Başbakan Erdoğan'ın dün açıkladığı "Yeni dönemde yeni kabine" modeli, sadece bilginin ışık hızıyla yayılmadığı, ivedi sorunların da ışık hızıyla çözüm beklediği çağımızın gereklerine cevap vermeyi amaçlıyor.
Bir başka deyişle, yetkilerin, dolayısıyla da karar verme iradesinin belli kişilerde (bakanlar) toplandığı klasik kabine işleyişi yerine her bakanlıkla yetkilerin bir ölçüde dağıtıldığı, bakanın daha çok koordinatör işlevini gördüğü, başbakanın da tüm bakanların koordinatörü konumunda bulunacağı "Management" modelini doğru tercih olarak değerlendiriyoruz.
Batı ülkelerinin hemen tümünde bakan yardımcılığı bulunuyor. Onlara "Devlet Sekreteri" deniliyor. Müsteşar ile bakan arasında bir yerlerde konumlandırılıyor. Ama siyasilerden seçildikleri için, devlet bakanı statüsüne çok daha yakın oluyorlar.
Yeni kabine modelinin bizce en isabetli tercihlerinden biri "Maliye" ile "Ekonomi" nin ayrılması olacak. Çünkü, Maliye devletin geliri ve giderini yöneten bakanlıktır. Ekonomi ise para politikalarından dış ekonomik ilişkilere kadar, iktidarın ekonomik kararlarının icra makamıdır.
Hele küreselleşme çağında Maliye ile Ekonomi'nin birbirinden ayrılması bir zorunluluktur.
Yine Batı ülkelerinin hemen tümünde Maliye ve Ekonomi bakanlıkları ayrıdır. İşte birkaç örnek:
Fransa: Christine Lagarde (Ekonomi Bakanı), François Baroin (Bütçe, Kamu Hesapları Bakanı).
Almanya: Philipp Rösler (Ekonomi Bakanı), Wolfgang Schauble (Maliye Bakanı).
Rusya: Aleksey Kudrin (Maliye Bakanı), Elvira Nabyullina (Ekonomi Bakanı).
Japonya: Yoşihiko Noda (Maliye Bakanı), Masayuki Naoşima (Ekonomi Bakanı).
Erdoğan yeni modeli anlatırken, Ekonomi Bakanlığı için "Yeni bir bakanlık" dedi.
Bize göre, doğrusu, "Yenilenen bakanlık" olmalıydı.
Zira Cumhuriyet'in aşağı-yukarı ilk 40 yılında hükümetlerde Maliye ve Ekonomi bakanlıkları ayrıydı. Gelin, o dönemde kısa bir yolculuk yapalım ve geçmişteki Ekonomi Bakanlarımızı yad edelim.
4. İsmet İnönü Hükümeti (1927-1930): Maliye Vekili Şükrü Saracoğlu, İktisat Vekili Mustafa Rahmi Köken (sonra Şakir Kesebir).
5. İsmet İnönü Hükümeti (1930-1931): Maliye Vekili Şükrü Saracoğlu (sonra Mustafa Abdülhalik Renda), İktisat Vekili Mustafa Şeref Özkan.
6. İsmet İnönü Hükümeti: Maliye Vekili Mustafa Abdülhalik Renda (sonra Fuat Ağralı), İktisat Vekili Mustafa Şeref Özkan (sonra Mahmut Celal Bayar).
7. İsmet İnönü Hükümeti: Maliye Vekili Fuat Ağralı, İktisat Vekili Mahmut Celal Bayar.
1. Celal Bayar Hükümeti: Maliye Vekili Fuat Ağralı, İktisat Vekili Şakir Kesebir.
2. Celal Bayar Hükümeti: Maliye Vekili Fuat Ağralı, İktisat Vekili Şakir Kesebir (sonra Hüseyin Hüsnü Çakır).
1. Refik Saydam Hükümeti: Maliye Vekili Fuat Ağralı, İktisat Vekili Hüseyin Hüsnü Çakır.
2. Refik Saydam Hükümeti: Maliye Vekili Fuat Ağralı, İktisat Vekili Hüseyin Hüsnü Çakır (sonra Sırrı Day).
1. Şükrü Saracoğlu Hükümeti: Maliye Bakanı Fuat Ağralı, İktisat Bakanı Sırrı Day.
2. Şükrü Saracoğlu Hükümeti: Maliye Bakanı Fuat Ağralı (sonra Nurullah Esat Sümer), İktisat Bakanı Fuat Sirmen.
Recep Peker Hükümeti: Maliye Bakanı Halit Nazmi Keşmir, Ekonomi Bakanı Tahsin Bekir Balta (sonra Cavit Ekin).
1. Hasan Saka Hükümeti: Maliye Bakanı Halit Nazmi Keşmir (sonra Hasan Şevket Adalan), Ekonomi Bakanı Cavit Ekin.
2. Hasan Saka Hükümeti: Maliye Bakanı Hasan Şevket Adalan, Ekonomi Bakanı Cavit Ekin.
Şemsettin Günaltay Hükümeti: Maliye Bakanı İsmail Rüştü Aksal, Ekonomi ve Ticaret Bakanı Cemil Said Barlas (sonra Vedat Dicleli).
1. Adnan Menderes Hükümeti: Maliye Bakanı Hasan Polatkan, Ekonomi ve Ticaret Bakanı Zühtü Hilmi Velibeşe.
2. Adnan Menderes Hükümeti: Maliye Bakanı Hasan Polatkan, Ekonomi ve Ticaret Bakanı Fethi Çelikbaş (sonra Ali Enver Güreli).
3. Adnan Menderes Hükümeti: Maliye Vekili Hasan Polatkan, İktisat ve Ticaret Vekili İbrahim Sırrı Yırcalı.
4. Adnan Menderes Hükümeti: Maliye Vekili Nedim Ökmen (sonra Hasan Polatkan), İktisat ve Ticaret Vekili Fahrettin Ulaş.
Ulaş, İktisat veya Ekonomi bakanları zincirinin son halkası oldu. Menderes 1957 seçimlerinden sonra, 25 Kasım 1957'de kurduğu ve 27 Mayıs 1960'a kadar işbaşında kalan beşinci hükümetinde İktisat veya Ekonomi bakanlığını lağvetti.
Ekonomi Bakanlığı tam 51 yıl sonra geri geliyor. Hoş geliyor.
