İnsanların robotlarla ilgili önyargıları saymakla bitmez. Ancak her zaman iyi bir iş arkadaşı ve oyun arkadaşı olmayı becerirler. Eğer siz robotu eğitmek için kendi verilerinizi paylaşırsanız, sır tutmayı beceremeyebilirler. Sonuçta "çocuktan al haberi" der gibi, "robot ya da üretici yapay zekadan al haberi" demek mümkün. Gelin bu duruma daha detaylı bir şekilde bakalım. Geçtiğimiz haftalarda İş Mekan Yapay Zeka Sohbetleri etkinliğinde Koç Üniversitesi İş Bankası Yapay Zeka Uygulama ve Araştırma Merkezi'nden Prof. Dr. Çağatay Başdoğan iş birlikçi robotları (Collaborotive Robot - COBOT) anlattı. Halka açık toplantılarda üniversite kampüsü ayağımıza gelmiş gibi her izleyicinin sorusunu içtenlikle yanıtladı. İş birlikçi robotları anlatırken Universal Robots ile verdiği örnek çok çarpıcıydı. Danimarkalı 3 girişimcinin üniversitede 2005 yılında kurduğu şirket 2018 yılında pazarın yüzde 50'sini elinde bulundurduğunu söyledi.
ÜRETİMDE DEVRİM YAPTI
İş birlikçi robot fikriyle küçük ve orta boy işletmelerin robot kullanmasının önünü açan Universal Robots devrimsel bir dönüşüme imza attı. Universal Robots'un 2008 yılında piyasaya sürülen ilk ürünü, endüstriyel robot pazarında devrim yaratan altı eklemli mafsallı robot kolu olan UR5'ti. Distribütörler ilk UR5 cobot'larını Danimarka ve Almanya'da sattı. https://www.marketsandmarkets.com/ verilerine göre 2023 yılında 1.2 milyar dolar büyüklüğe ulaşan iş birlikçi robot pazarı 2029 yılında yüzde 35 büyümeyle 6.8 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Cobotlar şimdi binlerce işletmeye robotların işçilerle iş birliği yapmasını sağladı. Hata oranlarını düşürdü, iş kazalarının minimuma inmesini sağladı ve çalışan sağlığını tehlikeye atan tekrarlanan işlerde devrimsel bir dönüşüm başladı. Sonuçta bu dönüşümde geri adım atmak olanaksız. Fabrikalarda çalışanlar azalmış olabilir. Ancak unutmamak lazım ki, yeni iş alanları doğdu. Üstelik robotlar yeni bir ürünü boyamayı ya da sırlamayı öğrenirken işini iyi yapan çalışana ihtiyacı var.
YAPAY ZEKA İLE ÇALIŞMAYI ÖĞREN
Şimdi yeni bir dönüşümün başlangıç aşamasındayız. Üretici yapay zeka sayesinde pek çok tekrarlanan iş için çözüm bulmak çok daha kolay olacak. Kaybolacak mesleklere değil, dönüşen mesleklerde yapay zekayı nasıl kullanılacağını öğrenmekte fayda var. Bu kez insanların iş birliği zamanı. Promt girme kültürüne uyum sağlayan pek çok işi daha verimli yapmayı öğrenecek. Kısacası yapay zekaya işimizi kaybetmiyoruz, yapay zeka kullanmayı bilen bir çalışana işimizi kaybediyoruz. Eğer önceliklerinizi doğru şekilde belirlerseniz, kusursuz, hızlı ve verimli iş yapmak için yapay zekanın sınırı neredeyse yok. Tek yapmamız gereken iş birliği. İş birliği yapmanın yolu da doğru etik ilkelere göre kurgulanmış yapay zeka çözümleri olacak.
GO OYNARKEN NASIL KAYBETTİM
Barselona'da düzenlenen Mobil Dünya Kongresi MWC 2024 etkinliğinde China Mobile standında Go oynayan robotları görünce kendimi tutamadım. Hemen sıkı bir oyun için robotun karşısına oturdum. 1997 yılında IBM'in Deep Blue ile Kasparov'un ilk maçına benzetmeye gerek yok. Ancak 1997 yılında yapay zekanın popüler olarak duyulmasında satranç maçının önemi çok büyük. Maçın sonucunu tahmin edebileceğiniz gibi kısa sürede ben kaybettim. Robotun sevinç çığlıkları hâlâ kulağımda:)
KARAGÖZ VE HACİVAT'IN GÖLGESİ ŞİMDİ XR GÖZLÜKLERE DÜŞÜYOR
GSMA Mobil Dünya Kongresi'nde düzenlenen etkinlikte yenilikçi uygulamalara dair iş birliklerini açıklayan Türk Telekom ve Huawei, Türk Telekom'un kültür ve sanat alanındaki dijitalleşme vizyonu çerçevesinde, teknoloji ile kültür sanatı harmanladığı Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirdiği denemeyi duyurdu.
Türk Telekom ve Huawei, Türk Telekom'un girişim hızlandırma programı PİLOT mezunlarından yerli girişim NaraXR ile gerçekleştirdiği ve dünyada ilk olan 5G Haptic (Dokunsal) Eldivenli VR Kukla Tiyatro uygulaması GSMA Mobil Dünya Kongresi'nde gösterildi.
Ayrıca farklı lokasyonlar arasında Türkiye'nin ilk 3 boyutlu 5G sanal görüşme denemesi de yerli teknoloji şirketi Scalar Vision ile gerçek zamanlı olarak yapıldı.
Türkiye'nin dijital dönüşümüne liderlik eden Türk Telekom, yenilikçi çalışmalarıyla sağlıktan eğitime, endüstriden tarıma, spordan kültür sanata hayatın her alanında değer yaratan projeler geliştiriyor. Türkiye'ye en ileri teknolojileri sunmak hedefiyle yatırımlarını sürdürürken dünyanın önde gelen şirketleriyle iş birliklerini de devam ettiren Türk Telekom, Huawei ile gerçekleştirdiği öncü çalışmalarını Barcelona'da düzenlenen GSMA Mobil Dünya Kongresi'nde tanıttı.
İş birliği kapsamında, Türk Telekom'un girişim hızlandırma programı PİLOT mezunlarından NaraXR'ın desteğiyle, 5G ile sanatın evrenselleşmesini sağlayacak uygulamalarından, Türk Telekom'un teknoloji ile kültür sanatı harmanladığı Atatürk Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen dünyanın ilk 5G Haptic Eldivenli VR Kukla Tiyatrosu denemesi Huawei standında dünyaya tanıtıldı. Denemede farklı lokasyonlarda bulunan gerçek kukla oynatıcılarının yönettiği Unesco Kültür Mirası Karagöz Kukla Tiyatrosu, 5G Haptic Eldiven ile Atatürk Kültür Merkezi'nde bulunan seyircilere canlı olarak VR, AR ve web ortamında sunuldu. Ayrıca farklı lokasyonlar arasında Türkiye'nin ilk 3 boyutlu 5G sanal görüşme denemesi de yerli teknoloji şirketi Scalar Vision ile gerçek zamanlı olarak yapıldı.
Türk Telekom CEO'su Ümit Önal, yaptığı açıklamada, "Türkiye'de dijital dönüşümün öncü kurumu olarak, iştiraklerimiz ve mühendislerimizle, tüm çalışmalarımızı milli sorumluluk bilinciyle gerçekleştiriyoruz.
Bu motivasyonla çıktığımız yolda teknolojiyi insanın iyiliği ve faydası için üreten, geliştiren ve sektöre değer katan dünyanın sayılı operatörlerinden biri olmanın gururunu yaşıyoruz. Spor, sağlık, tarım gibi birçok farklı sektörde uyguladığımız 5G denemelerimiz ile ülkemizi geleceğe bağlayan pek çok proje ve çalışmanın öncüsüyüz.
Kırdığımız 5G hız rekorlarının yanı sıra ülkemizin ilk akıllı fabrika uygulaması, ilk özel endüstriyel mobil şebeke, ilk canlı 5G maç yayını, 5G destekli ilk çevrim içi uzaktan ameliyat ve tarımda ilk akıllı traktör kullanımı gibi çok sayıda yenilikçi projeye imza attık.
Huawei Turkiye CEO'su Kaya Shi, yaptığı açıklamada, "Türk Telekom ile birlikte, Türkiye'nin dijital dönüşümüne katkıda bulunmaktan ve 5G teknolojisinin sunduğu potansiyeli keşfetmekten gurur duyuyoruz.
Türk Telekom ile iş birliğimizi 5G teknolojilerinin kullanım senaryoları özelinde artırmış bulunmaktayız.
5G'nin sunduğu imkanları kullanarak, kültür sanat alanında da yenilikçi uygulamalara imza atmaya devam ediyoruz. Türk Telekom ile birlikte gerçekleştirdiğimiz dünyanın ilk 5G Haptic Eldivenli VR Kukla Tiyatrosu denemesi, teknolojiyle sanatın evrenselleşmesine nasıl katkıda bulunabileceğimizin en güzel örneklerinden biridir. Bu deneme ile Unesco Kültür Mirası Karagöz Kukla Tiyatrosu'nu 5G ve XR teknolojileri kullanarak mekan bağımsız ve canlı olarak dünyanın her köşesine taşıyabiliyoruz.
5G'nin sunduğu yüksek hız ve düşük gecikme süresi gibi özellikler, her alanda sınırları zorlamamızı ve yeni deneyimler sunmamızı sağlıyor. Bu iş birliği ile sadece Türkiye'de değil, global ölçekte de kültür sanatın dijitalleşmesine öncülük etmiş olacağız. Türk Telekom, Türkiye yolculuğumuzun başından bu yana stratejik iş ortağımız oldu. Huawei Türkiye ailesi adına, bize duydukları güven için kendilerine en içten teşekkürlerimi iletiyorum. Turk Telekom ile birlikte Türkiye için değer yaratmaya devam edeceğiz" dedi.
DÜNYANIN İLK 5G VR KUKLA TİYATROSU
Türk Telekom'un ana destekçisi olduğu kültür ve sanatın kalbinin attığı Atatürk Kültür Merkezi'nde denemeleri gerçekleştirilen, dünyada bir ilk olan bu proje 5G teknolojileri ile kültür sanatın yaygınlaştırılması ve tanıtılması için önemli bir adım niteliği taşıyor. Türk Telekom, Huawei ve NaraXR'ın 5G ve ötesi teknolojilerinin sanat alanında kullanılması çalışmaları kapsamında, Karagöz Kukla Tiyatrosu'nun 5G destekli Haptic Eldiven ve XR teknolojileri kullanılarak mekandan bağımsız, canlı ve çok düşük gecikmeli olarak izlenmesi sağlandı.
