Amerika Başkanı Donald Trump Beyaz Saray'daki bir yılını doldurmak üzere. Bu süreçte özellikle Ortadoğu'daki hamleleriyle tüm dikkatleri üzerine çekti. Kudüs'ten İran'a, Suudi Arabistan'dan Suriye'ye kadar bir çok konuda agresif söylemler geliştirdi, ortalığı karıştıracak açıklamalarda bulunup, kararlar aldı. Peki Trump Ortadoğu politikalarında neler yapmaya çalıştı, ne gibi sonuçlarla karşılaştı, Taha Dağlı sabah.com.tr için yanıtladı.
İRAN'DAKİ GÖSTERİLERDE ABD UMDUĞUNU BULDU MU?
ABD Başkanı Donald Trump, İran'da 28 Aralık'ta başlayan ayaklanmada göstericilere verdiği destekle ön plana çıktı. Trump'ın gösterilere destek veren açıklamalarını hemen hemen her gün sosyal medyadan paylaşması, ABD'nin İran'daki halk olaylarına dışardan müdahale ettiği algısını doğurdu. Ancak Trump'ın ve ABD yönetiminin bu açıklamaları İran'da sokağa çıkan göstericiler tarafından bir karşılık bulmadı.
KATAR KRİZİ'DE ABD NEYİ AMAÇLAMIŞTI?
Haziran ayında Suudi Arabistan'ın Katar'a ambargo kararının arkasında da ABD'nin olduğu ortaya çıkmıştı. Trump o süreçte Suudi Arabistan'ın kararını destekleyen açıklamalar yaptı. Burada farklı bir amaç vardı o da Katar'ın kuşatılmasıydı. Türkiye'nin krizin ilk günlerinde Katar'a asker gönderme hamlesi caydırıcı bir etkiye sebep oldu, Trump'ın körüklemesine rağmen kriz daha fazla büyümedi.
TRUMP SUUDİ ARABİSTAN-İRAN GERİLİMİNDE AMACINA ULAŞTI MI?
ABD Başkanı Donald Trump'ın Mayıs ayındaki Riyad ziyaretinde İran'ı hedef alan açıklamaları vardı. Hedeflenen şey Suudi Arabistan ile İran arasındaki krizi körfez ülkelerinin geneline yaymaktı. Katar krizi de Kasım ayındaki Lübnan krizi de bu amaçla çıkarılmıştı.
TRUMP'IN KUDÜS HAMLESİ BOŞA MI ÇIKTI?
ABD Başkanı Trump seçimden önce yaptığı Kudüs vaadini 6 Aralık'ta Kudüs'ün İsrail'in başkenti olduğunu kabul ederek hayata geçirdi. ABD Kudüs üzerinden islam coğrafyasını parçalamayı öngören bir hamlenin peşindeydi. Türkiye burada liderliği alıp, Kudüs üzerinden bölünmeyi engelledi aksine tüm Müslüman ülkeleri Kudüs çatısında bir araya getirdi.
TRUMP'IN PARAYLA ÜLKELERİ TEHDİT ETMESİ TERS Mİ TEPTİ?
ABD Başkanının Kudüs hamlesi Türkiye'nin çabalarıyla boşa çıkarıldı. BM Genel Kurula taşınan ABD'nin skandal kararı 128 ülke tarafından reddedildi. Trump oylama öncesi ülkeleri parayla tehdit etti. O tehdit de bir çok ülke tarafından ters tepti. Bazı Avrupa ülkeleri ABD'den yana oy kullanmayı düşünürken, Trump'ın tehdidi nedeniyle tepki olarak ABD karşıtı oy verdi.
TRUMP FİLİSTİN'İ DOLARLA TEHDİT EDİNCE, ALDIĞI CEVAP NE OLDU?
ABD Başkanı Trump, skandal Kudüs kararının ardından Filistinlilerden takdir görmediğini ve milyonlarca dolar yardımı bundan sonra kesebileceğini söyledi. Bu Filistinlilere yöneltilen açık bir tehditti hem de para üzerinden yapılan bir tehditti, nitekim karşılık bulmadı. Filistin yönetiminin Trump'a cevabı, "Kudüs parayla satın alınamaz" oldu.
ABD'NİN DEAŞ İLE MÜCADELESİNDE FOYASI ORTAYA ÇIKTI DİYEBİLİYOR MUYUZ?
ABD yönetiminin Suriye ve Irak'ta DEAŞ ile mücadele tekeli de sona erdi. DEAŞ Suriye ve Irak'tan temizlendi. Ancak bu yapılırken, operasyonların sözde olduğu ortaya çıktı dahası PKK-PYD teröristleriyle DEAŞ teröristlerinin işbirliği yaptıkları ortaya çıktı.
ABD K.IRAK REFERANDUMUNUN SONUÇLARINI KESTİREMEDİ Mİ?
Kuzey Irak bölgesel yönetimi Mayıs ayında ABD başkan yardımcısı Mike Pence'den aldığı onayla Eylül ayı için referandum kararı vermişti. Tepkiler ters yönde olunca ve ciddi bir tepki ortaya çıkınca ABD, Kuzey Irak referandumunda geri adım attı. Barzani'yi yalnız bıraktı. Barzani yasa dışı referandumun faturasını ödemek zorunda kaldı.
ABD'NİN SURİYE VE PKK-PYD POLİTİKASI AMACINA ULAŞTI MI?
ABD'nin Suriye politikası tamamen PKK-PYD terör örgütünün üzerine kuruluydu. Trump göreve geldikten sonra PYD teröristlerine yüzlerce tır dolusu silah gönderildi. Türkiye Obama döneminde Fırat Kalkanı, Trump döneminde de İdlib harekatıyla Suriye'nin kuzeyinde PKK-PYD terör örgütü üzerinden kurulmaya çalışılan koridoru parçaladı. Suriye'de krizin çözümü için Rusya ve Türkiye ön plana çıktı, ABD Astana ve Soçi'deki Suriye süreçlerinin tamamen dışında tutuldu.
TRUMP'IN RUSYA İLE İLİŞKİ POLİTİKASI ÇÖKTÜ MÜ?
Trump seçildiği dönemde Rusya ile ilişkilerin çok farklı boyutta olacağını söylüyor, NATO'ya karşı söylemleriyle dikkat çekiyordu. Ancak ABD-Rusya ilişkilerinde bir ilerleme kaydedilmedi. Aksine Rusya politikası Trump'ın başını da büyük derde soktu.