Eskişehir'de baş döndüren teknolojik ilerlemeleri gözlerimle gördüm. 20 yıl içinde 2 milyar dolarlık ihracatı şimdiden garantileyen 80-100 milyon dolarlık ileri teknoloji yatırımının detaylarını TEI-Tusaş Motor Sanayi Genel Müdürü Mahmut Akşit'ten bizzat dinledim.
Nesnelerin interneti başta olmak üzere teknoloji alanındaki yenilikleri duydukça, 4'üncü sanayi devrimi ve de endüstriyel internette 'geç kalıyoruz' endişeleri, Türkiye'de uçak motoru sanayisinin temeli olan TEI'nin Eskişehir'deki fabrikasını dolaşınca birden yok oluyor.
Şu anda gökyüzünde uçan her iki uçaktan birinin motorunda TEI'de üretilmiş parçalar mevcut. Fabrikanın genel müdürlük koltuğunda oturan Akşit'in, Boeing 777'nin motorunda kullanılan 3 parçanın tasarımına imza attığını öğrenince şaşırıyorum. Mütevazılığıyla dikkatimi çeken Akşit, sanki çok önemsizmiş gibi hemen geçiştiriveriyor bu konuyu ve fabrikadaki önemli gelişmeleri anlatmaya koyuluyor.
TEI'nin ortağı General Electric (GE) Türkiye'nin Yönetim Kurulu Başkanı Canan Özsoy ile birlikte dolaştığımız tesiste bizleri kadın mühendisler karşılıyor. İleri teknoloji kullanılarak üretim yapılan bu fabrika, 2013 yılında GE'nin sahibi olduğu fabrikalar arasında yaptığı yarışmayı kazanmış ve yukarıda sözünü ettiğim stratejik önemi olan yatırım için düğmeye basılmıştı.
35 yıl önce F16 uçaklarının alınmasıyla doğan TEI fabrikası, bugün GE'nin global üretim zincirine girmiş durumda. 1500 kişiyle yılda 40 farklı motora 800'e yakın parça üretiyor ve Mahmut Akşit, dünyanın en çok satan uçak motoru olan Leap için Blisk teknolojisiyle yapacağı üretim ile çok yakında bu pazarı domine edecek büyüklükte ihracata imza atacaklarını söylüyor. 2017'de devreye girecek olan üretim için yaklaşık 400 kişi daha istihdam edilecek. TEI, yeni yatırımla Leap motorunun en büyük tedarikçisi konumuna gelecek. TEI'nin halihazırda 294 milyon doları bulan satışlarının 256 milyon doları ihracattan oluşuyor ve bu durum şirketi TAİ'nin ardından ihracatta ikinci konuma çıkarıyor.
Canan Özsoy, GE olarak ortağı oldukları TEI'nin aynı zamanda en büyük müşterisi konumunda bulunduğunu ve TEI'nin satışlarının yüzde 75'inin GE'ye gittiğini söylüyor. Fabrikayı dolaşırken Genel Müdür Akşit, dünyadaki bütün motorları test edebilecek kabiliyete sahip özel bölümü de gösteriyor. Öğreniyoruz ki NATO'ya ait Awacs uçaklarının tüm motor bakım hizmetleri de artık yapılıyor.
