Diyarbakır'da bir özel diyaliz merkezinde tedavi gören hastalar arasında ekim ayında 66 olan hepatit C enfeksiyonlu olgu sayısının, kasım ayında 88 çıkması üzerine medyada yer alan haberler bizi çok ürküttü. Tedavi olmak için sağlık kurumlarına başvuran hastaların, buralardan hastalık kapmaları kabul edilebilir mi? Bu hastaların hakları nedir?

İster teşhis isterse tedavi amacıyla olsun, her türlü tıbbi işlemin uygulanan hastaya zarar verme riski vardır. Bu, çok basit müdahaleler için de geçerlidir. Örneğin bir enjeksiyon sırasında, hasta anafilaksik şok geçirebilir. Aspirin alan hasta, mide kanaması geçirebilir. Diş tedavisi için masaya yatan kişi AIDS mikrobu kapabilir. Ortaya çıkan bu istenmedik durumlar, bazen kalıcı sakatlık ve hatta ölümle bile sonuçlanabilir. Bu tür risklerin bir kısmı, özen ve dikkat göstermekle önlenebilir. Bir kısmının ise görülme sıklığı azaltılsa bile, tedbir almakla tamamen ortadan kaldırılamaz. Söz konusu olaydaki gibi olumsuz bir durumda araştırılması gereken; ortaya çıkan zararın ihmal, tedbirsizlik, dikkatsizlik veya meslekte acemilik gibi taksir suçu mu, yoksa izin verilen risk kapsamında sayılması gereken bir komplikasyon (özen ve tedbirle önlenemeyen zarar) mu olduğudur.

TEDBİRLER ALINMALI
Üçüncü olasılık, yani sağlık kurumu veya sağlık çalışanlarının, hastaya kasıtlı olarak zarar vermesi ise; örneğine pek rastlanmayan bir durumdur. Bu ancak psikopat bazı kişilerin tevessül edebilecekleri ve filmlere konu olabilecek nadir olaylardandır. Hastaya müdahalenin yapıldığı sağlık kurumu; söz konusu riskleri öngörerek gereken tedbirleri almışsa, hastaya uygulanan girişim yetkin kişiler tarafından, uygun ortamda ve usulüne uygun olarak yapılmışsa, hasta veya yasal temsilcisine söz konusu riskler anlatılarak geçerli bir onay alınmışsa, bu durum bir komplikasyon olarak kabul edilir.

İHMAL VARSA CEZA ALIR
Ancak tıbbi müdahalelerde rastlanan komplikasyonlar ve bunlarla yüzleşme sıklığı bellidir. Eğer mutat dışı komplikasyonlarla karşılaşılıyorsa, kompliksayon sıklığı bilinen oranların üzerinde ise ortada bir sorun var demektir. Nitekim, söz konusu olayın farkına da hepatit C enfeksiyonlu hasta sayısındaki beklenmedik hızlı bir artış sayesinde varılmıştır. Günümüzde viroloji (virüsler ve virüslerin neden olduğu hastalıklarla ilgilenen bilim dalı) o denli gelişmiştir ki; bahsi geçen olaya karışan hastalardaki hepatit C virüsünün aynı kaynaktan mı, yoksa farklı bir kaynaktan mı kazanıldığı, kanımca yapılacak testlerle ortaya konulacaktır. Eğer bir ihmal veya tedbirsizlik varsa; mağdur olan hastaların haklarını, taksir suçu işleyen kişilerin de sorumluluklarını, hukuk tayin edecektir.