Türk mutfağı, baharatlar açısından son derece zengin bir kültüre sahip. Yıllardır soframızda yer alan sayısız baharatı severek kullanıyor olmamıza rağmen öncelikle amacımız hep yemeklerimize kattığı lezzet olmuştur. Oysa baharatlar, tıpkı değerli madenler gibidir ve sağlığımız söz konusu olduğunda sayısız faydayı da beraberlerinde getirirler. Son yıllarda, ilaç ve kimyasal desteklerdense doğal yollarla iyileşmenin önemini fark eden bilim adamları, baharatlar gibi doğal şifa kaynaklarının faydalarını araştırmaya başladılar. Elde edilen sonuçlara bakıldığında, özellikle bazı baharatlar var ki en kuvvetli sandığımız ilaç ve yöntemlerden bile daha etkili olabiliyor. Baharatları meyvelerle kıyaslayan bir araştırmadan elde edilen sonuçlar oldukça ilginç. Bilim adamlarına göre sadece yarım çay kaşığı tarçın, sahip olduğu antioksidan miktarı açısından yarım bardak yaban mersinine denk. Ülkemizde kolaylıkla bulabildiğimiz kuru kekik de incelenmiş. Elde edilen sonuca göre sadece yarım çay kaşığı kuru kekik, sahip olduğu antioksidan açısından üç bardak çiğ ıspanağa denk. Peki faydalarını bilerek ya da bilmeyerek tükettiğimiz diğer baharatlar ve sağlığımız açısından yararları neler?
ZERDEÇAL
Zerdeçal, tüm baharatların hükümdarıdır desek yanılmış olmayız. Zerdeçalın insan sağlığına ne gibi faydalar sağladığını araştıran bilim adamları, tek başına onlarca gıdadan alınabilecek faydayı barındırdığını keşfetmişler. Zerdeçal; antienflamatuar, antiviral, antibakteriyal, antikanser ve antifubgal özelliklere sahip bir baharattır. Bedeniniz için kurşun geçirmez bir zırh olarak adlandırabileceğimiz bu baharatı, her gün mutlaka tüketmeye çalışın. Ayurveda ve Çin tıbbı, zerdeçalı bundan uzun yıllar önce keşfetmişler ve diyabetten alerjiye, Alzheimer'dan eklem ağrılarına, hatta kireçlenmeye kadar sayısız hastalığın tedavisinde kullanmışlar. Zerdeçala sarı rengini veren curcumin adlı madde, antioksidan özelliği taşır ve iltihaplı hastalıkların tedavisinde etkilidir. Kanser tedavisi üzerine yapılan araştırmalar; zerdeçalın, daha doğrusu curcumin'in kanserli hücrelerin büyümesini yavaşlattığını gösterdi. Bu mucizevi etki bile zerdeçalın, tüm baharatların hükümdarı olmasına yetiyor. Zerdeçalın antienflomatuar etkisi, şişme ve ağrı ile kendini gösteren hastalıkların tedavisinde faydalı olmasına sebep oluyor. Alzheimer hastaları üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, zerdeçal Alzheimer'a neden olan plakları bloklayarak hastalığın seyrinde önemli fayda sağlıyor. Her gün mutlaka zerdeçal tüketin. Son yıllarda faydalarının keşfedilmiş olması sebebiyle birçok tarife dahil edilen zerdeçalı; salatalarınızda, et ve balık marinasyonlarınızda, hatta tatlılarınızda bile kullanabilirsiniz.
ACI BİBER
Bibere acı tadı veren capsaicin adlı bir madde vardır ve bu madde ne kadar çoksa biber o kadar acı bir tada sahip olur. Bu mucizevi madde hakkında yapılan araştırmalar, capsaicin'in metabolizmayı hızlandırmanın yanında dolaşım ve sindirim sistemleri üzerinde son derece faydalı olduğunu gösterdi. Bundan uzun yıllar önce Çin ve Hindistan tıbbı (doğal tedavi yöntemleri), acı biberin faydalarını keşfetmiş ve tedavilerinde sıklıkla kullanmış. Kültürümüze Arnavut biberi olarak yerleşen (minik ve oldukça acı biber) cayanne biberi hakkında yapılan araştırmalar, serbest radikallerle mücadele ederek hücre bozulmalarına karışı etkili olduğunu gösterdi. Bu etkisi sebebiyle kanser hastalıkları üzerindeki etkileri araştırılmaya devam ediyor. Henüz net sonuçlara ulaşılamadı ancak acı biber, kanser savaşçısı olma yolunda umut veriyor.
ZENCEFİL
Zencefil de tıpkı diğer baharatlar gibi Ayurveda ve geleneksel Çin tıbbında iltihaplı hastalıklar, kas ağrıları, zararlı bağırsak bakterileri, sindirim sistemi ve halsizlik için kullanılan 'ilaçlardan' biri idi. Yapılan araştırmalar, bizden uzun yıllar önce yaşamış olan bu insanların yanılmadıklarını gösterdi. Yapılan araştırmalardan birinde zencefilin antienflamatuar etkisi sebebiyle, kireçlenme tedavisinde tıpkı ilaçlar gibi etkili olduğu gösterildi. Zencefilin diğer mucizevi faydaları arasında, boğaz ağrıları ve soğuk algınlığını tedavi etmek de var. Hatta ağrılı eklemler üzerine kompres yoluyla uygulandığında eklem ağrısında ciddi azalmaya sebep olduğu da yapılan bir çalışma neticesinde gösterildi. Zencefil, özellikle taze zencefil, kolay bozulan ve küflenen bir gıdadır. Bu sebeple taze almalı ve hızlı şekilde tüketmelisiniz. Eğer zencefili yemeklerinize eklemek istiyorsanız, ocaktan almadan hemen önce eklemelisiniz çünkü zencefil, yağ ile uzun süre pişirildiğinde acı bir tat bırakır.
TARÇIN
Tarçının faydalarını soracak olsam eminim birçoğunuz, kan şekerini düzenlemeye yardımcı olduğunu ve diyabetliler tarafından kullanıldığını söylersiniz. Doğru: tarçının en bilinen faydası budur. Ancak özellikle son yıllarda yapılan araştırmalar, tarçının farklı faydalarını da gün yüzüne çıkarmayı başardı. Tarçın, antienflamatuar ve antioksidan etkisiyle de sağlık gündemindeki yerini aldı. Yapılan araştırmalar, tarçının kalp ve kronik hastalık riskini azaltmada yardımcı olduğunu gösterdi. Ayrıca hücre bozulma ve anormal büyümesine karşı da etkili olduğu artık biliniyor. Bu da kanserle savaşta yeni bir umut kaynağımız olduğu anlamına geliyor.
ADAÇAYI
Adaçayının en bilinen faydası, metabolizmayı hızlandırarak kilo vermenizi kolaylaştırmasıdır. Bu sebeple metabolizması yavaş kişilere her sabah bir fincan adaçayı içmeleri önerilir. Adaçayının faydaları hakkında yapılan araştırmalar, antienflamatuar etkisinin oldukça yüksek olduğunu gösterdi. Adaçayı, son yıllarda sıklıkla görülmeye başlanan ve tedavisi için araştırmalar yapılan Alzheimer hastalığı için de yeni bir umut kaynağı olmayı başardı. Yapılan araştırmalar, adaçayının hafızayı kuvvetlendirdiğini ve konsatrasyonu artırdığını gösterdi.
