24 Temmuz'da (1923) imzalanmıştı Lozan Antlaşması. Bu vesileyle dün açıklamalar yapıldı, bildiriler yayınlandı. Dünkü Cumhuriyet gazetesinde 'Kadın Araştırmaları Derneği' tarafından verilmiş,
dört cümleden oluşan, kitap boyutunda bir ilan yer aldı. "Lozan Antlaşması'nın 83. Yılı" başlıklı ilan şu cümleyle başlıyordu: "Laik Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası varlığının resmi belgesi olan Lozan Antlaşması'nın günümüzde değerinin daha da katlanarak arttığına inanıyoruz."
Son cümle ise şöyleydi:
"Laik Türkiye Cumhuriyeti'nin yaşamsal değerdeki bu belgesinin yaşama geçirilişinin 83.'üncü yılını kutluyor, nice yıllar diyoruz."
İlandaki bu cümleleri okurken gözlerime inanamadım. Olacak iş mi? İnsan kutladığı şey hakkında azıcık bilgi sahibi olmaz mı?
Hadi kitaplara, ansiklopedilere, internete filan bakmadınız... Aritmetik de mi bilmiyorsunuz? 2006'dan 83'ü çıkarın, eder: 1923! Peki hangi tarihte kutluyorsunuz Lozan'ı? 24 Temmuz'da.
Cumhuriyet ne zaman ilan edildi? 29 Ekim 1923'te. Arada var 3 ay. Demek ki Lozan Antlaşması yapıldığında Türkiye henüz cumhuriyet değildi.
Mustafa Kemal Paşa, kimi telkinlere kapılarak, " Türkiye meşruti monarşi olsun. Yeni padişah benim, Meclis de çalışmaya devam etsin " deseydi... Ne olacaktı? Hiç! Lozan Antlaşması yine yürürlükte kalacaktı. Çünkü Lozan, Türkiye'nin rejimiyle ilgili bir antlaşma değildi .
Gelelim ilandaki laiklik kavramına.
Bu kavram Anayasaya ne zaman girdi arkadaşlar? 5 Şubat 1937'de. (Ayrıca hatırlayalım: 1928'e kadar devletin dini vardı.)
Lozan'da elbette Türkiye'nin geleceğini belirleyen sürüyle karar alındı. Bunların içinde en önemlisi, Türkiye'nin bağımsızlığının uluslar arası planda kabul edilmesiydi.
Ancak Lozan Antlaşması'nın ne cumhuriyet rejimiyle bir alakası vardı, ne de laiklik ilkesiyle...
Çünkü Lozan Antlaşması imzalandığında ikisi de ortada yoktu.
***
Biliyorsunuz: Tüketiciyi aldatan reklamlar; kınanır, yasaklanır, hatta cezalandırılır.
Peki bu ilanın, o hileli reklamlardan ne farkı var? Biri tüketiciyi aldatıyor, diğeri zihinleri bulandırıyor. Maşallah gazete de ' laikliğe sahip çıkacağım' diye bu yanıltıcı ilanı ayıla bayıla basıyor.
Ama normaldir: O kesimin, tarihin algılanmasıyla ilgili ciddi sorunları var.
Hatırlarsınız: Kısa adı CUMOK olan Cumhuriyet Okurları adlı oluşum da, 31 Mart ( 1909 )
Vakası'nı lanetlemek için 31 Mart 2005 günü ilan vermişti. Aydınlıktan filan bahsediyorlardı ama sözünü ettikleri olayın tarihi bugünkü takvime göre 13 Nisan'dı!
Yani oluşumun lanetlediği şeyden haberi yoktu. O ilanı da Cumhuriyet bir güzel basmıştı.
