Almanya Başbakanı Gerhard Schröder'in Münih Güvenlik Konferansı'nda "NATO'yu sorgulama zamanı geldi" dediği saatlerde, Kabil'de anlamlı bir tören yapıldı:
Afganistan'daki NATO'ya bağlı Uluslararası Güvenlik ve Yardım Gücü'nün (ISAF) komutası Fransa'dan Türkiye'ye geçti.
Türkiye birkaç gün önce de ISAF bünyesindeki Kabil Çokuluslu Tugayı ile Kabil Havaalanı komutanlıklarını devraldı. NATO'nun bu ülkedeki kıdemli sivil temsilciliğini de Dışişleri eski Bakanı Hikmet Çetin yürütüyor. Yani yaklaşık 8 ay boyunca Afganistan'da tüm kilit görevlerin başında Türkiye bulunacak.
Erdağı'nın 3 sınavı
Afganistan, Irak savaşının gölgesinde kaldığı için kamuoyunun ilgi alanından çıktı ama 11 Ağustos'a kadar ISAF'ın komutanlığını yürütecek olan 3'üncü Kolordu Komutanı Korgeneral Ethem Erdağı'nı zorlu günler bekliyor. Ve de birbirinden çetin üç sınav:
1- ISAF başta sadece Kabil ve çevresinde görev yapıyordu. Geçen haziranda İstanbul'daki NATO zirvesinde, aşamalı olarak ülkenin tümüne yayılması kararlaştırıldı. Bunun ilk halkası olan kuzey bölgeleri operasyonu başarıyla tamamlandı.
Korgeneral Erdağı'nın misyonu, batıdaki 4 bölgeyi, (Herat, Farah, Şakşaran ve Kale-i Nev) denetime almak olacak. İtalya, İspanya ve Litvanya gerekli askeri gücü (500 kişi kadar) taahhüt ettiler. "Savaş alanı" olan doğu ve güneyde ise ABD komutasındaki "Sonsuz Özgürlük" birlikleri Taliban artıkları ve El Kaide teröristlerini kovalamaya devam edecek...
2- İkinci sınav, ağır silahların toplanmasını ve milislerin sivilleşmesini sağlamak olacak. ISAF'ın bundan önceki komutanı olan Fransız General Jean-Louis Py döneminde ağır silahların yüzde 80'i (4.300 parça) toplandı.
Ancak Erdağı'nın önüne iki engel çıkacak. İlki batı bölgelerinin güçlü savaş ağası olan ve kendini "Herat Valisi" ilan eden İsmail Han'ın buyruk tanımazlığı. İkincisi milislerin sivilleşmesinde yaşanan sorunlar.
Karzai ile bilek güreşini kaybeden İsmail Han, köşeye sıkışmış durumda: Ya ülkeden ayrılacak ya Kabil'de bir bakanlık görevini kabul edecek.
Milislere gelince; 25 yıl "Afganistan adına" savaştıklarını söyleyen bu başıbozuk güçler, sivil hayata dönüş için haklarının tanınmasını talep ediyorlar. Afgan ordusu ve polisi yeterli güce ulaşıncaya kadar, bu sorunda "yumuşak çözüm" yaklaşımı sürdürülecek.
Sandıkları koruyacağız
3- Fransız komutan döneminde ISAF, Afganistan'ın demokratikleşmesi sürecinin önemli bir virajının aşılmasını, devlet başkanlığı seçimlerinin yapılmasını sağladı. Erdağı döneminde ise parlamento seçimleri düzenlenecek. Hemen ilkbaharda. Ancak güvenlik sorunları bu kez daha hafif olacak. Devlet başkanlığı seçimlerinde El Kaide, Taliban ve köktendinci Hikmettin Gülbeddin'in örgütü Hizb-i İslami'nin milisleri süreci sabote için seferber oldular. Başaramadılar. Seçmen yazımları yapıldı, tüm Afganlılar oy kullandı. Şimdi seçmen kütükleri derdi yok. Sadece sandıklar kurulacak, o kadar.
Bir sınav daha var ama Erdağı onun sadece zeminini hazırlayacak: ISAF ile Sonsuz Özgürlük birliklerini bütünleştirmek. Açıkçası, Afganistan'ın doğu ve güneyini de ISAF'a yüklemek. Böylece Amerikalı askerleri başka cepheye kaydırmak. Nereye? Elbette Irak'a.
Görüyorsunuz, Türkiye dolaylı da olsa, Irak'ta ABD'ye destek veriyor. ABD yeterli bulur mu; o ayrı soru...
