Alternatif tıp uygulamaları, hastalık önleme ve tedavi etme amacıyla dünya çapında geçmişten günümüze kadar kullanılmaya devam etmektedir. Bal, arı poleni, arı sütü, propolis, arı zehri gibi arı ürünlerinin sağlığın korunması ve geliştirilmesi, hastalıkların önlenmesi ve tedavisi amacıyla kullanılması uygulamasının adı olan apiterapi de alternatif tıp uygulamalarından birisidir. İlk defa uluslararası olarak ülkemizde yapılacak ve Cumhurbaşkanlığı himayesinde gerçekleştirilecek olan 1. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Kongresi'nde değinilecek konulardan birisi de apiterapi olacak. Kongre, 19-22 Nisan tarihleri arasında İstanbul Kongre Merkezi'nde düzenlenecek. Apiterapi, doğrudan bal arılarından gelen ürünleri kullanan bir çeşit alternatif tıp uygulamasıdır. Hastalıkların ve semptomlarının yanı sıra akut ve kronik yaralanmalardan kaynaklanan ağrıları tedavi etmek için de kullanılır.
18 AKTİF BİLEŞEN İÇERİYOR
Apiterapinin kökeni, Antik Mısır ve Çin'e kadar uzanır. Yunanlılar ve Romalılar, eklem ağrısını tedavi etmek için arı zehri içeren arı ürünlerini kullanmışlardır. Bu uygulama 2 bin yaşın üzerindedir ve dünya bilimsel literatüründe arı zehiri üzerine bin 500'den fazla makale bulunur. Arı zehiri; zengin bir enzim, peptit ve biyojenik amin kaynağıdır. Zehir içinde; melez, apamin, adolapin, hiyalüronidaz, dopamin, serotonin ve mast hücre degranülasyon proteini gibi farmasötik özelliklere sahip olan en az 18 aktif bileşen vardır. Bu bileşiklerin bazıları güçlü anti-enflamatuar ve ağrı giderici etkilere sahipken, öte yandan sinir sistemini güçlendirir, yara dokusunu yumuşatır ve kişinin ruh halini ve bağışıklık sistemini iyileştirir.
Nasıl uygulanır?
Sağlık Bakanlığı'nın resmi sitesinde belirttiği gibi apiterapide, arı zehri uygulaması için canlı arı iğnesi veya arı zehri içeren ekstraktların bulunduğu enjeksiyonlar ya da arı zehri içeren merhemler kullanılmaktadır. Uygulama öncesinde arı venomu alerjisi olup olmadığı test edilmelidir. Alerji durumunun sonradan da gelişebileceği akılda tutulmalı ve uygulama yerinde mutlaka acil durumlarda hastaya müdahale edecek yetkili personel ve yaşam destek ünitesi bulunmalıdır. Ağızdan kullanılan arı ürünleri (bal, propolis, arı sütü, polen, apilarnil, vb.) için kimyasal analizler yapılmalı ve bu ürünler Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği ve Türk Standardları Enstitüsü talimatlarına uygun olmalıdır. Bu ürünlerin kalite kontrolü yapılmış olmalıdır. Apiterapi uygulamaları Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı bir apiterapi ünitesi veya apiterapi uygulama merkezinde, apiterapi uzmanlığı sertifikalı hekim tarafından yapılmalıdır. Apiterapi, aşağıda yer alan farklı hastalıkları tedavi etmek için kullanılabilir:
Romatoid artrit ağrısını hafifletir
Araştırmalar, apiterapinin romatoid artritli kişilerde şişlik, ağrı ve sertlik azalmasına neden olabileceğini bulmuştur. Bir çalışma, geleneksel ilaçların kullanılma ihtiyacını azaltabildiğini ve aynı zamanda nüks riskini azalttığını bile bulmuştur.
Yaraları iyileştirebilir
Bal; antibakteriyel, anti-inflamatuar ve ağrı giderici özellikleri sayesinde hem açık kesikler, hem de yanıklar dahil olmak üzere yaraların tedavisi için uzun süredir kullanılmaktadır. 2008 yılında yapılan bir araştırmada, bal içeren tıbbi pansumanlarla yaraları tedavi etmenin enfeksiyon riskini düşürdüğü görüldü.
Bağışıklık sistemi güçlenebilir
Apiterapi; hem bağışıklık sistemi, hem de nörolojik sisteme bağlı hastalıklar için tamamlayıcı bir tedavi olarak kullanılabilir. (Örneğin, Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, lupus vb.) Arı zehiri bu hastalıklar için tek tedavi yöntemi olmamasına rağmen, araştırmalar, arı zehrinin bağışıklık sistemini artırabildiğini ve bu koşulların vücuttaki bazı semptomlarını azaltabildiğini kanıtlamıştır. Nedeni ise arı zehrinin anti-enflamatuar özelliğidir.
SİNDİRİM SİSTEMİNİN DOSTU BİR BESİN
Bal, asidik içeriği sayesinde (yüksek şeker barındırmasına rağmen) bakteri gelişimini engelleyip çoğalmasını durdurur. Balın sindirim sistemi üzerindeki etkilerini araştıran bilimadamları; balın bağırsak kasları üzerinde etkili olduğunu, böylece kabızlık ve ishal sorunlarını gidermede etkili olduğunu gösterdi. Su ile inceltilmiş balın, bağırsakta bulunan zararlı bakterileri ortadan kaldırırken faydalı bağırsak bakterilerinin çoğalmasına yardımcı olduğu da kanıtlandı. Medikal tedavilerde fayda sağlayan balın, ham bal olduğunu belirten bilimadamları; en iyi ham bal cinsinin Manuka balı olduğunu beliirtiyor. Manuka balı bulamıyorsanız, mutlaka koyu renkli balları tercih etmelisiniz.
AFT TEDAVİSİNDE ETKİLİ
Özellikle ağızda oluşan ve ciddi rahatsızlık veren aftın tedavisinde baldan faydalanmak mümkün. Suudi Arabistan'da bulunan Salman Bin Abdülaziz Üniversitesi'nde görevli bilimadamları, aft şikayeti bulunan 94 gönüllüyü bir araya getirmiş ve üç gruba ayırmışlar. İlk grup üyelerinin yaralarına yalnızca bal, ikinci grup üyelerinin yaralarına kortikosteroid merhem, üçüncü grup üyelerinin yaralarına ise reçetesiz satılan ve aft oluşan bölgeyi adeta koruyucu bir tabakayla kaplayan farklı bir çeşit merhem sürmüşler. Belirlenen tedavi yöntemi günde üç kez uygulanmış. Yalnızca dört gün sonra bal tedavisi görenlerin aftları tamamen yok olurken, ikinci ve üçüncü grupta kayda değer bir iyileşme gözlenmemiş.
