, vatandaşın terörle ilgili sorulara cevap verirken bütün yılı göz önüne aldığını varsayabiliriz.
İşte burada çok ilginç bir veriyle karşılaşıyoruz: Şiddetin yoğun olduğu bir dönemde cevap vermelerine karşın... "Bu iş askeri yöntemle çözülür" diyenler yüzde 31.6'ya düşmüş!
Dalgalı bir ruh hali
Verilere siz de bakın: Araştırmanın başladığı 2011 yılından bu yana, "askeri yöntem" diyenlerin oranının, hiç bu kadar düşük olmadığını göreceksiniz.
Öte yandan 2015'te "siyasi yöntem" diyenlerin oranı, umutların yeşerdiği yıl olan 2013'teki gibi, askeri yöntem isteyenleri yakalamış: Yüzde 30.1...
Terör sorunu (ki bu ibareyi Kürt- PKK sorunu diye de okuyabiliriz) "askeri yöntemle çözülür" diyenlerin... Böylesine bir yoğun şiddet döneminde... Çözüm Süreci'nin başlayıp devam ettiği 2013- 14 yıllarından bile daha düşük çıkması çok ilginç değil mi?
Çözüm yöntemi barometresinde siyasi yöntemi uygun görenlerin oranı, araştırmanın yapılageldiği beş yıllık dönemde, yüzde 26.1 ile yüzde 35.8 arasında oynuyor. Yüzdeler arasındaki fark 9.7 puan ki az-çok bir istikrardan söz edilebilir.
Buna karşılık barometrenin askeri yöntem ayağında büyük bir oynamayla karşılaşıyoruz: Yüzde 50.1 ile yüzde 31.6 arasında değişiyor. Burada fark 18.5 puan ki bu bence ciddi bir oynamaya tekabül ediyor.
Askeri yöntemi uygun görenler bazen coşup, "Bu iş başka türlü olmaz" derken... Bazen de umutsuzluğa kapılıyor, "Galiba bu da bir işe yaramıyor" diyor.
Bu noktaya kadar Kadir Has araştırmasındaki sadece bir soruya verilen cevabı ele aldık ve yerimiz bitti! Raporda böyle daha nice önemli veri var.
Devlet aklı düzeyinde pek bir etkisi olmasa da, ilerde onlara da değiniriz.
