Haberin kurgulanma biçimi ve gelen itirazlardan yola çıkarak, birkaç boyutlu yoruma yönelmek gerekiyor.
Habere yayılan bilgiler birinci elden anlatılmış. Oysa, bunların bir veya birkaç kaynağa dayandığını varsaymak gerekir. Örneğin Taş Mektep'in mülkiyetinin "hiçbir kurum veya kişiye tahsis edilmediği" veya İBB'nin "protokolü yerel basından öğrendiği" bilgileri kimlere aittir. Bunlar isimlerinin açıklanmasını istemeyen kaynaklar olabilir.
Ama o zaman bu iddiaların farklı kaynaklardan ve bilgiye sahip resmi kanallardan kontrol edilmesi gerekmez mi?
Haber, başlığına da yansıdığı gibi, "karmaşık" bir olguyu anlatıyor. İşin içinde en az dört "taraf" var: Adalar Belediyesi, Adalar Vakfı, 2010 Ajansı ve İBB (bu çerçeveye Kaymakamlık da eklenebilir). Ortada usulsüzlük, "para yeme" gibi ciddi suçlamalar var; dolayısıyla yargısız infaz veya töhmet altında bırakma gibi riskler var. Haberin özüne hukuksal veya idari bir uyuşmazlık girdiği andan itibaren, habercinin son derece ihtiyatlı ve özenli olması gerekir.
Böyle hallerde, her tarafın ayrı bir çıkar gözettiğini ve yanıltma niyetlerini göz önünde bulundurarak, haberci gerçeği gerçek olmayandan ayırt etmek için kılı kırk yarmalıdır.
Böyle bir haberde, doğal olarak, andığım tüm tarafların görüşü yer almalıydı. Oysa sadece 2010 Ajansı'ndan görüş alınmıştır; ki o görüş de yeterince (gerçeğe ışık tutma veya cevap hakkı anlamında) net değildir. Vakıf, bu bağlamda, mutlaka görüşüne başvurulması gereken bir "taraf"tır. Eğer bu yapılsaydı, o zaman bu köşe, yukarıdaki itirazlar için başvuru mekanı olmayacaktı.
Vakfın itiraz metninden, haberin yönünü tayin edici kritik bilginin İBB Başkanı Topbaş'ta olduğu da anlaşılıyor.
Maalesef onun veya ofisinin görüşleri de habere yansıtılmamıştır.
Haberin baştan sona çarpık veya uydurma olduğu söylenemez. Ortada karmaşık, çözüm bekleyen, ucu açık bir uyuşmazlık süreci olduğu anlaşılıyor. Ama gerçeğin içyüzünü titizlikle araştırma, hakkaniyetli kaynak kullanımı gibi açılardan eksiklikler de bariz. Bu açıdan, haksızlık içerdiğinin altı çizilmelidir.
CHA'nın yeni çıkardığı Haber Estetiği kılavuzunda yer alan şu ifadeler önemlidir: "Gazeteci doğru bilgi verir, taraf dengesini gözetir, tek taraflı haberlerden sakınır. Yani hakkaniyetlidir. Haberde bir suçlama varsa -kişi veya kurum olsun- mutlaka taraf görüşlerine de yer verilmelidir. Bu dürüstlüğün ve güvenilirliğin bir gereğidir."
İdari ve hukuksal uyuşmazlıklarla ilgili haberlerde "tekzip davet etme" riskinin yüksek olduğunu biliyoruz. Tekzip sayısının asgariye indirilmesi için editörlerin bu tür haberlerde, ilgili taraflara -zaten ilkeli habercilik gereği olangörüş ve cevap hakkı tanındığını daha sıkı denetim altına almasında yarar var.
