Feyyumi Abdülkadir b. Muhammed kimdir?

Yukarı Mısır'daki Feyyûm şehrinden olup hayatı hakkında ayrıntılı bilgi yoktur. Kahire ulemâsından Şemseddin er-Remlî'den Şâfiî fıkhı okudu. Daha sonra Şehâbeddin Ahmed b. Ahmed es-Sünbâtî, Ebü'n-Necâ Sâlim es-Senhûrî ve Sâlih b. Ahmed el-Bulkīnî gibi hocalardan ders gördü. Seyyid Şerîf et-Tahhân'dan matematik öğrendi. Böylece hem hadis, fıkıh, ferâiz gibi dinî ilimlerde, hem de matematik, astronomi, ilm-i mîkāt gibi aklî ilimlerde söz sahibi oldu. Ayrıca mûsikiyle ilgilendi. Feyyûmî'nin tasavvufa intisap ettiği de bilinmektedir. Büyük sûfîlerden Sâlih b. Ahmed el-Bulkīnî'ye kimin kutub olduğu sorulmuş, o da, "Kutub görmek isteyen Abdülkādir'e baksın" demiştir. Feyyûmî Kahire'de vefat etti. Oğlu Abdülber devrinin büyük ediplerinden biriydi (Muhibbî, II, 291-298).

Eserleri. Çok sayıda öğrenci yetiştiren Feyyûmî fetvalarıyla halkı aydınlatmış, bu arada başta fıkıh, tasavvuf, Arap edebiyatı, astronomi, matematik olmak üzere çeşitli alanlarda çok sayıda eser vermiştir. Günümüze ulaşan başlıca eserleri şunlardır: 1. Cedâvilü maḥlûli'l-meṭâliʿi'l-felekiyye. Uluğ Bey'in hazırlamış olduğu astronomi tablolarının esas alındığı bu eser burçların hareketleriyle ilgilidir. 2. Cedâvilü iḫtilâfi manẓari'l-kamer. Ayın değişik biçimlerini yine Uluğ Bey'in tablolarına göre inceleyen bir eserdir. 3. Naẓmü'l-cevâhir ve'l-yevâḳīt. Vakitlerin tesbitine dairdir. 4. Şerḥu Mürşideti'ṭ-ṭâlib. İbnü'l-Hâim'in hesaba dair eserine yazdığı şerhtir. 5. el-Maḳāmâtü'l-bedîʿiyye fî vaṣfi cemâli'l-meʿâlimi'l-Mekkiyye. 6. Refʿu'l-ḫilâf (bu altı eserin yazma nüshaları için bk. Brockelmann, II, 486). 7. Şerḥu Nüzheti'n-nüẓẓâr. İbnü'l-Hâim'in hesaba dair Mürşidetü'ṭ-ṭâlib adlı eserine yine kendisinin yaptığı muhtasarın şerhidir (yazma nüshası için bk. King, II, 911). Kaynaklarda ayrıca Feyyûmî'nin Şerḥu'l-Minhâc, er-Ravżü'l-müheẕẕeb (bir önceki eser gibi Nevevî'nin fıkha dair el-Minhâc adlı eserinin şerhi olup ondan daha kısadır), Şerḥu'l-Manẓûmeti'r-Raḥabiyye (ferâiz), Ferâʾidü'l-belâġa adlı eserleriyle İbnü'l-Hâim'in cebire dair el-Muḳniʿ adlı kitabına yazdığı bir şerhi olduğu kaydedilmektedir.

Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi

BİZE ULAŞIN
SON DAKİKA