Batı'nın kendine yakın kadrolarla yönettiği Kuzey Afrika Kuşağı bugün "domino etkisi" tehdidinde... Yoksulluk ve yolsuzluk, zaten yarım yüzyıldır kurumsal hale gelmişti. Tunus'ta devrik hükümetin başkanı Bin Ali'nin, çeyrek yüzyıldır yaptığı yolsuzluklar bir yana, kaçarken 60 milyon dolarlık altını yanında götürmesi, diğer ülkedeki yönetimleri de mercek altına getirdi.
Yoksulluk, petrolü olsun olmasın, turizm geliri yüksekmiş değilmiş fark etmiyor; "eğer adil dağılmıyorsa" gerilimi tırmandırıyor. Orta Afrika, bunun en dramatik sonuçlarını geçtiğimiz yıllardaki iç savaşlarda milyonlarca kayıpla yaşamıştı.
Yolsuzluk ve yoksulluğun ısındırdığı toplumda fitili ateşleyenin "gıda fiyatları" ve "tırmanan işsizlik" olması da beklenen bir durumdur. Netice açlık, büyük değişimlerin "aktivasyon enerjisi" olarak karşımıza çıkıyor.
Cezayir, Mısır, Ürdün.. Tunus'taki ateşin tehdit ettiği ülkeler... Sudan da topun ağzında. Libya şimdilik sâkin. Arap yarımadasında ise durum, biraz daha farklı. Zira buradakilerin petrolden kaynaklanan özel durumları sebebiyle "kaybedecek daha çok şeyleri" olduğunu gösteriyor.
Kuzey Afrika kuşağındaki bu "değişim dalgası", şüphesiz yalnızca ekonomik sebeplere bağlı olamaz. Fakat Kuzey Afrika Kuşağı'nı yeniden şekillendirmek isteyenler, hele ki bu eski müstemlekeleri üzerinde etkilerini sürdürme iddialarıyla birleşince, yoksulluk ve yolsuzlukları körükleyip, dominoyu tetikleyebiliyorlar.
Bir asır önce Avrupa'nın müstemlekesi bu kuşak, 2 asır öncesinde Osmanlı'nın arka bahçesiydi. Günümüzde bütün dünyayı bir şekilde dönüştüren küreselleşmenin, bu bölgeyi hızla dönüştürdüğü gelişmelere tanık oluyoruz.
Öncelikle bu ülkelerde artan gelirin adil dağılmaması büyük sorun.
Yönetimde halk, diktatörlerin her çeşidini (asker, sivil) dışlayan bir tutum sergiliyor.
Yükselen değerler içinde kendini bulamayan geniş halk kitleleri, doğal olarak daha da radikalleşiyor.
Küresel krizin mevcut ekonomik modelleri çökerttiği düzlemde Kuzey Afrika Kuşağı ülkelerin, Internet etkisiyle tabanı tetikleyip "Yasemin kokulu halk devrimi" ile dönüşüme zorlanması, bizi de yakından ilgilendiriyor.
Buralardaki ekonomik varlığımız bir yana, eski oyuncuların gidişiyle oluşacak yeni yönetimler üzerinde "daha da etkin" bir model ülke olabiliriz.
Tabii ki yolsuzluk, yoksulluk, işsizlik ve açlığın, en güçlü toplumları dahi tehdit eden bir "sosyal bomba" olduğu gerçeğini de akılda tutarak...