Türkiye'nin en iyi haber sitesi
HINCAL'IN YERİ HINCAL ULUÇ

Gök götürü konuksal avrat..

Başlıktaki ifadeyi bizim kuşak iyi hatırlar.. Gök götürü konuksal avrat, 50'li yılların sonunda kim bilir hangi mizah kafası tarafından üretilmişti, Türk Dil Kurumu (TDK) ile dalga geçmek için.. Hostes demek oluyordu..
Kurumun zaman zaman önerdiği sözcükler, hemen medyaya, ordan üniversite kantinlerine, işyerlerine, kahvelere düşerdi..
Yeni kelimelerle alay ederken, kendi uydurmalarımızı da ekler, kahkahayı basardık..
60 yıldır değişin bir şey yok, bakıyorum.. Türk Dil Kurumu, bugünlerde gene gündemde ve tam da 60 yıl önceki gibi gündemde.. Dalga geçmek için..
Sevgili Rahşan (Gülşan.. Artık kendisine X Large deyince alınıyor.. Oysa bir zamanlar bu imzayı atacak kadar öz güveni vardı) HaberTurk'teki köşesine şu başlığı atmış mesela..
"Alttan ittirmeli, üstten tüttürmeli çoklu götürgeç götürsün TDK'yı.."
Giriş cümlesi de şöyle..
"Dün sabah TDK'nın yeni 'Uydurduğu' kelimelerin haberleri gazete ve internette kendisine yer buldukça, eğlenceli oyun zamanları başladı.."
Alttan ittirmeli, üstten tüttürmeli çoklu götürgeç, tren demekmiş..
Yani 60 yıldır, bu ülkenin medyası olarak bir adım ileri gitmemişiz.. Biz "Gök götürü konuksal avrat" diye dalga geçerdik TDK ile, bugün "Alttan ittirmeli, üstten tüttürmeli" diye alay ediyorlar.. Daha doğrusu ettiklerini sanıyorlar, aynen bizim sandığımız gibi..
Çünkü 60 yıl sonra görüyorum ki, medya hâlâ işin farkında değil. Bizim düştüğümüz hataya hâlâ balıklama dalıyorlar..
Bakın başta Rahşan, Sevgili Arkadaşlar..
Türk Dil Kurumu kelime üretmez. Öyle bir yetkisi de yoktur.. Teklif eder.. Önerir yani.. Teklif yerine öneriyi önerdiği gibi..
Türkçeye yerleşmiş ve yoğun kullanılan yabancı sözcüklerin yerine, Türkçesini teklif eder.. Halk kabul ederse dile yerleşir.. Etmezse unutulur gider..
Atatürk'ün kurduğu bu kutsal kurum, başından beri yığınla badire atlattı ama her şeye rağmen görevini yaptı ve yapmaya devam ediyor.
Yüzlerce, binlerce sözcük önerdiler..
Divan-ı Muhasebat'tan onlar sayesinde kurtulduk. Sayıştay gibi hoş ve kolay söylenen ve kolay anlaşılan bir kuruma sahibiz şimdi. Temyiz de gitti, temyiz bile edilmeden. Yargıtay taş gibi oturuyor. Şura-yı Devlet gitti. Şimdi Danıştay'a gidiyoruz, itirazımız varsa.. Var mı?.. İtiraz eden var mı?. Bu güzel sözcüklerin hepsi TDK'dan..
Ama yasaları hâlâ Meclis yapıyor.. Sayıştay, Yargıtay, Danıştay'la birlikte önerilen Kamutay'ı halk tutmadığı, sevmediği, benimsemediği ve konuşmadığı için.. O zaman unutulan Çalıştay, şimdi yeniden gündemde..
Halk bazen, yenisini benimserken, eskisini de konuşmaya devam etti. İşte bu yazıda, yeri geldi "Kelime" dedim, eskisi.. Yeri geldi, "Sözcük", yenisi..
Yani.. Dilin karar vericisi halktır.. Halkın sesi, hakkın sesi..
Yeni öneriler içinde benim de güldüklerim oldu.. Gülünür.. Yeniliklerin çoğuna gülünür.. Modayı düşünün.. "İmkânı yok" dediğimiz neleri yaptık, giydik..
60-70'li yıllardaki fotoğraflarım var, dudaklarıma kadar uzanan favoriler, 50 santime kadar yayılan ispanyol paçalar.. "Nasıl bu kılıkta sokağa çıkmışım" diye aklım duruyor, ama bugün gene moda olsun, gene öyle oluruz, onu da biliyorum..
Bugün güldüğümüz bazı sözcükleri, yarın zevkle kullanacağız. Bazıları da unutulacak. O zaman TDK, onların yerine, yenilerini önerecek.

***

Dahası..
Bugün gündeme oturan öneriler, yeni de değil aslında.. Türk Dil Kurumu, önerilerini "Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu" diye hazırlamış. 50 bin tane bastırmış ve medyaya dağıtmış. Yeni sözcük önermenin en uygun aracı ya..
Ne zaman?.. 2008'de.. Aradan iki sene geçmiş.. Bu 50 bin medya mensubundan biri, kılavuzu açmış 2010 temmuzunda açmış ve bir haber yapmış..
Halimize bakar mısınız?.
Bugün dalga geçilen, emmeç, burgaç, geçgeç gibi sözcüklerin önerilmesi iki yıl önce.. İki yıl sonra bir başka gazeteci kılavuzdan 10 sözcük daha seçip haber yapar.. Hayda, başlarız gene dalga geçmeye..
***

Kılavuz bana ulaşmadı. Bu yüzden sadece medyada yer aldığı kadarını biliyorum. Çoğunu yadırgadım, itiraf ederim.
Ama bu yarın kullanmayacağım anlamına gelmez. Halk tutarsa, kulağımız alışır, o zaman dilimiz de döner..
Ama şimdiden sevdiklerim de oldu..
Mesela Geçgeç hoş sözcük. Tam da anlamı içeriyor.. Zapping yerine..
Burgaç da ilginç.. Türbülans'tan hem daha kolay, hem de daha anlamlı..
Köprüleme'yi de çok sevdim, bypass'tan çok daha şey ifade ediyor..
Kaldı ki, 2008'de basılan bu kılavuzda yer alan pek çok kelime zaten var, zaten yerleşti bile..
Cankurtaran (Ambulans), Güncel (Aktüel), Etkinlik (Aktivite), Kargaşa (Anarşi), Güvence (Garanti) sözcüklerine itirazı olan var mı?. Hepsi TDK'nın önerisiydi.. Hani "Alttan ittirmeli, üstten tüttürmeli çoklu götürgeç götüresi" TDK'nın.. Şimdi o "Tren" Rahşan'ı bekliyor..
Peki, öneriyi sadece TDK mı yapar?. Hayır.. Yarın da ona geleceğim..

Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubu’na aittir. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir bölümü kesinlikle kullanılamaz.
Ayrıntılar için lütfen tıklayın.
SON DAKİKA