Talih kuşu İsrail'in başına kondu. Hem de çifte talih kuşu. Geçen yıl Hayfa'nın 100 kilometre kadar açığında zengin mi zengin bir doğalgaz yatağı bulmuştu. Geçen ay da yine aynı bölgede ilkinden de zengin bir yatak daha keşfetti.
İki gaz yatağının toplam rezervi, 1 trilyon metreküpün çok çok üstünde. İlkinin 2012'de, ikincisinin de 2015-2016'da işletmeye alınması öngörülüyor. Böylece İsrail, Ortadoğu'nun en büyük doğalgaz üreticileri ve ihracatçıları arasına girecek.
Daha önemlisi, bu gelişme bölgenin siyasal, diplomatik, askeri ve jeopolitik verilerini değiştirecek ya da alt-üst edecek.
Bulunan doğalgaz yataklarının en azından bir bölümü "Teorik olarak" veya "Harita üstünde" Lübnan karasularına uzanıyor.
"Teorik olarak" veya "Harita üstünde" diyoruz, çünkü İsrail ile Lübnan arasında karasularının belirlenmesi anlaşması yok.
Nasıl olsun? Olması için önce iki ülke arasında diplomatik ilişki kurulması yani Lübnan'ın İsrail'i resmen tanıması gerekiyor. O da mümkün değil. En azından Filistin sorunu çözülünceye, Arap Birliği üyelerinin kabul edebileceği bir barış anlaşması imzalanıncaya kadar söz konusu bile edilemez.
Lübnan için tam bir açmaz.
Peki, bu açmazı aşmanın bir yolu yok mu?
Bizce var: Doğu Akdeniz'deki doğalgaz yatakları kalıcı barış için bir kaldıraç işlevini görebilir. Şöyle:
İsrail-Lübnan açıklarının yanı sıra, Gazze şeridi açıklarında de zengin gaz yatakları bulunuyor. İsrail bu yatakları da iki yıl içinde işletmeye almayı hedefliyor.
Ancak hem Gazze, hem de Hayfa açıklarındaki yatakların işletilebilmesi için önce güvenliğin sağlanması gerekiyor. Güvenliği sağlamanın yolu da barıştan geçiyor. Hükümet yetkililerinin ifadesiyle 5-6 yıla kadar "Doğalgaz süper güçleri kulübü"ne girmeyi amaçlayan İsrail, bu zenginliğin sağlayacağı özgüvenle adil ve kalıcı bir barışa her zamankinden daha yatkın, daha hazır olabilir. Göreceksiniz, olacak da.
Şimdilik "Hayal" gibi görünse de, Ortadoğu'ya kalıcı barış geldikten sonra Doğu Akdeniz açıklarındaki gaz ve petrol yataklarının işletilmesi için İsrail, Filistin, Lübnan ortaklığa bile gidebilirler... Bu gruba bir ülkeyi daha eklemek gerekiyor: Kıbrıs!
Zira Lübnan ile Kıbrıs arasındaki suların derinliklerinde de önemli petrol ve gaz rezervleri saklı. Ama Lübnan ile Kıbrıs arasında da karasularını belirleyecek bir anlaşma yok. Neden? Cevap: Türkiye, KKTC'nin haklarını gözetmeyecek bir anlaşmayı tanımayacağını Lübnan'ın kulağına fısıldadı.
KKTC'nin haklarını gözetecek bir anlaşma ise ancak Kıbrıs sorununun çözümlenmesiyle mümkün olabilecek.
Buyurun bir fırsat daha: Doğu Akdeniz'deki zengin gaz ve petrol yatakları, niye Kıbrıs'ta da barışı tetiklemesin ki?
