Türkiyem... Büyük ve güçlü ülkem... Dünyada yaşanan krize, pandemiye, ekonomik sorunlara ve asrın depremine rağmen destan üzerine destan yazıyor. Dağları da, çağları da deliyor.
Geçen hafta... Ankara-Kırıkkale-Yozgat-Sivas Yüksek Hızlı Treni... Mesafeler kısaldı.
Ve bugün... Kendi sınıfında, çift tüplü, Türkiye'nin ve Avrupa'nın en uzun, dünyanın ise 3'üncü uzun tüneli hizmete giriyor... Zigana.
Hayırlı olsun.
Trabzon... Gümüşhane... Erzurum... Anadolu... Bayramın kutlu olsun.
***
SÜPER AKILLI TÜNEL
Türk müteahhidi, mühendisi, işçisi... Otoyolun akıllısını yaptı... Ankara-Niğde Otoyolu.
Şimdi de... Tünelin akıllısı başarıldı.
Kontrol merkezi... 14.5 kilometre uzunluğundaki tünelde 722 kamera... İki tünel arasında araç ve yaya geçişleri... 40 noktada.
580 yangın söndürme dolabı... Otomatik... Robotun kumanda ettiği yangın söndürme sistemi.
Öyle bir sistem ki... Tünelin içinde, dumanı algılayan sensörler aracılığıyla yağmur yağdırılıyor... Yangına acil müdahale.
***
ESER SİYASETİ
Devirler... Siyasi iktidarlar... Gelir, geçer.
Mahkeme kadıya mülk değildir.
Kalıcı olan ise... Eserlerdir.
İstanbul Boğazı'nın gerdanlıkları, köprüler... Atatürk Barajı... Keban Barajı... Otoyollar... Yüksek Hızlı Tren hatları... Havalimanları... Hastaneler... Savunma sanayii hamleleri... Büyük Atatürk'ün hedeflediği modern Türkiye'nin eserleri.
Bunlar... Günlük kısır çekişmelerin üzerinde ve herkesin sevinmesi gereken konular.
Göreceksiniz... Yarın dünya basını Zigana Tüneli'ni övecek... Öyle bir eser ki, övmemek/övünmemek elde değil.
***
GÜVENLİK
Olur ya... Tünele bir köpek girdi.
Aracınızla giderken, su içtiniz ve şişeyi camdan tünele attınız... Veya sigara paketini.
Sistem... Kumanda merkezi... Anında uyarı veriyor.
Ve... Hemen trafik kesiliyor... Köpek tünelden çıkarılıyor... Su şişesi, sigara paketi yerden alınıyor.
***
DAĞLAR DELİNİYOR, ÇİLE BİTİYOR
Zigana Tüneli... 14.5 kilometre.
Ama... Trabzon-Erzurum yolunu 42 kilometre kısaltıyor.
Dağları aşmak zorunda kalmıyorsunuz.
O dağlar ki... Kışın kar yağınca yol kapanıyor.
Zaman zaman dağdan, kaya düşüyor... Araçlar, kaya altında kalıyor... Can kayıpları yaşanıyor.
Ve... Bölgede... Yükseklerde... Hiç eksik olmayan sis... Trafikte büyük sorun.
Tünel ise... Hani ne derler? Kaymak gibi... Bas gaza... Yollar senin... Bir ara ölçüyü kaçırmışız, ekrana baktık, 140'a çakmışız... Hemen yavaşladık.
***
TEKNOLOJİK GÖZ
Kumanda odası... Ve elektromekanik sistem... Tüneli sürekli gözetliyor.
Tünelde, 50 metrede bir megafon var... Araç sürücüsü uyarılabiliyor.
"Yavaşla" deniyor... Veya "İleride bir araç arıza yaptı, dikkatli olun."
Zigana Tüneli... Her şey düşünülmüş... Bazı sistemleri dünyada ilk.
Eğer... Ulusal sistemde elektrik kesilecek olursa... Jeneratör hemen devreye giriyor... Otomatik.
9 dev jeneratör... 24 saat tüneli aydınlatacak güçte.
***
KADIN OLMADAN ASLA
Kadın... Elbette var... Hayır, sadece dev şantiyenin mutfağında değil, her yerinde... Mühendis.
Hepsini tek tek saymayalım... Sadece birinin adını yazalım... Ve hepsini selamlamış olalım.
Derya Kerastacı... Zigana'nın çalışkan mühendisi.
***
MEVSİM DEĞİŞİKLİĞİ
Hidrometeoroloji... İlk defa duyduğumuz bir söz... İklim değişikliği için kullanılıyor.
Zigana Tüneli'nde... İklim değişikliğini yaşıyorsunuz... Biz yaşadık.
Tünelin Trabzon tarafında hava nemli... Yağmur yağıyordu.
Tünelin ortası... Trabzon-Gümüşhane sınırı.
Tünelden çıktık... Gümüşhane... Kara iklimi... Yağmur yok... Hava açık... İklim bir anda değişiverdi.
***
SANKİ UZAY MERKEZİ
Zigana Tüneli'nde... Büyük bir su deposu olduğunu da söylemeliyiz.
Yangın söndürme kutularını besleyen ana depo.
Sistem... Yine robotlar tarafından yönetiliyor.
Her şey... 7/24... Kumanda merkezi kontrolünde.
Merkez... Uzay Yolu filmlerinde gördüğümüz gibi bir yer.
***
DİKKAT! MAVİ IŞIK
Tünelde... 15.5 kilometre yol alırken sıkılabilirsiniz.
Dikkatiniz dağılabilir.
Sürücülerin dikkatinin dağılmaması da düşünülmüş.
Tüneldeki aydınlatma yer yer renk değiştiriyor... Maviye dönüşüyor.
Hani, "parlement mavisi" denir ya... Öyle bir mavi... O kadar da güzel ki.
***
ŞAFT HAVALANDIRMA
Tünelin havalandırılması... Önemli konu... Gereken yapılmış.
Tünelin üzeri dağ... Dağın üzerinde de yol var... Mevcut karayolu.
Tepeden... Yolun olduğu yerden... Tünele, boru döşenmiş.
3.60 metre çapında... Biri 242, diğeri 272 metre uzunluğunda, iki havalandırma borusu.
Hava girer... Ama yağmur girmez.
Şaft sistemi... Dünyada ilk.
Ve... Bu sistem hem yerli hem de milli.
***
'Sİ ZİGANA KE ZİSON'
Trabzon-Erzurum yolu... Zigana Dağları... Tarihi İpek Yolu.
Yüzyıllarca güçlükle geçilen yollar... Yollarda kalan kervanlar.
Bölgede ticaretle uğraşan Rumlar, dağları aşmanın ne kadar zor olduğunu anlatmak için, "Si Zigana ke zison" derlermiş.
"Zigana'da hayatta kalmaya bak."
***
TÜRKİYE'NİN GURURU
Dağı aşmaktaki zorluklar... Kar... Sis... Yola yuvarlanan kayalar... Hepsi, dünde kaldı.
Bugün... Trabzon'da tören var... Cumhurbaşkanı Erdoğan, Zigana'da olacak.
2 bin 500 mühendis ve işçimizin ter döktüğü dev eser, hizmete açılacak... Araçlar, geçmeye başlayacak.
Biz... Önceden geçtik... Oh! Ne büyük mutluluk.
Unutmadan... Zigana Tüneli bir kamu yatırımı... Ücretsiz.
Tünelden çıkınca telefonumuz çaldı... Arayan Mehmet Cengiz... Sordu:
- Beğendiniz mi?
- Hem de nasıl... Beğenmemek, gurur duymamak mümkün mü? Tünelden bir daha, bir daha geçeceğiz... Nasıl olsa, bugün tünelde bizden başka araç kullanan yok... Doya doya tadını çıkaracağız.
