Cari açık yine yüksek çıktı. Ne yapacağız? Bizim tasarruf kültürümüz yok. "Ak akçe kara gün içindir" sözünü çoktan unuttuk. Gelir dağılımı eşitsizliği yüzünden yaygın bir kitle, birkaç kuruşu bir köşeye ayıramıyor. Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) sayesinde küçük bir toparlanma olsa da bu yıl iç tasarruflarımız yüzde 12.6 ile tarihi dip seviyesini gördü.
Çılgınca tüketiyoruz. Bir an evvel israf ekonomisini terk etmeliyiz. Tasarruf, yaşamımızın vazgeçilmezi olan maddeleri dikkatli tüketmemize yol açıyor. Tüketirken çevreci olmak, geleceği düşünmek ve ekonomik davranmak önemsiz mi?

***
Peki, yapısal sorun tasarruf açığını tek başına BES çözer mi? Bugün için hayır ama 10 yıl sonrası için evet. Âşık Veysel'in dediği gibi önümüzde ince uzun bir yol var. 10 yılda olmayan bir kültürü hayatımıza soktuk, çığır açtık. Sisteme 4 milyon katılımcı girdi. Fon büyüklüğü 25 milyar TL'yi aştı. Artık bunu küçümsemeyelim.
Dün Four Seasons Otel'de Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Başkanı Recep Koçak ve BES şirket yöneticileriyle bir araya geldi. Babacan'a, Hazine Müsteşarı İbrahim Halil Çanakçı, SPK Başkanı Vahdet Ertaş ve Sigortacılık Genel Müdürü Ahmet Genç eşlik etti.

***
Devlet teşvik etti; BES büyüdü. 10 ayda 1 milyar lira, her bir 100 liraya 25 lira teşvik az mı? Verilen teşvik asgari ücretin üstüne çıkamıyor. Meclis'te görüşülen ve 440 milyar TL büyüklüğü olan 2014 bütçesinden BES'e 2 milyar lira ayrıldı. Sektör bu sayede 1 milyon insanın sisteme girmesini bekliyor
Babacan, "Eğer sisteme katılım öngörünün üstünde olursa teşvik bütçesini artırırız" diyor. 2023'te hedef; 12 milyon katılımcı, 200-250 milyar lira fon büyüklüğü.

***
Bu noktada iki konunun altını çizelim. Kıdem tazminatı fonuna geçişte fonlar BES'te değerlendirilebilir mi? Ya da 2015'te devredilecek, sayısı 5 bini bulan ama sadece 150'sinden aidat toplanan ve 10 milyar doların biriktiği düşünülen vakıf ve bankalara ait sandık fonları BES'te kullanılabilir mi?
Konu hassas. Durumu iyi olan sandıkların yanı sıra iç açıcı olmayanların sayısı az değil. Bu iki düğümün çözülmesi şart. Babacan, "Kıdem tazminatı fonuna geçişi mecburi yapmak zorunda değiliz. İsteğe bağlı olabilir" derken sektör "Yol açılırsa fon büyüklüğü 2023'te 400 milyar lirayı bulur" diyor. Tasarruf için ikinci emeklilikle birlikte BES'e kardeş gelmeli! Ne dersiniz?