İdilika'nın Mutfağı'nda bugün Kayserililerin çok iyi bildiği gilaburu meyvesini mercek altına alıyoruz.

GİLABURU NEDİR ?
Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Asya'ya özgü, hanımeligiller ailesine ait olan gilaburu, yaprakları oval, meyveleri kırmızı taneli ve 4 metreye kadar uzayan bir bitki olup, Orta ve Kuzey Anadolu'nun nemli bölgelerinde, Türkiye'de ise en çok Kayseri ilinde yetişir. Gilaburu, sonbaharda olgunlaşarak tüketilmesi ile ağızda acımtırak bir tat verir. Bu nedenle meyve kısmı çeşitli işlemden geçerek farklı formlarda yiyecek olarak sofralarda bulunur.

GİLABURUNUN FAYDALARI
Gilaburu içeriği, yüksek oranda C ve E vitamini, antosiyaninler, karoten, flavanoidler gibi bileşiklere sahiptir. Terapötik etkileri göz önünde bulundurulduğunda; mikroorganizma öldürücü, kolesterol dengeleyici, kramp ağrılarını azaltıcı, gaz giderici, yatıştırıcı, iltihap giderici, yara iyileştirici, kan sulandırıcı özellikler taşır. Bu bileşikleri sayesinde gilaburu bitkisi,



ENFEKSİYON GİDERİCİDİR
Gilaburu bitkisinin iltihap kurutucu ve antioksidan özelliği vücudun kontrol dışı savunma mekanizmasını engellemesine yardımcıdır. Ayrıca, mikrop öldürme kapasitesi sayesinde vücut reaksiyonunun daha fazla artmasına izin vermeyerek enfeksiyon düzeyini dengeler.

ANTİOKSİDAN KAYNAĞIDIR
İnsan vücudu yüksek bir bağışıklık gösterdiğinde beyaz kan hücreleri arasında yer alan nötrofil gibi hücreler çok salgılanır. Bu durum oksidatif stresi beraberinde oluşturabilir. Her ne kadar glutatyon mekanizması serbest radikalleri ortamdan uzaklaştırarak oksidatif stresi azaltsa da yeterli gelmeyebilir. Bitkinin antioksidan potansiyelinin olması istenmeyen maddelerin vücuttan atılmasına yardımcı olur.

ENERJİ VERİR
Kan şekerinin dengelenmesinde rol alan gilaburu, fazla salgılanan insülinin ayarlanmasına dolaylı etki eder. Böylece, fazla alınan besini vücutta yağ ya da karbonhidrat depolarına dönüştüren insülin hormonunun kilo yapma etkisi minimize edilmiş olur. Kan akımını ve metabolizmayı hızlandıran bitki, enerji potansiyelini de arttırmada yardımcıdır.



STRESE İYİ GELİR
Gilaburu bitkisinin yatıştırıcı ve sakinleştirici özelliklerinin olması sinir sistemi sağlığının korunmasını destekler. Hem sempatik hem de parasempatik sinir sistemini desteklemesi stres faktörünün neden olduğu zararın da onarılmasına yardımcı olur. Ayrıca, insomnia olarak bilinen uykusuzluk probleminin de giderilmesine destek olarak uyku düzeninin normale dönmesinde etkilidir.
C vitamini ve flavanoid içeriği yanı sıra, anti bakteriyel ve iltihap kurutucu özelliği bulunan ve bağışıklık sistemine destek olan gilaburunun diğer faydaları da şunlar:
Gilaburu, ülseratif kolit, pankreatit gibi rahatsızlıklarda yara iyileşme sürecine katkı sağlar.
Böbrek taşı oluşumunu azaltmaya yardımcıdır.
Yüksek tansiyonu dengelemeye yardımcıdır.
Rahim kaslarını gevşetir, adet sancısı ağrılarının azalmasına yardımcı olur.
Ödem ve şişkinliği azaltır.
Cilt tabakalarını arındırır ve anti-aging etkisi yapar.
Kanser karşıtı özelliği ile hücre farklılaşmamasının önüne geçilmesine yardımcı olarak bazı kanser türlerine karşı destekleyicidir.
Peki gilaburunun zararları var mıdır?
Fazla tüketildiğinde pH değerinin 4 civarında olmasından ötürü başta mide olmak üzere sindirim sistemini olumsuz etkileyebilir. Kusma, bulantı ve mide rahatsızlığı oluşturması durumunda bitkiye ara verilmesi tavsiye edilir. Bağırsak hareketlerini de hızlandırabilir.

NE KADAR TÜKETİLMELİ?
Takviye edici gıda üretiminde meyve kısmının ekstresi çıkarılır. Bitkinin ekstrakt formu yapılan bilimsel çalışmalarda günlük 1000 mg'a kadar çıktığı gözlemlenmektedir. Gilaburu suyunun tüketiminde ise günde en fazla 1 litre ya da en fazla 4 bardak şeklinde tüketimi önerilir.



GİLABURU SUYU NASIL ÇIKARTILIR?
YAPILIŞI: Gilaburu meyvesi ağacından toplandıktan sonra, muhafaza edildiği bidonlarda su içerisinde bekletilir. Gilaburu meyvelerinin bekletildiği suya başka bir şey katılmaz. Bidonun içindeki su kesinlikle içilmez, meyveler bidondan alınıp bittikten sonra bu su atılır.
Bekleyen gilaburu meyvesi su içerisinde (su sıcaklığı 0-15 derece arasında olmalı) serin ve güneş görmeyen bir yerde muhafaza edilmesi kaydı ile 10-11 ay tazeliğini koruyabilir. Havaların sıcak olduğu yaz aylarında buzdolabında muhafaza edilmesi tavsiye edilir.
Su içerisinden alınan gilaburu bir süzgeç ya da kevgir üzerinde önce yıkanır daha sonra ezilerek suyu çıkartılır. veya katı meyve sıkacağı ile suyu sıkılır. Gilaburu suyu sıkılmadan meyveleri yenerek de tüketilebilir.
Günde 700 gr-800 gr gilaburu meyvesi kullanmanız tavsiye edilir. 700– 800 gr meyvenin ezilmesi ile yaklaşık 2,5 – 3 su bardağı (yarım litre) gilaburu öz suyu elde edilir. Bu suya 2 bardak kadar da içme suyu ilave edilir. Toplamda 1 litre gilaburu suyu hazırlamış olduk.
Hazırlanan gilaburu suyunun, yarısının sabah aç karna, yarısının da akşam yemeğinden önce veya yatmadan önce içilmesi tavsiye edilir. Aldığınız meyve bitene kadar aralıksız her gün içmeniz tavsiye edilir.
Hazırladığınız gilaburu suyunu, 24 saat içerisinde tüketmenizi tavsiye ederiz. Almış olduğunuz meyvelerin tamamını bir seferde suyunu kesinlikle sıkmayınız. Bir gün içerisinde kullanacağınız kadar meyvenin suyunu sıkın. Bekleyen meyvenin suyunu da buzdolabında muhafaza edin.
Gilaburu meyvesi size kargo ile teslim edilmişse, kargoya verilmeden önce bidon içerisindeki suyun bir kısmı boşaltılacaktır. Ürünü teslim alınca bidon içerisindeki suyun tamamını boşaltıp tekrardan bidonun tamamını su ile doldurunuz. Gilaburu meyvesinin ekşimsi bir kokusu vardır.
Gilaboru meyvesinden şifa olarak faydalanabilmek için meyvesini, taze olarak sıkıp içmek en doğru yöntemdir. Meyve suyu olarak satışı yapılan gilaburu, asla meyvesinden elde ettiğiniz gilaburu suyu kadar fayda sağlamayacaktır.