Türkiye ve Ege Bölgesi için de çok değer taşıyan, İzmir'in EXPO 2020 adaylığı, kentin vizyonunu daha çok açmalı. Elbette esas önemli olan, EXPO'nun kendisi kadar, kentin EXPO düzenleyebilecek evrensel standartlara ulaşabilmesi. İnanıyoruz. EXPO eğer kazanılırsa, belki de organizasyonun yapılacağı 2020 yılına kadar, İzmir'in bu standartlar ile kucaklaşması için temel araç işlevi taşıyacak. Bu süreçte, İzmir'in hem markalaşma yönünde hem de dünyanın kent sosyolojisindeki yeni kavramlarıyla buluşmakta, elini daha çabuk tutması gerekiyor. Okurlarım dışında ilgilenen olmamıştı; ama bu köşede aylar önce sormuştum: "İzmir yaratıcı bir kent olabilir mi?" diye.
***
Şimdi aynı soruyu yeniden sormak, dönem dönem, konuya umutla, yine değinmek istiyorum.
Geleyim ana meseleye. Aralarında Birleşmiş Milletler bünyesindeki UNCTAD'in (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü), UNESCO'nun, WIPO'nun (Dünya Telif Hakları Örgütü) ve ITC'nin (Uluslararası Ticaret Komisyonu) bulunduğu bir koordinasyon komitesi, 2004 yılından beri tüm dünyada
"yaratıcı endüstriler" alanındaki gelişmeleri izliyor.
Temel amaçları, özellikle gelişmekte olan ülkeler ile bu çıtayı aşmış yüksek gelirli ülkeler arasında, bu alanda oluşan ekonomik, kültürel, sosyal eşitsizlikleri, en aza indirgemek. İşte UNESCO da, 2007 yılında bu programa bağlı olarak, yine aynı amaçla
"kültürel çeşitlilik destek programı" oluşturdu. Bu kapsamda somut
"yaratıcı kentler ağı" girişimini başlattı. Yaratıcı kentler; tasarımdan sinemaya, tiyatrodan edebiyata, gastronomiden müziğe dek, farklı yaratıcı endüstrilerde gelişen; geliştirilen, gelişmesi hedeflenen kentler şeklinde konumlanıyor.
***
Bu kapsamda, UNESCO tarafından Sevilla
"müzik yaratıcı kenti" ilan edildi. Yine Şangay ve Seul
"tasarım yaratıcı kenti" seçildi. Edinburg, edebiyat alanında yaratıcı kent oldu. UNESCO ile bağlantı içinde, dünyadaki başka kentler de, bu konuyla ilgili ön çalışma yapıyorlar. Hatta Türkiye'den Gaziantep'in,
"gastronomi" alanında yaratıcı kent olabilmek için başvuru yapmak üzere çalıştığı öne sürülüyor. EXPO 2020'ye aday olan İzmir de, bu alanda bir çalışma gerçekleştirebilir. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin
'İzmir tasarım kenti olsun' önerisi dahil, farklı başlıklar üzerinde çalışılarak, kentin UNESCO'nun
'yaratıcı kentler ağı'na dahil edilmesi için çaba gösterilebilir. Hatta İzmir'de yaratıcı endüstrilerin teşvik edilmesi yönünde, hükümet boyutunda lobi yapılabilir. Bu başlık altında, çok sayıda farklı öneri geliştirmek mümkün.
***
Son yıllarda çok sayıda film için bir çekim merkezi olan İzmir'in, kendisi zaten doğal bir sinema platosu gibi. Bunun düzenli teşvik edilmesi amacı ve Kültür Bakanlığı ile işbirliğiyle, yerel yönetimlerin de lojistik desteğini içeren bazı yasal düzenlemelerin yapılabilmesi için, ciddi atağa kalkılabilir. Yani İzmir
"yaratıcı bir sinema kenti" olabilir. İzmir özel mutfağı ile gastronomi alanında yaratıcı bir kent olabilir. Ekonomi Üniversitesi'nin Mutfak Bölümü ve İzmir mutfağını dünyaya tanıtmaya yönelik projeleri, böylece daha çok anlam kazanır. Örneğin şairler ve şiir festivalleri kenti İzmir, neden ciddi bir farklılık ile dünyanın
"yaratıcı şiir kenti" olmasın? Bu ve benzeri örnekleri çoğaltmak mümkün. Yeter ki yapılmak istensin. Yeter ki kısır döngülerden sıyrılınıp, kavgasız, ortak akıl ışığında; İzmir aşkı ile yola çıkılsın. Yapılacaklar çok. Bu konuda yazmayı sürdüreceğim.
