Para ve kur politikalarına güveni sağlamak için 2001'den bu yana dalgalı kur rejimi uyguluyoruz. İç ve dış şoklara karşı kırılganlığı azaltmak, uluslararası piyasalarda ülke ekonomisine duyulan güveni artırmak için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (MB) rezerv tutuyor. Çoğu döviz cinsinden olan uluslararası rezervi kontrol ediyor.
Rezerv biriktirmenin birçok yolu var. MB "oynaklığına müdahale ediyorum" dese de herkesin hemfikir olduğu gibi en önemli rezerv biriktirme nedeni döviz kurlarına müdahale. Döviz rezervimiz 125.4 milyar dolara dayandı.

***
MB'nin dövizi tutmasına eşlik eden iki gelişmeye dikkat çekelim. Biri, ithalata sınırlama. Diğeri de kredilere sınırlama. Dünyada küresel likidite bu kadar bolken MB niye bu kadar dövizi tutar? Güçlü, sıkı denetlenen, kurumsallaşmayı tamamlamış bankalarımız getirdikleri dövizi niçin kendileri tutamaz?
***
Bölgesel siyasi istikrar analizi yapan S Bilişim, "Uluslararası Rezervlerin Siyasi Değeri" raporunda durumu "MB dövizi bizzat yönetmek ve elinde tutmak istiyor" diye ortaya koymuş. MB "kredi genişlemesini ve cari açığı sınırlandırmaya çalışıyor" diyor raporunda. "Rezerv artışının MB uhdesine alınıp yönetilmesi, kredi artışını sınırlayarak ithalatı dizginlemek mi? Yoksa ithalat ve kredilerdeki sınırlamayla rezervi artırmak mı?" diye de soruyor.
Zira işin ucunda büyüme var. Geçen yıl yüzde 4 büyüme hedeflendi. Yüzde 2.5 büyüdük. Bunun yüzde 1.5'lik kısmı da altın ihracatından geldi. Böylesine düşük büyümenin ardından bir de MB "ithalatta kısıtlama, kredi hacminde sınırlama" deyince insanın aklına kötü varsayımlar geliyor. Paranın bol, faizin reel getirisinin negatif olduğu ortamda, büyük ölçekli altyapı yatırımlarını şimdi yapmayıp da ne zaman yapacağız!..
***
ABD, Irak'ı işgal ettiğinde bölgeye küresel finansal mimariden bağımsız olarak bölgesel dolar likiditesi yağmıştı. Ama çekilmesiyle beraber bölge kavruluyor. Dolar, Mısır, İran, Suriye, Lübnan, Irak'tan kaçıyor! Türkiye şanslı. Küresel finansal işleyişle dolar çekiyor, bölgesel gelişmelere bağlı olarak da dolar likiditesi azalıyor. MB bu çıkış ve inişlere tedbir üretiyor. Londra piyasasını Türkiye'ye getirmesinin nedeni bu. Piyasa üzerinden serbest fiyatlamayla çalışmayı seven bankalarımıza rağmen yaptı bunu.
Ama ardından yapmaması gerekeni yaptı. Dövizi yönetmeye kalkıştı. Bürokratlar, bankacıların yerine riski yönetiyor. Türkiye, yüksek rezerv biriktirip, yüksek büyüme sağlayabilir; rezervler bankaların uhdesinde, MB'nin kontrolünde olmak şartıyla... Şimdi yapılan hem yönetmek hem de bünyede tutmak.
Bu olmaz!