Ahvazi Hasan b. Ali Kimdir?

İbn Yezdâd adıyla da tanınır. Hayatı hakkında kaynaklarda bulunan pek az bilgiye göre 360 (971) veya 362 (973) yılında Ahvaz'da doğdu. İlk tahsilini burada yaptıktan sonra 391'de (1001) Dımaşk'a göç ederek oraya yerleşti. Bağdat ve Mısır'a seyahatler yaptı. Ahvaz'da Muhammed b. Muhammed b. Fîrûz'dan Kalûn kıraatini, Muhammed b. Ahmed eş-Şenebûzî, Ebû Hafs el-Kettânî ve daha başkalarından da diğer kıraatleri okudu. Bağdat'ta Nasr b. Ahmed el-Mürcî, Muâfâ en-Nehrevânî, Ebû Hafs el-Kettânî, Ebû Bekir İbn Ebü'l-Hadîd ve Abdülvehhâb el-Küllâbî'den hadis okudu. Kendisinden hadis nakledenler arasında Abdürrahîm el-Buhârî, Abdülazîz el-Kettânî, Nasr el-Makdisî, Ebü'l-Kāsım en-Nesîb ve Ebû Sa'd b. Tüyûrî gibi hadisçiler bulunmaktadır. Henüz hocalarından bazıları hayatta iken sonra Şam'da kıraat okutmaya başlamış, Ebû Ali Gulâm el-Herrâs, Ebü'l-Kāsım el-Hüzelî, Ebû Nasr Ahmed b. Ali ez-Zeynebî ve Ebü'l-Kāsım Abdülvehhâb el-Kurtubî gibi tanınmış kıraat âlimleri kendisinden faydalanmıştır. Ahvâzî Dımaşk'ta vefat etti (4 Zilhicce 446 / 6 Mart 1055).

Hadis ve fıkıh alanındaki otoritesi, güvenilirliği tartışılsa bile o kıraat ilminde devrinin imamı sayılmış, hatta İbn Tağrîberdî'ye göre vefatından sonra Şam'da ondan daha üstün kıraat üstadı yetişmemiştir. Bununla birlikte İbn Asâkir, Sâlimiyye mezhebi mensupları arasında saydığı Ahvâzî'nin kıraat ilmine dair verdiği bilgilere de güvenilemeyeceğini ileri sürmüş, ayrıca kendisini Müşebbihe, Mücessime ve Haşviyye gibi Ehl-i sünnet dışı fırkalardan olmakla itham etmiştir. Ahvâzî eserlerinde Ebü'l-Hasan el-Eş'arî'yi tenkit ederek Eş'arî'nin görüşünün aksine ehl-i bid'atın tövbesinin kabul edilmeyeceğini iddia etmiş ve Âl-i İmrân sûresindeki iki âyeti (3/90-91) bu iddiasına delil göstermişse de söz konusu âyetlerde ehl-i bid'attan bahsedilmeyip yalnızca "inandıktan sonra yine kâfir olan ve küfürde aşırı gidenlerin tövbelerinin kabul edilmeyeceği" belirtilmiştir.

Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi