Önceki gün Feyyaz Berker'den bir mektup aldım. Zarfın içinden Dış Ekonomik Kurulu'nun kuruluşu ve ilk yıllarını kapsayan, 'Dış Dünyanın Anahtarı: DEİK, 1985-1997' kitabı çıktı. Daha önce TÜSİAD'ın da ilk dönemine ilişkin kapsamlı bir kitap çıkaran TEKFEN Holding'in kurucularından Feyyaz Berker'e, DEİK için de aynı çalışmayı yapması rica edilmiş ve ortaya gerçekten çok kapsamlı bir kitap çıkmış.
Kitabın sayfalarını karıştırırken, "Dış politikada eksen kayması mı?" sorusunun sorulduğu, Türkiye'nin dış politikasının irdelendiği bölümü ve Ortadoğu'yu çok yakından tanıyan işadamlarından olan ve Türk-Ortadoğu İş Konseyleri Başkanlığı koltuğunda oturan Mehmet Habbab'ın sözleri dikkatimi çekti.
Habbab'ın analizi ilginç geldi. Özetle diyor ki Türkiye bugün Ortadoğu'da iki eksenden biri. Günlerdir Tahrir Meydanı'na toplanan halk, Mısır Lideri Mübarek'in koltuktan gitmesi için gösteriler yapıyor. Ne yazık ki Mübarek ondan beklenen tavrı göstermeyip, en erken Eylül'de görevi bırakacağını söylüyor ve tansiyon bir türlü inmiyor. Başbakan Erdoğan; halkın taleplerine kayıtsız kalınamayacağını açıklayıp, Mübarek'e net bir şekilde "halkını dinle" dediği bir ortamda Habbab'ın düşüncelerini de okuyunca Türkiye'nin Ortadoğu'da tartışmasız liderliğe doğru gittiğini daha iyi anlıyorum.
'Araplar da Türkiye'nin liderliğini kabul ediyor' diyor Habbab ve sonra şu noktalara dikkat çekiyor:
"Bugün Araplar da bir biriyle kavga halinde. Eskiden Mısır lider olmaya çalışıyordu. Nasır gittikten sonra Mısır liderliği kaybetti. Zaman zaman yine oynuyor ama o kadar etkili değil. Eksen daha çok Suudi Arabistan'a döndü. Çünkü Suudi Arabistan'ın parasal gücü var. Ama Suudi Arabistan'ın hem nüfuzu yok, hem de o kadar müdahil değil. Yani paradan başka bir şeyi yok. Onun dışında bazı ufak tefek ülkeler de etki sahibi olmaya çalışıyor, Katar gibi. Zaman zaman devreye giriyor, sermaye veriyorlar. Ama genel ihtiyaca göre az kalıyor ve sayısal olarak da güçlü değiller. Bugün Türkiye'den başka Ortadoğu'da lider olabilecek bir ülke yok benim gördüğüm.
Türkiye de Arap olmadığı için daha rahat arabuluculuk görevini üstelenebiliyor. Mesela Türkiye, Suriye ile Irak, Lübnan ile Suriye ve Suudi Arabistan ile Suriye arasında arabuluculuk yaptı. İç politikalarına karışmıyor ama dış politikaların destek oluyoruz. Bu role devam ettiğimiz müddetçe bölgede sağlanacak barışın baş mimarı oluruz. Ortadoğu'da bir İran ekseni, bir de Türkiye ekseni var.'
Mehmet Habbab petrol işi yapıyor. Osmanlı zamanında dedeleri Lübnan'a göç ettiği için Lübnan asıllı biliniyor. Ofisini süsleyen hem Ortadoğu'nun hem de dünyanın önemli liderleriyle birlikte çekilmiş fotoğrafları onun dünyanın karar vericileriyle olan samimiyetini ortaya koyuyor. Ortadoğu'yu en iyi bilen işadamlarından biridir kendisi.
