Ebülfazl Mehmed Efendi Kimdir?

İdrîs-i Bitlisî'nin oğludur. İlk eğitimini babasından aldı. Zamanın tanınmış âlimlerinden ders gördü. Bir süre Bursa Sultâniye Medresesi müderrisi Kadî-i Bağdâdî'nin muîdliğini yaptı. Daha sonra Semendire, Rudnik, Yenişehir ve Tırhala, ardından Manisa ve Trablusşam kadılıklarında bulundu. Bu sırada Trablusşam, Hama, Humus ve Karaman'ın tahririni yaptı. Bu hizmetleri padişah tarafından beğenildi ve Anadolu defterdarlığına getirildi. Uzun müddet bu görevde bulunan ve bu sebeple "Defterî" nisbesiyle de anılan Mehmed Efendi bir süre mâzul kaldı, fakat 974 (1566-67) yılında başdefterdarlığa tayin edildi. Yaklaşık üç yıl hizmetten sonra devrin padişahına yaptığı bir itirazdan dolayı tekrar görevinden alındı, bir rivayete göre ise istifa etti. Kendisine emekli maaşı bağlanan Mehmed Efendi, hayatının geri kalan kısmını Tophane'deki evinde ilimle meşgul olarak geçirdi. Daha sonra iki oğlunu Boğaz'da kaza sonucu kaybetmiş olmanın acısına dayanamadığı için dostlarından birinin gördüğü rüya üzerine hac niyetiyle İstanbul'dan ayrıldı, ancak uğradığı Şam'da vefat etti.

Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi