Yüksek Seçim Kurulu, ülke gündeminden düşmeyecek gibi. Bu kez konu, "Yurtdışı Seçmen Kütüğü'ne kayıtlı çifte vatandaş Türkler." Sakın yanlış anlaşılmasın, yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının bulundukları ülkelerdeki elçilik ve konsolosluklarda oy kullanmasından söz etmiyoruz. YSK o noktada "seçim güvenliğini" ve "yeterli hazırlık yapılmadığını" ileri sürmüş ve 3 milyona yakın oya zaten set çekmişti. Üstelik Başbakan Tayyip Erdoğan' ın mart başında Almanya'da bulunduğu ve Şansölye Merkel'i ikna ettiği bir pazar günü. Erdoğan haliyle hafta sonu gelişen manevraya tepki göstermiş ve "Bu karar, yurtdışındaki vatandaşlarımızın seçme ve seçilme özgürlüğüne bir tokattır" demişti. Adeta milli iradenin sabotaja uğradığını ima etmişti. Bu olayın üzerinden kısa süre geçtikten sonra, YSK patentli bir başka baraj daha kurulduğu ortaya çıktı. "Çifte vatandaşların oy kullanmasının sanıldığı kadar yaygın ve yoğun olamayacağı" anlaşıldı.
***
YSK diyor ki...
"Gümrük kapılarında sadece, Yurtdışı Seçmen Kütüğü'ne kayıtlı olan Türk vatandaşları oy kullanabilir. Türkiye Cumhuriyeti pasaportundan başka bir belgeyle oy kullanılamaz."
Peki, öteden beri devam eden ve adeta içtihada dönüşen bu kararın, bugünkü koşullarda sürdürülebilirliği var mı? Kuşkusuz hayır!
Nedenine gelince...
Çoğu çifte vatandaş pratikte işine yaramadığı için Türk pasaportu almıyor. Meseleyi, AB'de Türklere uygulanan vize engeli ve oturma izni ön şartı ile birlikte düşünmek gerekiyor. Zira bir Avrupa ülkesine rahat giriş veya çıkış ancak
"oturma izni taşıyan pasaportla" mümkün oluyor. Gel gör ki çifte vatandaşlar, Türk pasaportuna oturma izni alamıyor. Aynı zamanda bir AB ülkesinin vatandaşı olduğu için yaşadığı ülkenin ilgili dairesi,
"Sen artık vatandaşsın, oturma iznine ihtiyacın yok. Böyle bir belge düzenleyemem" diyor. Türk pasaportuna ayrı bir oturma izni verilmediğinden sayısı milyona yaklaşan çifte vatandaş pasaport çıkartmıyor. Çünkü pasaportu alsa dahi oy kullanmakta işlevi olmuyor. Örneğin, Türk pasaportu ile Almanya'dan çıksa daha sonra Alman pasaportu ile Türkiye'den çıkış veya Almanya'ya giriş yapması imkânsız hale geliyor. Sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının varsa oturma iznini gösterip Türkiye'ye giriş-çıkışlarında oy kullanması ile sınırlı bir durum yaratılıyor!
SABAH Avrupa Yazı İşleri Müdürü
İsmail Erel'in dikkatimizi çektiği
"çifte vatandaşa çifte bariyerin" acilen kaldırılması zorunlu. YSK'nın, filanca tarihte aldığı ilke kararını, yıllar sonra yeniden seçmene empoze etmesinin bir manası yok. Ağırlıklı olarak Avrupa'da yaşayan yüzbinlerce çifte vatandaşın Türkiye'deki seçime katılabilmesi için YSK'nın Türk pasaportu şartını esnetmesi mümkün. Ya
"Yabancı pasaport+Türkiye Cumhuriyeti nüfus cüzdanı" ya da
"Yabancı pasaport+Türkiye Cumhuriyeti pasaportu" birlikte istenebilir.
Tablo bu kadar açıkken ister istemez akla,
"Acaba başka ince hesaplar mı var?" sorusu geliyor. Yaklaşık iki ay önce Avrupalı Türklerin tamamına oy kullanma fırsatı verilmediği belli olunca Başbakan'a şu soruyu yöneltmiştim:
"Almanya'dan AK Parti'ye yoğun ilgi olabilir diye bu karar alınmış olabilir mi?"
Başbakan'ın cevabı çok sade ve netti:
"Biz sandık iradesini bilemeyiz. Yurtdışındaki bütün vatandaşlarımız hür iradesini sandığa yansıtsın. Benim burada örgütlenmem yok ki!"
***
YSK ile ilgili bir başka not ise kamuyla iletişimdeki yetersizlikle ilgili. Kurul'da, herhangi bir soruya, süratle ve tatmin edici yanıt verebilecek muhatap bulmak o kadar kolay değil. YSK'nın, mutlaka medya ve halkla ilişkileri koordine edecek, açıklama yapmaya yetkili bir ismi belirleyip, temas noktası haline getirmesi gerekli. Yoksa, seçim hukuku labirentinde yolunu bulmakta zorlanan siyasi aktörlerin yanı sıra kritik konularda meramını bile anlatamayan hâkimlerle olsa olsa yeni krizler üretilir.
