Türkiye,altyapısını hazırladığı iki reformuyıllardır erteliyor. "Kamu yönetimi ve personel reformlarını." Bu nedenle Başbakan Tayyip Erdoğan'ın dün açıkladığı "İcraatçı Bakanlık" modeli ile "devletin omurgasına neşter vurulduğu" söylenebilir. Siyasi iradenin hızını, birey odaklı hizmetin etkinliğini artırmayı esas alan bu yaklaşım, askıda duran iki yapısal düzenlemenin boşluğunu doldurabilir. Hatta, "Başkanlık Sistemi" nin ayak seslerinin duyulduğu da savunulabilir. Ancak, Başbakan'ın çizdiği bakanlık şeması bol artılar kadar yer yer eksiler de içeriyor. Ve maalesef bazı alanlarda "ihtiyaca göre değil", "parti içi dengelere göre" kurgulandığı izlenimi veriyor.

Önce pozitif yanları ele alalım.
1- Devlet Bakanlıkları devrini tamamlamıştı. Mali kaynağı, örgütü ve iş yapabilme kapasitesi sınırlıydı. Devlet Bakanları'nın çoğu siyasi gibi değil bürokrat gibi çalışıyordu. Bakanlar, Başbakan'ın devrettiği yetkiyi kullandığından, Başbakanlık Müsteşarı'na bağlı alt birime dönüşebiliyor, güç kaybedebiliyordu.
2- Bakan yardımcılığı ise ileriye doğru atılmış cesur bir adım. Bakanların gerek yerel, gerekse ülke ve dünya siyasetinde aynı anda performans göstermesindeki güçlükleri aşmaya yarayabilir. Bir sonraki seçim için potansiyel bakanları da belirleyebilir.
3- Bilgi teknolojilerinin geleceği tayin ettiği modern çağda, bizdeki gibi çok parçalı ve zayıf yapıdan kurtarılması da yerinde bir karar.
4- Aile, kadın, çocuk, engelli, şehit ve gazilerin özel olarak ele alınması toplumun sağlığı, huzuru ve iç barış adına yararlı bir yaklaşım.
5- Bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılması, ekonomik büyümenin ülke sathına dengeli yayılması için Kalkınma Bakanlığı'nın kurulması da ihtiyaçtı.
Eksik yönlere gelince.
1- Bakan yardımcıları iyi seçilmez ve koordinasyon rolü ayrıntılı tanımlanmazsa kabinenin üye sayısı fiilen 49'a yükselebilir, ilave bürokrasiye dönüşebilir.
2- Ekonomi Bakanlığı tanımı, küresel örneklerle örtüşmüyor. Zira, Ekonomi Bakanlığı vurgusu esasen hazine veya maliye ağırlık modelleri karşılıyor. Dış Ekonomik İlişkiler Bakanlığı daha uygun olurdu. Bu haliyle, ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı'nın kendisini ve işlevini anlatması zorlaşacağı gibi kafa karışıklığı da yaratılacak.
3- Gümrük ve Ticaret Bakanlığı da Türkiye yönetsel deneyimi ile uyumlu değil. Gümrüklerin yerinin dış ticareti yöneten bakanlık olması beklenirdi. Yeni yapıda, birbiri ile ilişkili olmayan iki fonksiyonun bir araya getirilmesi beklenen verimi sağlamayabilir.
4- Teşviklerin dış ticaret ağırlıklı bakanlıktan ziyade, Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı bünyesine taşınması rasyonel olurdu. Sanayi envanterinin çıkarıldığı bir ortamda, teşviklerin yerinin bu bakanlık olması beklenirdi. İhracata verilen teşviklerin mikro, sanayi teşviklerinin ise makro nitelikte olduğu göz ardı edilmiş gibi.
5- Devlet Planlama Teşkilatı'nın ismen tarihe karışması, orta vadeli programların hazırlanması ve takibi açısından refleks kaybına dönüşebilir. Her ne kadar bu fonksiyonlar Kalkınma Bakanlığı çatısı altında bulunuyorsa da öncelik ve etkinlik sorunu meydana getirebilir. Doğrusu, DPT'nin ana birimlerinin, düşünce üretim merkezi kimliği ile ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcılığı ile ilişkilendirilmesiydi.