İŞTE HÜKÜMETİN 3 YILLIK YOL PLANI 2017-2019 OVP'de büyüme hedefi 2016'da yüzde 3.2'ye, 2017'de 4.4'e çekilirken, yatırım için bütçe açığı yüksek tutuldu. 2017 bütçe büyüklüğü 645.1 milyar TL, bütçe gelirleri 598.3 milyar TL olarak öngörüldü. OVP'de esnafa ve ihracatçıya müjde var. Özelleştirme takvimi netleşti. Çok sayıda memur alımı yapılacak. Ekonomide Türkiye'nin 3 yıllık yol haritası belirlendi. Sürdürülebilir düşük enflasyon, azalan cari açık ve yüksek büyüme patikasına odaklanılan 2017-2019 Orta Vadeli Program'da (OVP), büyüme hedefi aşağı yönlü güncellenirken, yatırım için bütçe açığı yüksek tutuldu. OVP'de, büyüme hedefi 2016 yılı için yüzde 4.5'ten yüzde 3.2'ye, 2017 için yüzde 5'ten yüzde 4.4'e çekildi. Yatırımlar için bütçe açığının yüksek tutulduğu OVP'de bütçe açığının GSYH'ya oranı 2016 yılı için yüzde 1.6'ya, 2017 yılı içinse yüzde 9'a çıkarıldı.2016 yılı bütçe harcamalarında 10.6 milyar TL artış öngörülürken,17Ekim'de Meclis'e sunulması beklenen 2017 yılı bütçe büyüklüğü güncellenmiş rakamlarla 2016'ya göre yüzde 11 oranında artırılarak 645.1 milyar TL olarak belirlendi. Bütçe gelirlerinin yüzde 9.5 oranında artışla 598.3milyarTL olarak öngörüldüğü 2017 bütçesinde, vergi gelirlerinin yüzde 13.6 artışla 511.1 milyar TL'ye çıkması hedeflendi. Bütçe açığının yatırımlar için artırıldığı OVP'de, bütçe açığı hedefi 2016 yılı için34.6 milyarTL'ye, 2017 yılı için 46.9 milyar TL'ye çıkarıldı.Böylece 2017 yılı bütçesinde harcamaların yüzde11 artarak 64 milyar TL, bütçe gelirlerinin yüzde 9.5 artışla 51.8 milyar TL,bütçe açığının ise yüzde 35.5 artarak 12.3 milyar TL tutarında gerçekleşmesi öngörüldü. Enflasyon hedefinin 2016 yılında yüzde 7.5 düzeyi korunurken, 2017 yılı enflasyon hedefi yüzde 6.5 olarak belirlendi. 2016 yılında ciddi olumsuzlukların yaşandığı turizm ve ihracat sektöründe hedefler aşağı yönlü güncellendi. 2016 yılı özelleştirme geliri hedefi ise 10.8 milyar TL'den 15 milyar TL'ye çıkarılırken, 2017 yılı özelleştirme hedefi 13 milyar TL olarak belirlendi. İSTİKRARLI BÜYÜME ARTIRILACAK 2017-2019 Orta Vadeli Program ve 2017-2019 Orta Vadeli Mali Plan (OVMP) 6 Ekim tarihli mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 2017- 2019 OVP'nin temel amacı istikrarlı ve kapsayıcı niteliğiyle büyümeyi artırmak, enflasyonu düşürmek, cari açıktaki azalma eğilimini korumak,ekonominin rekabet gücünü, istihdam ve verimlilik seviyesini artırmak,mali disiplinin kalitesini artırmak ve kamu maliyesini güçlendirmek olarak belirlendi. 3 yıllık program döneminde büyüme stratejisi, 'beşeri sermayenin geliştirilmesi, işgücü piyasasının etkinleştirilmesi, teknoloji ve yenilik geliştirme kapasitesinin artırılması,fiziki altyapının güçlendirilmesi, kurumsal kalitenin iyileştirilmesi olmak üzere 5 temel eksen üzerine oturtuldu. İHRACAT PRİMİ Yeni OVP'ye göre Onuncu Kalkınma Planı kapsamında yer alan 25 öncelikli dönüşüm programı etkin bir şekilde uygulanmaya ve takip edilmeye devam edilecek.Buna ilave olarak 2017-2019 dönemini kapsayan öncelikli düzenleme ve uygulamalarda hayata geçirilecek. Bu uygulamaların başında iş uyuşmazlıklarının arabuluculuk müessesesi ile çözülmesini sağlayacak düzenlemelerin yapılması gelecek. OVP'ye göre bilirkişilik müessesesi ve noterlik sistemi yeniden yapılandırılacak. Yargılama sürelerinin kısaltılmasına yönelik tedbirler alınacak. Finans ve bilişim başta olmak üzere ihtisas mahkemeleri hayata geçirilecek.Rekabet Kurumu'nun vermiş olduğu kararlara yönelik uzlaşma müessesesi kurulacak. Firmalara ihracat artış oranına göre prim desteği verilecek. ESNAFA KOLAYLIK İstanbul Finans Merkezi Kanunu çıkarılacak. Küçük esnafın işyeri açmasına yönelik bürokratik işlemleri azaltacak düzenlemeler yapılacak. İşlemler tek bir merkezden ve makul bir zaman içerisinde ve bedelle yapılacak. Taşınır Rehni Kanunu çıkarılacak. Rehin sadece bina, arsa gibi varlıklardan oluşmayacak, bilgisayar, torna tezgahı veya herhangi bir değer, makinede teminat olarak kabul edilecek. Vergi Usul Kanunu ve Gelir Vergisi Kanunları yasalaştırılacak. Çıraklık eğitiminin zorunlu eğitim kapsamına alınmasına yönelik düzenleme hayata geçirilecek. Mesleki ve teknik eğitim reformu yapılarak ekonominin üretim gücü ve niteliği artırılacak. Patent Kanunu hayata geçirilecek. Sanayide yerli üretimi kamu alımları yoluyla destekleyecek programlar uygulamaya koyulacak.Sağlık endüstrilerinin yerlileştirilmesine yönelik programlar hayata geçirilecek. Türkiye Uzay Ajansı kurulacak. Enerji verimliliğini artıracak uygulamaları yaygınlaştıracak programlar başlatılacak. Geniş bant altyapısı yaygınlaştırılacak. YENİ BÜYÜME HEDEFİ YÜZDE 3.2 Sürdürülebilir düşük enflasyon, azalan cari açık ve yüksek büyüme patikasına odaklanılanOVP'de büyüme hedefi aşağı çekilirken, bütçe açığınınmilli gelire oranı yükseltildi. 2016 yılı için yüzde 4.5 olarak öngörülen büyüme hedefi, yeni OVP'de yüzde 3.2 olarak revize edildi. 2017 yılı büyüme hedefi de yüzde 5'ten yüzde 4.4'e indirildi.Hükümetin 2017 ve 2018 için öngördüğü yüzde 5 büyüme hedefi ise yeni OVP'de 2018 yılına kaldı. 2016 yılı için 2 trilyon 207 milyar TL olarak öngörülen GSYH tahmini, yeni OVP'de 59 milyar TL azalışla 2 trilyon 148 milyar TL olarak hedeflendi. Program döneminde GSYH hedefi 2017, 2018 ve 2019 yıllarında sırasıyla 2 trilyon 404 milyar TL, 2 trilyon 686 milyar TL ve 2 trilyon 987 milyar TL olarak öngörüldü. 'DÜŞÜK BÜYÜME İŞİMİZE GELMEZ' Başbakan Binali Yıldırım, OVP'de öngörülen ekonomik büyüklüklerin, olabilecek en olumsuz tahminler olduğunu belirterek, 'İşimizi kış tutuyoruz.Yaz çıkarsa bahtımıza' anlayışıyla OVP'yi hazırladıklarını vurguladı. 2023 hedeflerine doğru emin adımlarla ilerlerken düşük büyüme oranının işlerine gelmediğini ifade eden Yıldırım, 2017-2019 dönemlerinde büyüme oranını artıracaklarını, bunun vazgeçilmez olduğunu söyledi. Maliye Bakanı Naci Ağbal ise bu yıl için öngörülen yüzde 3.2'lik büyüme tahminini ihtiyatlı ve gerçekçi bir tahmin olarak değerlendirerek, bu rakamların yıl sonunda tahminlerin üzerinde gerçekleşebileceğini kaydetti. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ise programın çok güçlü yapısal reformlarla destekleneceğini belirterek, büyümeyi tekrar yüzde 5 patikasına oturtmaya çalışacaklarının altını çizdi. Kişi başı milli gelir hedefi 2017-2019 OVP'de 2016 yılı için 9 bin 364 dolardan 9 bin 243 dolara geriledi. Daha önce 10 bin 30 dolar olarak açıklanan 2017 yılı hedefi ise 9 bin 529 dolar olarak öngörüldü. Programda kişi başı milli gelir hedefi 2018 yılı için 10 bin 164 dolar, 2019 yılı için 10 bin 926 dolar olarak öngörüldü. ENFLASYON KADEMELİ DÜŞECEK 2017-2019 OVP'de 2016 yılı TÜFE yıllık artış hızı hedefi yüzde 7.5 düzeyinde korunurken, 3 yıllık dönemde enflasyonda kademeli bir düşüş öngörüldü. Yeni OVP'de 2017 yılı TÜFE artış hızı yüzde 6'dan yüzde 6.5'e çıkarılırken, 2018 ve 2019 yılsonu enflasyon öngörüsü yüzde 5 olarak belirlendi. Enflasyonumutlaka sürdürülebilir düşük bir orana çekeceklerini söyleyen Başbakan Yıldırım, bunun sağlıklı büyüme için çok önemli olduğunu vurguladı. Bu sene planlananın aksine, öngörülemeyen büyük bir şey olmazsa yüzde 7.5 seviyesinde bir enflasyon ile yılın kapatılacağının altını çizen Yıldırım, enflasyonu kademe kademe düşürmenin en önemli hedefleri arasında yer aldığını aktardı. İHRACAT HEDEFİ 143.1 MİLYAR $ OVP'de, ihracat hedefleri aşağı yönlü güncellendi. 2016 yılı ihracat hedefi 155.5 milyar dolardan 143.1milyar dolar düzeyine çekilirken, ihracatın 2017'de 153.3 milyar dolar, 2018'de 170 milyar dolar, 2019'da 193.1 milyar dolar olması öngörüldü. Daha önce 2016 yılı için 210.7 milyar dolar olarak açıklanan ithalat hedefi 198 milyar dolara, 2017 için 243.1milyar dolar olarak açıklanan ithalat hedefi 214milyar dolara çekilirken, 2018 ve 2019 yılları için sırasıyla 236.9 ve 261.8milyar dolar ithalat öngörüsünde bulunuldu. 2016 yılı dış ticaret açığı hedefinin 54.9milyar dolar olarak güncellendiği OVP'de, program döneminde dış ticaret açığının sırasıyla 60.7milyar dolar, 66.9milyar dolar ve 68.7milyar dolar olması öngörüldü. 'İHRACAT OVP HEDEFLERİNİ AŞAR' Dış ticarete ilişkin OVP hedefleri sektör temsilcileri tarafından olumlu karşılandı. Türkiye İhracatçılarMeclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, açıklanan hedeflerin asgari beklentileri yansıttığını belirterek, yapısal reform hamleleriyle bu tahminlerin üzerinde performans gösterileceğini, ihracatın da OVP hedeflerini aşacağı görüşünü paylaştı. Hükümete 2016 yılı başında ihracatta sıçrama yaptıracak 22maddelik bir paket arz ettiklerini, pakettekimaddelerin olumlu karşılandığını ve ciddi bir gündemoluşturduğunu belirtti. Büyükekşi, bu önerilerin bir an önce yasalaşarak hayata geçmesiyleOVP'de belirtilen ihracat hedeflerinin üzerine rahatlıkla çıkılabileceğinin altını çizdi. Eximbank'ın destek bütçesinin 3 katına çıkarılmasının ihracatçıların finansman ihtiyaçlarında ciddi bir kolaylık getireceğini belirten Büyükekşi, firmaların ihracat artışlarına göre verilecek desteklerin ihracatçılar için ciddi bir motivasyon kaynağı olacağına dikkat çekti. CARİ AÇIK YÜKSELTİLDİ 2017-2019 OVP'de, cari açık hedefi yukarı yönlü güncellendi. Daha önce 2016 yılsonu için 28.6 milyar dolar olarak açıklanan cari açık öngörüsü 2017-2019 OVP'de 31.3milyar dolara yükseltildi. 2017 yılı cari açık öngörüsü 29.3 milyar dolardan 32 milyar dolara çıkarılırken, 2018 ve 2019 yılları için 31.7 milyar dolar ve 31.2 milyar dolar düzeyinde cari açık öngörüldü. Yeni OVP'de cari açığın milli gelire oranı öngörüsü ise 2016 yılı için yüzde 3.9'dan yüzde 4.3'e, 2017 yılı için yüzde 3.7'den 4.2'ye çıkarıldı. 2018 ve 2019 yılları içinse sırasıyla yüzde 3.9 ve 3.5 olarak belirlendi. OVP'de seyahat gelirleri ise bu yıl için 27 milyar dolardan 18.6milyar dolara, 2017 yılı içinse 29.4 milyar dolardan 23.5milyar dolara çekilmesi hedeflendi. Hükümetin 2018 ve 2019 yılı turizm gelirleri hedefleri de sırasıyla 27 milyar dolar ve 27.7 milyar dolar oldu. Hükümetin yılsonu dolar kuru öngörüsü OVP'de 2.95 TL olarak hesaplandı. TEK HANELİ İŞSİZLİK 2019'DA Hükümet,OVP'de istihdamhedefini aşağı, işsizlik oranını yukarı yönlü güncelledi. OVP'de 2016 yılı istihdam hedefi 27 milyon 292 binden 27 milyon 216 bine, 2017 yılı istihdam hedefi 27 milyon 960 binden 27 milyon 948 bine çekildi. İstihdam 2018 için 28 milyon 741 bin, 2019 yılı için 29 milyon 534 bin kişi öngörüldü. İşsizlik oranının program dönemi sonunda tek haneye ineceği öngörüsü yapıldı.OVP'ye göre daha önce 2016 için yüzde 10.2 olarak belirlenen işsizlik oranı yüzde 10.5'e yükseltilirken, 2017 için yüzde 9.9'dan yüzde 10.2'ye, 2018 için yüzde 9.6'dan yüzde 10.1'e yükseltildi. 2019 yılı işsizlik oranı öngörüsü ise yüzde 9.8 oldu. 'YAPISAL REFORM BÜYÜMEYİ ARTIRABİLİR' Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, para politikası çerçevesinin sadeleştirilmesinin para politikasının etkinliğine katkı sağladığını vurgulayarak, yapısal reformların uygulamaya konulmasının büyüme potansiyelini artırabileceğini ifade etti. Çetinkaya, Washington'da IMF-Dünya Bankası Yıllık Toplantıları sırasında yaptığı 'Ekonomik Görünüm ve Para Politikası' başlıklı sunumunda son dönemde yurtiçi talep yavaşlarken, öncü göstergelerin ekonomik aktivitenin yılın son çeyreğinden itibaren toparlanacağına işaret ettiğini vurguladı. Dış dengedeki iyileşmenin devam ettiğini söyleyen Çetinkaya, çekirdek enflasyonun 2016 yılı boyunca aşağı yönlü bir seyir izlediğini, TCMB'nin enflasyonla mücadelenin sürdürülmesini teminen ihtiyatlı duruşunu koruduğunu kaydetti. Para politikası çerçevesinin sadeleştirilmesinin, para politikasının etkinliğine katkı sağlamakta olduğunu dikkat çeken Çetinkaya, yapısal reformların uygulamaya konulmasının büyüme potansiyelini artırabileceğini belirtti. 32 MİLYAR DOLARLIK ENERJİ İTHALATI Ekonomik faaliyetlerdeki ivmelenmeye ve petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü eğilimin devamına bağlı olarak enerji ithalatının 2017'de 32 milyar dolar olacağı tahmin edildi. Dönem sonunda ise enerji ithalatının nominal artış seyrini koruması ve 41.3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesi öngörüldü. OVP'ye göre gıda enflasyonunun 2017'de yüzde 7 olarak gerçekleşmesi ve sonrasında nispeten yatay seyir izlemesi bekleniyor. Brent tipi ham petrolün yıllık ortalama fiyatının 2017'de 50.7 milyar dolar/varil civarında olması ve sonrasında ise tedrici olarak yükseleceği varsayıldı. TARIM DIŞINDA İLAVE 2.6 MİLYON KİŞİ İSTİHDAM EDİLECEK Programa göre, program döneminde işgücüne ve istihdama katılımın artırılmasına yönelik uygulanacak politikalar sonucunda tarım dışında ilave 2 milyon 609 bin kişi istihdam edilecek. Bu dönemde toplam istihdam artışı 2 milyon 318 bin kişi olacak. İstihdamda tarım sektörünün ağırlığı 2016'da yüzde 19.3 olarak gerçekleşecek, 2019 yılında bu oran yüzde 16.8'e gerileyecek. BÜTÇE AÇIĞI HEDEFİ 34.6 MİLYAR OVP'de demali disiplinden taviz verilmeyeceği yönünde vurgu devam ederken, bütçe açığının GSYH'ya oranı yatırımların hız kazanması için artırıldı.Merkezi yönetim bütçe açığının GSYH'ya oranı 2016'da yüzde 1.3'ten yüzde 1.6'ya, 2017'de yüzde 1'den yüzde 1.9'a, 2018'de yüzde 0.8'den yüzde 1.6'ya çıkarılırken, 2019'da ise 1.3 olarak öngörüldü. 2016 bütçe harcamalarının 10.6 milyarTL artışla 581.1milyar TL'ye, bütçe gelirlerinin ise 5.7 milyar TL artışla 546.5 milyar TL'ye yükselmesi öngörüldü. Daha önce 2016 yılı için 29.7 milyarTLolarak açıklanan bütçe açığının 34.6 milyar TL'ye çıkması hedeflendi. 2017 yılımerkezi yönetim bütçe büyüklüğü 2016 yılına göre yüzde 11 oranında artışla 645.1 milyar TL olacak. Bunun 587.6 milyar TL'sini faiz dışı harcamalar, 57.5 milyar TL'sini de faiz harcamaları oluşturacak. Toplam gelirlerin güncellenmiş 2016 bütçesine göre yüzde 9.5 oranında artışla 598.3 milyar TL olarak öngörüldüğü 2017 bütçesinde, genel bütçe vergi gelirleri yüzde 13.6 oranında artışla 511.1 milyar TL, diğer gelirler 9.6 oranında azalışla 87.2 milyar TL olacak. 2017 yılı bütçe açığı ise yüzde 35.5 oranında artışla 46.9 milyar TL'ye ulaşacak. Bütçe açığının GSYH'ya oranının 2017 yılında 1.9'a çıkmasının sebebini 'yatırımlar' olarak açıklayan Başbakan Binali Yıldırım, eğer arka planda gerekli tedbirler alınır, hazırlıklar yapılırsa bütçe açığının büyük bir tehdit olarak görülemeyeceğini ifade etti.Yatırımlara hız kesmeden devam edeceklerini belirten Yıldırım, bütçe açığının 2018'de azalacağını ifade etti. İHRACAT DESTEKLERİ YAPILANDIRILACAK Yeni yatırımlar ve imalat sanayinde yaşanan dönüşümlerle, orta ve yüksek teknolojili ürünlerin ihracat içerisindeki payının yükseltilmesi politikalarına devam edilecek ve bu ürünlerin üretimi ve ihracatının artırılmasını teminen yeni destek mekanizmaları oluşturulacak. İhracat destekleri, dış talebe uygun nitelikteki yüksek katma değerli ürünleri destekleyecek çerçevede yapılandırılacak. Tanıtım ve pazarlama konusundaki destekler ve mali hizmet ihracatçılarının ihtiyaçları doğrultusunda geliştirilecek. Türkiye'de üretimi mümkün olmayan stratejik hammadde ve girdiler ile rezervi kısıtlı olan doğal kaynakların yurt dışından uygun maliyetlerle tedarikini sağlamak için Türkiye'deki yerleşik sanayicilerin yurt dışında yapacakları yatırımlar desteklenecek. Yeni rafineri inşası, elektrikli otomobil imalatı, ileri teknoloji içeren hava taşıtı motorları ve parçalarıyla, ilaç ve tıbbi cihaz üretimi konularında Ar-Ge ve yatırım teşvik sistemi güçlendirilerek yurtiçi üretim kapasitesi artırılacak. Türkiye Varlık Fonu etkin bir şekilde kullanılacak. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Cazibe Merkezleri Programı, Yatırım ve Destek Hamlesi hayata geçirilecek. Kalkınma Bankası, bölgede yapılacak yatırımları destekleyecek şekilde yeniden yapılandırılacak.