"İnsanın bin türlü hali var."
Ne güzel bir sözdür değil mi?
İçinde gizli bir bilgelik saklıdır sanki. Sanki bilir, insanın beşer, şaşar olduğunu. Ve biraz da anlamaya çalışır.
Şimdi iki insanlık halinden söz edeceğim.
Aslında çoğumuzdan haller taşıyan iki insanlık halinden.

Birincisi Ayhan Çarkın'a ait. Çarkın, Susurluk hükümlüsü. Birçok Kürt işadamının ve solcunun infazında yer almış bir eski özel harekatçı. Yani devletin tetikçisi!
Nevruz gösterilerinde ortaya çıktı! Boynunda sarı-yeşil-kırmızı fularla! Katilin dönüp dolaşıp cinayet mahalline gelmesi gibi! Bir dizi itirafta bulundu. Mehmet Ağar'ı, Necdet Menzir'i, devletin büyük aktörlerini suçladı.
Lakin halinde başka bir 'hal' vardı. Kendisini insanlıktan çıkaran 'devlet halinden' soyunmuştu. İster ihanet öfkesi, ister vicdan deyin; bir insanlık hali giymek ister gibiydi. İnsanın bin türlü hali olduğunu bilenler için önemliydi. Çıkarılacak dersler vardı.

***
İkinci insanlık hali ise dağın ardından. Bejan Matur'un Dağın Ardına Bakmak kitabında konuşan PKK'lılardan. Dağa çıkış nedenlerini anlatıyorlar:
Azim: "Çocukluk yıllarımda hatırladığımız bir öğretmenim vardı. Okulda her gün, adına 'gizli polis' dediğimiz bir arkadaşımızı görevlendirir, evlerinde Kürtçe konuşan talebeleri tespit ettirirdi. Bunun yarattığı travmayı düşünün.."
Şevin: "Köyümüz yakıldı. Çocuktuk, hiçbir şey bilmiyorduk. Asker gelip sabah 5'te hepimizi köyün dışına çıkardı. Bütün erkekleri çırılçıplak soydu. 300 hanelik bir köyü komple yaktılar. O köyden 50'den fazla kişi dağa çıktı."
Annesi köyde muhtarın evinde bulunan telefondan Ferhat'la konuşurken bağlantıyı kuran kadın, 'Yasaklı bir dil konuşuyorsunuz. Devam ederseniz keserim' demiş.
Ferhat, "Anneme anlatmaya çalışırken telefon kapandı. Ağlıyordum, öyle zoruma gitti, öyle içim ezildi ki," diyor.
Evet siz olsaydınız ne yapardınız? Benzer birçok hikaye. Kimlikleri yok sayılmış, aşağılanmış, devlete güvenini yitirmiş binlerce insan.

***
Yani Ayhan Çarkın'dan bir infazcı yaratan 'devlet hali', yıllar içinde bir 'örgüt hali' yarattı.
Bu 'örgüt halinin' insan yanı hâlâ umutla bekliyor.
Dağda Sezen Aksu dinleyen Kendal, şöyle diyor: "Geçen sene Symi'deydim. Karşıdan memleket görünüyor. Görüyorsun, ama gidemiyorsun. Bu tuhaf bir çelişki."
Seyithan, "Her gerilla annesini özler," diyor.
İşte size insan halleri. Henüz yaşayan, umutlu...
Ya bu insan hallerinin peşinden gideceğiz, bunları çoğaltacağız ya da devlet hali, örgüt hali galebe çalacak. Ve annelerini özleyen askerler, annelerini özleyen PKK'lılar ölmeye devam edecek.
Bize de, Bejan Matur'un dediği gibi yine annelerin kalbinden başka gidecek yer kalmayacak.