"Ne eline batan diken ne de söylenenler umurunda olmayacak!." diyordu Atatürk, İş Bankası'nın efsane reklamında.. Başta benim sevgili, canım ağabeyim, Hakkı Devrim, Dil Jandarmaları kıyamet kopardılar gene.. "Atatürk'ü yanlış konuşturdular.. Türkçe'de iki olumsuz arka arkaya gelmez.. "Ne.. Ne de.." geçen cümleler olumsuz yüklemle bitmez" dediler. Öyle de bastırdılar ki, dört bir yandan, İş Bankası reklamı geri çekti, düzeltti.. Yeniden verdi. Bu defa Atatürk onların istediği gibi "Ne eline batan diken, ne de söylenenler umurunda olacak" diye konuştu..
Kasılanlar, övünenler de çıktı aralarından, "Ben dedim de Atatürk'ü düzelttiler" diye hatta.. Oysa reklamın orijinal şeklindeki Atatürk konuşması doğruydu.. Türkçe'de, iki olumsuz arka arkaya bal gibi olur.. Türkçe bu bakımdan, durmadan örnek verdikleri Batı dillerine, İngilizce'ye benzemez ..
Türkçe'de her iki türlü deyiş de vardır. Her ikisi de kullanılır..
Özellikle cümle uzunsa, bağlı cümlecikler şeklinde sürüyor ve yüklem (Fiil değil) "Ne.. Ne de.." deyişinden uzaklaşıyorsa, anlamın kaybolmaması için olumsuz kullanış gerek konuşma, gerek yazı dilinde yaygındır. Ama cümle kısaysa, o zaman iki olumsuzun arka arkaya gelmesi kulağı rahatsız edebilir.
Dil, anlaşma aracıdır. Meramını mümkün olan en iyi ve en güzel şekilde iletmeni sağlar. Bunu sağlayan kullanış şekli de doğrudur.
Bu konuyu defalarca yazdım.. Bir defa daha yazmakta yarar var.. Çünkü onlar her defasında takıntılarında ısrar ediyor, doğru kullananları şüpheye düşürüyorlar.
İşte banka reklamı değiştirdi, boş yere, Atatürk'ü yanlış konuşturduğunu kabul ederek.
Oysa..
"Ne eline batan diken ne de söylenenler umurunda olmayacak.." ifadesi doğrudur. Kullanılır.
"Ne eline batan diken ne de söylenenler umurunda olacak.." ifadesi de doğrudur. Kullanılır. İkinci kullanım şeklini bölmek, olumlu yüklemi araya almak, meramı tam, yanılgısız anlatmak, şüpheye yer vermemek için daha da doğru olur..
"Ne eline batan diken umurunda olacak, ne de söylenenler" kullanışı çok güzeldir.
.. Ve de iki değil, hatta üç olumsuzu arka arkaya sıralamak da doğrudur.
"Ne eline batan diken ne de söylenenler, hiçbiri umurunda olmayacak."
Şimdi "Ne eline batan diken ne de söylenenler umurunda olmayacak" denmez diyenlerin dayanakları, "İki olumsuz arka arkaya gelmez" kuralı..
Bu kural örnekledikleri İngilizce başta batı dillerinde var, Türkçe'de yok. Türkçe'de iki olumsuz bal gibi arka arkaya gelir..
"Sana verdiğim kitapları okudun mu?."
"Hiçbirini okumadım.." deriz biz. İngiliz oysa iki olumsuzu arka arkaya getirmez. O "I read none of them" der.. "Hiçbirini okudum.." der yani.. Hadi böyle deyin Türkçe'de de, milleti güldürün.
"Asla yapmam" deriz biz, İngiliz "I never do / Asla yaparım" derken.. Hadi "Asla yaparım" deyin de millet ne dediğinizi anlasın..
"Hiçbir şey bilmem" deriz biz.. İngiliz "I know nothing / Hiçbir şey bilirim" derken..
Hadi "Hiçbir şey bilirim" deyin de, hiçbir şey bil-ME-diğiniz ortaya çıksın..