İbn Abdûn el-Fihrî kimdir ?

440 (1048) yılı civarında Yâbüre'de (Evora) doğdu. On üç yaşlarında iken Ebü'l-Velîd b. Zâbit en-Nahvî el-Mâlekī'den dil ve edebiyat dersleri aldı; ayrıca Ebû Bekir Âsım b. Eyyûb, Ebû Mervân İbn Sirâc ve A'lem eş-Şentemerî'den rivayette bulundu. Genç yaşta Yâbüre Emîri Ömer b. Muzaffer b. Eftas'ın ilgisini çekti. Ömer, Eftasîler'in son hükümdarı olarak Mütevekkil lakabıyla Batalyevs'te (Badajoz) iktidara gelince İbn Abdûn da onun kâtibi oldu. Batalyevsli bir Berberî hânedanı olan Eftasîler, 488 (1095) yılında Murâbıt ordusu kumandanı Sîr b. Ebû Bekir tarafından ortadan kaldırılınca Murâbıtlar'ın hizmetine girdi. Daha sonra Fas'a gitti ve Murâbıt Hükümdarı Yûsuf b. Tâşfîn ile oğlu Ali'nin kâtibi olarak görev yaptı. Bazı kaynaklarda vezirlik yaptığının belirtilmesi ve "zü'l-vizâreteyn" lakabıyla anılması, kâtip unvanının bazı devletlerde vezir karşılığında kullanılması sebebiyle olmalıdır. İbn Abdûn ailesini ziyarete gittiği Yâbüre'de 529 (1134) yılında vefat etti. Onun 520 (1126) veya 527'de (1133) öldüğü yolunda rivayetler de vardır (Kütübî, II, 388; Zehebî, XIX, 598).

Yüksek edebî kültüre ve güçlü bir hâfızaya sahip olan İbn Abdûn'un Ebü'l-Ferec el-İsfahânî'nin Kitâbü'l-Eġānî'sinin tamamını ezberlediği rivayet edilir. Nesir ve nazımdaki üstün yeteneğine rağmen resmî ve özel yazılarından birkaç örnekle, kendisini üne kavuşturan el-Ḳaṣîdetü'l-ʿAbdûniyye'si dışında pek az şiiri günümüze kadar gelebilmiştir. Öğrencileri arasında Kādî İyâz b. Mûsâ, Kādî Ebû Abdullah İbn Zerkūn ve Feth b. Hâkān gibi tanınmış şahsiyetler vardır.

Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi