Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) ile Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası (ZTSO) Başkanlığı'nın istatistik verilerinden derlediği bilgilere göre; Zonguldak'ta, TTK'nın çalıştırmadığı sahaları kiralama yöntemiyle 1989'da işletmeye başlayan özel sektör, kömür, kuvars kumu, boksit ve kil üretimi karşılığında son 34 yılda kuruma 1989-2022 tarihlerini kapsayan yıllar itibariyle 324 milyon 815 bin 361 lira kira bedeli ödedi.
Maden Yasası'nın 2004'de yürürlüğe girmesiyle 1989'dan itibaren faaliyet gösteren ocakların üretimi durdurularak atıl sahalar kurum tarafından ihaleye açılıp tekrar kiralandı. 1989'dan itibaren faaliyet gösteren özel maden ocakları, yıllık 50 bin 898 tonla başladıkları üretim rakamlarını, yatırımlar ve istihdam sayısındaki artışla 1 milyon ton civarlarına yükseltmeyi başardı. Yaklaşık 43 milyon ton rezerve sahip sahalardan üretime ve TTK'ya önemli katkı sağlanmaktadır.
ÖZEL KÖMÜR SAHALARINDAN 13.3 MİLYON TON DEVASA ÜRETİM
Kurumun atıl sahalarında rödevans işletmeciliği yapan kuruluşlar, 1989-2022'de 13 milyon 325 bin 33 ton kömür, 2010-2018'de 577 bin 672 ton kuvars kumu, 2001-2018'de 399 bin 898 ton boksit, 1991-1995'de de 16 bin 181 ton şiferton üretimi karşılığında 324 milyon 815 bin 361 lira kira bedeli ödediler.
TTK'YA GEÇEN YIL 34.9 MİLYON LİRA KİRA BEDELİ ÖDENDİ
Zonguldak kömür havzasındaki taşkömürü kurumunun rödevans işletmecileri, 2021 yılında 2 bin 224 çalışanıyla 367 bin 51 ton kömür üretimlerinin karşılığında kuruma 21 milyon 689 bin 343 lira, 2022 yılında da 2 bin 850 işçiyle 332 bin 977 ton kömür üretimi karşılığında 34 milyon 921 bin 314 lira TTK'ya kira bedeli olarak katkı sağladılar.
16 KÖMÜR SAHASINDA 2 BİN 850 İŞÇİ İSTİHDAM EDİLİYOR
TTK'ya ait bölgelerden Üzülmez'de 6, Karadon'da 9 ve Kozlu'da 1 olmak üzere toplamda 16 rödevans işletmecisi faaliyet göstermekte, buralarda da 2 bin 850 civarında istihdam sağlanmaktadır.
''TTK'YA MİLYONLARCA LİRA KİRA ÖDÜYORLAR''
Taşkömürü kurumu sahalarında özel sektörün çalışmalarına yönelik görüşlerine başvurduğumuz TTK Genel Müdürlüğü yetkilileri, şunları kaydettiler: ''Özel sektör üretime sağladığı katkının yanında kuruma milyonlarca lira kira bedeli ödemektedir. Sözleşmesi ile yürütülen madencilik faaliyetleri durdurulur hükmü gereğince, kurumumuz ile rödevans işletmecileri arasında imzalanacak rödevans sözleşmelerine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'ndan izin alınması gerekmektedir. Maden Kanunu'nun EK Madde 1 hükümleri çerçevesinde kurumumuz tarafından işletilmesi ekonomik olmayan rezervlerin üretilmesini sağlamak, istihdam yaratmak ve kaçak ocak faaliyetlerini önlemek amacıyla atıl sahalar rödevans karşılığı ihale edilmektedir. TTK'nın atıl sahalarındaki yer altı zenginliği, ülke ekonomisine kazandırılıyor. Kurum, daha verimli damarlara sahip olduğundan buraları değerlendirmemekteydi. Kiralama yöntemi hayata geçirilmeseydi bu kaynaklar kaçak işletmeler tarafından talan edilecek, ülke ekonomisine yansıması olmayacaktı. Maden Kanunu ile sözleşmeler güvenilir hale geldi. Böylece, yurt dışından da ülkemizin alacağı kömür miktarı azaldı.''
''KURUMUN 19 SAHASINDA RÖDEVANS İŞLETMECİLİĞİ VAR''
TTK yetkilileri, şöyle devam ettiler: ''TTK'nın sahalarında günümüz itibariyle 15 küçük ölçekli, 1 büyük ölçekli olmak üzere toplamda 16 adet taşkömürü sahası, 1 adet kuvars kumu sahası, 1 adet boksit sahası ve 1 adet kil sahası (montmorillonit) olmak üzere toplamda 19 sahada rödevans yoluyla özel sektör işletmeciliği devam etmektedir. Bununla birlikte 3213 sayılı Maden Kanununun ilgili maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne dayanarak 5 adet büyük ölçekli taşkömürü sahası bölünerek yeniden ruhsatlandırılmıştır. Yeniden ruhsatlandırılan sahalardan 4'ünün ihale süreci tamamlanmış olup, ruhsat devri işlemleri sürdürülmektedir.''
