Futbolda teşvik primi, şike sayılmalı mı, sayılmamalı mı? Biz şikeye, hep bir eylemi 'yapmama' açısından bakıyoruz: Futbolcu, çıkar karşılığında iyi oynamıyor.
Yani normalde yapması gerekeni yapmıyor. Ahlaksızca davranıyor.
Halbuki tersten de düşünmeliyiz: Bir futbolcu, çıkar karşılığında, normalde yapacağından fazlasını da yapabilir. Bunun en güzel örneği faullerde ortaya çıkar.
Kendinizi teşvik primi almış bir oyuncunun yerine koyun: Maçın son saniyeleri... Şampiyon olmak ya da ligden düşmemek için mücadele eden rakibin bir futbolcusu topu kapmış, gole gidiyor... O golü atsa da, atmasa da sizin takım ligi aynı sırada tamamlayacak. Ama siz teşvik primine bir kere
evet demişsiniz. O halde bu gol yenmemeli. Ne yaparsınız? Can havliyle rakibin bacağına dalarsınız! Böyle bir durumda ne alacağınız ceza umurunuzda olur, ne de rakip futbolcunun sakatlanması...
Başka? Diyelim ki siz küfür etmeyen bir futbolcusunuz. Ama teşvik primi alacaksınız. Nasıl? İtalyan Materazzi'nin Fransız Zidane'a yaptığı gibi, hakeme çaktırmadan rakibinize ağır küfürler edersiniz. O da sinirlenir; tekmeyi basar, kafayı sallar. Hadi bakalım oyundan atılır. Rakip 10 kişi kalır.
Teşvik primi sonucu yapılacak hareketlere daha sürüyle örnek verilebilir: Rakip seyirciyi galeyana getirme ... Maçı alabildiğine soğutma ... Rakip teknik direktörü kışkırtma ... Ve daha neler neler...
Unutmayın ki teşvik primi alan futbolcu ya da takım illa da ' kazanmak' için oynamaz. Bazen beraberlik yeterlidir pirimi kapmak için.
Gençlerbirliği Başkanı İlhan Cavcav, "Teşvik pirimi, şike değildir" demiş. Bu söz bana ligin dörtte üçünde düzgün top oynayıp yerini sağlamlaştıran... Ve son 5-6 hafta, şampiyonluğa giden ya da küme düşme tehlikesine giren kulüplerden gelecek teşvik primlerini, ellerini ovuşturarak bekleyen takımları hatırlattı.
Şike ve teşvik primi, cinayet biçimlerini andırıyor. " Maçı kaybedin " şeklindeki şike, tasarlayarak adam öldürmek gibi. " Maçı kazanın ya da en azından beraberlik yapın" şeklindeki teşvik primi ise hafifletici nedenleri olan cinayete benziyor.
Bugüne kadarki şike tartışmaları şunu gösterdi: Şikeyi saptayıp cezalandıracak ciddi bir hukuki düzenlemeye sahip değiliz. Mevcut yasa, yönetmelik ve organizasyonlar yetersiz.
Gerekli önlemler alınırken, teşvik pirimi de şikeye dahil edilmeli. Teşvik primi, genel şike kavramının bir alt başlığı olmalı.
Direkt şike yapan ve yaptıran takımlar küme düşürülecekse... Ya da futbolcu, meslekten men edilecekse... Teşvik primi veren ve alan takımlara (ve oyunculara) da çok ciddi para cezası kesilmeli ve diyelim ki 10-15 puanları silinmeli.