Endüstride birçok kimyasal maddenin yapımında kullanılan NaOH(Sodyum Hidroksit) sodyum, hidrojen ve oksijen elementlerinden oluşan bir bileşiktir ve doğal olarak bulunmaz. Suyun dezenfekte edilmesinden alüminyum üretimine, yapay ipek, sabun, kâğıt, boya, deterjan yapımından evimizde kullandığımız lavabo açıcılara kadar birçok farklı alanda kullanılmaktadır.
NAOH NEDİR?
İyonik bir bileşik olan NaOH genellikle katı yapıdadır ve beyaz renklidir. İyonik bir bileşiktir. NaOH yaygın adı ile kostik olarak da bilinmektedir. NaOH bileşiğinin adı sodyum katyonları Na+ ve hidroksit anyonları OH− maddelerinden gelmektedir. Kimyasal isimlendirilmesi sodyum hidroksittir. NaOH molekül ağırlığı ise 39.9971 g mol-1 dir.
Beyaz toz görünümündeki bu madde doğada doğal olarak elde edilmez fakat üretimi kolaydır. Kimya endüstrisinin vazgeçilmez ham maddesidir. Daha çok deterjan ve kâğıt sanayinde, deterjan, petrol rafineri, boya vb. alanlarda kullanılır. Alüminyum üretimi, ipek yapımında ve petrol rafinerilerin de kullanılabilmektedir.
Nem çekici özelliği bulunan NaOH etken maddesinin satışı genellikle toz halinde yapılmaktadır fakat sıvı veya katı halde de bulunabilir. Kaygan ve sabun gibi bir hissi vardır. Katı hali boncuk şeklindedir ve suda kolayca çözünebilir. Kokusuz olan bu madde çuval veya varillerde saklanır. Çocuklardın erişemeyeceği yerlerde tutulmalıdır.
Sodyum hidroksit ya da diğer bir adıyla kostik genellikle katı formda üretilmekle birlikte çözelti olarak sıvı formda da üretilebilmektedir. 1807 yılında Humphrey Day tarafından İngiltere'de keşfedilmiştir fakar bu yılda nasıl üretildiği bilinmemektedir. Katı formu beyaz renkte olmakla birlikte sıvı formu renksiz olan kostik maddesi, aşındırıcı bir etkiye sahiptir. Ciltte kaygan bir his bırakır. Yanığa sebep olabilir. Suda hızla çözünür. Kokusuzdur ve nem uzaklaştırıcı özelliği bulunmaktadır.
Kostik, genellikle sodyum klorür yani yemek tuzunun elektrolizi sayesinde %50'lik sulu çözelti olarak üretilir. Bu işlem sırasında klor gazı da oluşur. Üretilen%50'lik sulu çözeltideki suyun buharlaştırılması ile de katı formda sodyum hidroksit elde edilir. Kostik elde etmenin diğer bir yöntemi ise kalsiyum hidroksit ve sodyum karbonat arasında çift yönlü yer değiştirme reaksiyonu ile elde edilir.
NAOH ASİT Mİ BAZ MI?
Sulu çözeltilerinde hidroksit (OH–) iyonu bulunduran maddelere baz olarak adlandırılır. NaOh maddesinin de sulu çözeltilerinde iyonlarına ayrışmış hali "NaOH => Na+ + OH-" şeklindedir. Bu sebeple NaOH kuvvetli bazlardandır. NaOH pH değeri 13.5tur.Kuvvetli bazlar metaller ve dokularda tahriş edici etkisi vardır ve buharı göze, burna ve solunum yollarına zarar verebilir. Naoh büyük bir dikkatle ve sakınılarak kullanılması gereken bir maddedir. Örneğin NaOH sabun yapımında kullanılır ve sabun ağza ve göze değdiğinde acı verir.
NAOH NEREDE KULLANILIR?
Güçlü bir yağ çözücü olduğu için temizleme malzemesi olarak sıklıkla kullanılır. Evlerde paslanmaz çelik ve lavabo temizliğinde kullanılmakla birlikte çevre temizliğinde atık su borularının temizliği, biyodizel üretimi ile gres ve yoğun yağın temizlik işlemlerinde de kullanılır.
Endüstride birçok maddenin hammaddesi olarak kullanılır veya üretim aşamalarında kimyasal ajan olarak yer alır. NaOh maddesinin üretimin de en çok yer aldığı maddeler sabun, deterjan, ilaç, yapay ipek, kâğıt, alüminyum ve biyodizeldir. Ayrıca petrol rafinerisi, dezenfeksiyon, gıda endüstrisi, patlayıcı madde ve silah endüstrisi, gazların yakalanması, pH dengeleme, organik sentezlemede de kullanılır.
Detaylandırılmış NaOH kullanım alanları şu şekildedir:
