Okriz öncesi dönemin maestrosuydu..! ABD Merkez Bankası FED'in efsane başkanıydı. Alan Greenspan, menkul kıymetleştirme ve opsiyon fiyatlaması gibi finansal yeniliklere çok önem verdi.
Bu yeniliklerin hep riski dağıtan, yeni ve daha iyi yollar ürettiğini düşündü. Aynı anda, konut gibi likit olmayan varlıkları bile daha likit hale getirdiğini iddia etti.
Bu söylem yüzünden riskli varlıklar için daha yüksek fiyatlar mazur gösterildi!.. Birçok insan, "Bu defa farklı!" sendromu geliştirdi.
Onlara göre ABD özeldi...
Greenspan, artan ABD cari işlemler açığının büyümesinden aşırı derecede endişe duyanları, "yaygaracı" olarak niteleyen takımın içindeydi. İyimser bakışında da yalnız değildi. 2000'lerin başında Maliye Bakanı olan Paul O'Neil'e göre, ABD'nin verimliliğindeki yüksek büyüme oranına bakıldığında, diğer ülkelerin ABD'ye kredi vermesi doğaldı.
O yüzden cari hesap anlamsız bir kavramdı, iddiası buydu.
Ne var ki, ABD'de küresel çapta meydana gelen finansal çöküş sözün bittiği yer oldu.

***
Sahi, ne oldu da ABD'de bu kadar çok insan yanıldı? ABD'nin "cari açık sorunu yok!" diyerek finansal krizi tetikleyenlerin yaptığı hatalar acaba neydi?
Ünlü iki ekonomist Carmen M. Reinhart ve Kenneth S. Rogoff, üşenmemiş. Finansal çılgınlığın 800 yıllık tarihini kaleme almış.
Çıkarılacak çok ders var.
NTV yayınları'ndan çıkan "Bu Defa Farklı" adıyla yayımlanan bu kitabı herkesin okuması gerekir. Kapitalist sistem riskli bir sistem ama emek, fiyat, kur esnekliği ve girişim serbestisiyle ilgili aksaklıkları hep onarma şansı veriyor. Bu nedenle önceden piyasalara sıkıntılı yerlerin sinyalini gönderiyor.
İşte Greenspan, menkul kıymet piyasalarının bu doğallığını yok etti. Süper gücün üretim ayağını bozdu.
Bazı hastalıkları kabul etmek zordur. Tıpkı cari açık gibi !
***
Cari açığımız 2010 Ekim'inden bu yana sinyal veriyor... Ekonomiyi soğutma tedbirlerini ise daha yeni yeni konuşuyoruz.
Halbuki, 2009 Mayıs'ında küresel krizle ilgili aldığımız tedbirler, yerindeydi. Merkez Bankası, Hazine, Maliye ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 18 ayda iyi iş yaptı.
Alınan önlemlerin tümü likiditeyi artırmaya yönelikti.
Gelen sıcak para çok işimize yaradı.
Ancak 2010 Ekim'inden itibaren aşırı likiditeyi tıraşlayamadık.
Olan oldu.
Yine geç kaldık.
Merkez Bankası, geçen aralık ve şubatta, "Gecikildi ve yetersizdi" diye tepki verdi. Seçim döneminde de yapması gerekeni yaptı. Şimdi önümüzde iki yönlü kafa yormamız gereken bir cari açık sorunu var. İlk etapta kısa dönemde ne yapacağımıza karar vereceğiz. Sonra da uzun dönemli çözümü düşüneceğiz.
Acil, etkili tedbir yetmez...
Paketten söz etmeliyiz.