2001 krizi, yalnızca ekonomik çöküş değil, yıkıcı değerlerin iflası idi.
Bedelini en yükseğinden ödeyerek öğrendiğimiz şuydu: Kazandığından fazlasını harcamayacak, ürettiğinden fazlasını tüketmeyecek, sahibi olduğun bankayı boşaltmayacak, devletine kazık atmayacak ve tedarikçini ezmeyeceksin.
Nitekim kriz vesilesiyle geliştirdiğimiz yeni yapılar, bundan sonra benzer hataların yaşanmamasını sağladı. Öyle ki TMSF, BDDK ve benzeri bazı kurumlar küresel kriz sürecinde çözüm arayanlara ilham verdi. Ta ki bu hastalıklarımız yeniden filizlenmeye, nüksetmeye başlayana dek... Perakendeden başladık. Tedarikçisini yolan dev zincirlerin yaptıkları ortada... Bankalar, evlatlarının başını yer duruma geldi bile. Ortağını dolandırma fırsatı tanıyan Türk Ticaret Kanunu'nun hissedarlar hesabını şeffaflaştıramadık. Süpermarketler "raf dışı, saf dışı" bırakan uygulamalar peşinde...
Son olarak büyük-küçük geriliminin 2001 öncesinin dinamiklerine taşındığını görüyoruz. Küçükler olmadan, büyüklerin var olamayacağını, bizzat test ederek görmüştük oysa. Eski hastalıklarımız nüksediyorsa, determinizmin temel kuralı da tetiklenecektir; aynı şartlar altında aynı olaylar aynı sonuçları verir... Veriyor da...
Bill Gates'in benimsediğim prensibi şudur: (Kendi yöneticilerine hitaben) "Microsoft için en kârlı anlaşma ile bana gelmeyin. Tedarikçiler ve iş ortaklarınıza, onları var edecek imkânlar sunun." KOBİ'lerin hareket alanını daraltan, Anadolu Kaplanları'na pusu kuran yapılar, piyasanın 2001 öncesi kanserli yapısına dönüş sinyalleri veriyor.
Aman dikkat!