Bu sözler, 18 Mart Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü öğretim üyesi Profesör Dr. Murat Türkeş'e ait...
Diyor ki:
"Muson, Arapça bir kelime. Güney Asya'daki mevsimselliği anlatır. Akdeniz iklimine benzer. Fakat mevsim etkisi Akdeniz'e göre terstir. Güney Asya'da kışlar kurak, serin ve soğuk, yaz mevsimi sıcak, yağışlı ve nemli geçer. Muson, gelişmiş ülkelerde zenginliği, yoksul ülkelerde ise afeti, kıtlığı temsil eder."
Bu sene muson etkili, bereketli, kuvvetli!..
Güneydoğu Asya'yı kasıp kavurdu. Seller, taşkınlar, her şeyi ezip geçti.
Çin'in yoksul bölgeleriyle, Pakistan sular altında kaldı. Binlerce insan aç ve susuz.
Yardım bekliyor.

***
Muson, bu yaz bizi de etkiledi... Ortadoğu, Türkiye ve Doğu Avrupa'nın içinde bulunduğu coğrafyada tropikal sirkülasyon arttı. Muson bereketi ülkemize, "tropikal hava dalgası" olarak döndü.
Ülke kavruldu.
Yaz kuraklığıyla tanıştık.
Çok sıcak bir beş hafta geçirdik.
***
Bunda küresel ısınmanın da etkisi var. Atmosferde buharlaşma ve terleme yoğunlaştı.
Sıcak hava, yerini, daha serin bir havaya bırakınca olan oldu. Bol yağış alan Doğu Karadeniz coştu. Rize'ye 25-26 Ağustos arasında metrekareye 167.9 kilo yağış düştü.
Aynı gün Hopa, 14.4 kg/metrekare, Artvin, 13 kg/metrekare yağış aldı. Bir başına Rize, Ankara'nın normal bir yılda aldığı toplam yağışın yarısını bir günde alınca toprak kaydı, dağlar Gündoğdu Beldesi'ne indi. Evler çamura gömüldü. Dereler taştı, her yerden çamur aktı. 11 insanımızı kaybettik.
Coğrafyayı ve klimatolojiyi unutan Türkiye ise uykuda!.. İşte Rize'deki felâketin nedeni bu.
***
Bu tabloda tek suçlu yok. Pervasızca iş yapmanın, bitki örtüsünü tahrip etmenin, geniş yapraklı ağaçlar dikeceğimiz bölgeyi, çay dikim alanlarına dönüştürmenin suçunu paylaşmalıyız. Doğu Karadeniz'e yapılan 55 termik santral için dere yataklarının akışını bozduk. Dere yataklarına beton binalar diktik. Yamaçları altüst ettik. Doğaya karşı geldik.
Suçluyuz!..
Ödevimizi yapalım.
Doğu Karadeniz'de fiziki, coğrafi özelliklere dikkat edelim. Örneğin Karadeniz Sahil Yolu'nu yaparken, bina dikerken, tarım bölgesi için arazi açarken, su havzasıyla oynarken hassas olalım. Doğaya karşı durmayalım.
Sel, bir sonuç.
Toplumsal ilerleme ve insani gelişme tek yönlü olmuyor.