Orhun Kitabeleri, Türkler ile ilgili birçok bilgiyi üzerinde taşıyan taşlardır. Bu yazıtlar hem bizim ülkemiz için hem de dünya için oldukça önemlidir. Çünkü Orhun Kitabeleri çok eski yazıtlardır. Bundan dolayı da değerleri çok büyüktür. Peki insanlar tarafından ilgiyle araştırılan Orhun Kitabeleri nedir? Bu kitabelerde ne yazmaktadır? Tüm ayrıntılar bu yazıda...
Orhun Kitabeleri Nerede?
Dünyada çok önemli bir yeri olan Orhun Kitabeleri Türkleri yakından ilgilendirmektedir. Bu yüzden Türkler tarafından Orhun Kitabeleri çok merak edilmektedir. Orhun Hitabeleri 3 tane dikili taştan oluşmuştur. Bu yazıtlar 1889 yılında Moğolistan'da bulunmuştur. Oldukça değerli olan yazıtlar şu anda da Moğolistan'da bulunmaktadır. Moğolistan sınırları içerisinde Baykal Gölü'nün güney cephesindeki Orhun Nehri ve Koca Çaydam Gölü arasındadır. Orhun Kitabelerini görmek isteyen insanlar buraya gidip Orhun Kitabelerini ziyaret etmektedirler. Bilge Kağan ve Kültigin Yazıtlarının orijinalleri hemen yazıtların yanına yapılan Orhun Müzenin içerisinde sergilenmektedir. Müzede aynı zamanda taşların üzerine dikildiği orijinal kaplumbağa heykelleri, bu çevreden çıkan Türklerle ilgili değerli eserler ve fotoğraflar da sergilenmekte. Yazıtların orijinal yerlerinin yerine de yazıtların birebir boyuttaki kopyası dikilmiştir. Tonyukuk yazıtının ise diğer yazıtlar kadar korunaklı olduğu söylenemez. Orijinal konulduğu yerde sert hava koşullarına korunaksız bir şekilde durmakta. Sadece etrafı tel örgüler ile çevrilmiştir.
Orhun Kitabeleri Nedir?
Orhun Kitabeleri Hakkında Kısa Bilgi adı altında çok fazla araştırma yapılmaktadır. Türklerin bilinen ilk alfabesi ile yazılmış olan Orhun Kitabeleri çok değerlidir. Orhun Kitabelerinden Türkler ile ilgili pek çok bilgi bulunmaktadır. Orhun Yazıtları Göktürkler tarafından, Türklerin ilk bilinen alfabesi olan Orhun alfabesi ile 700'lü yılların başında taş üzerine yazılan yazıtlar denmektedir. Orhun Kitabeleri üç tanedir. Bunlar ise; Bilge Kağan Yazıtı, Kültigin Yazıtı ve Tonyukuk Yazıtı ' dır. Bilge Kağan Yazıtı 735 yılında oğlu Tengri Kağan tarafından, Kültigin Yazıtı 731 yılında Bilge Kağan tarafından, Tonyukuk Yazıtı ise 732 yılında (kesin tarih tartışma konusu) başkomutanlık ve baş vezirlik yapan Tonyukuk'un kendisi tarafından dikilmiştir. Bu kitabeler 1889 yılında Moğolistan'ın Orhun Vadisinde bulunmuştur.
Orhun Kitabeleri Özellikleri
Orhun Kitabelerinde Ne Yazıyor?
Kül Tigin yazıtı, 732 yılında abisi Bilge Kağan tarafından kardeşi Kül Tigin'in vefatı anısına diktirilmiş olan yazıttır. Bilge Kağan Yazıtı da 734'te vefatından bir yıl sonra, oğlu Tengri Kağan tarafından babasının anısına diktirilmiştir. Tonyukuk yazıtı ise bu iki anıtın bulunduğu yerden çok daha uzakta bulunmaktadır. Tonyukuk, Bilge ve Kül Tigin'in babalarına da vezirlik yapmış tecrübeli bir devlet adamıymış ve bu sebeple onun yazdırdıkları da çok mühimdir.
Orhun Kitabeleri Kimler Adına Dikilmiştir?
Orhun Kitabeleri Kül Tigin, Bilge Kağan ve Tonyukuk adına dikilmiştir. Bu yazıtlar Türklerin yazılı ilk eseridir ve çok değerlidir.
Orhun Kitabeleri Hangi Alfabe ile Yazılmıştır?
Orhun Kitabeleri adından da anlaşılabileceği gibi Orhun Alfabesi ile yazılmıştır. Ancak Orhun Anıtlarının üç yüzü Türkçe iken bir yüzü Çincedir.
