Hicri takvime göre yılın dokuzuncu ayı olan mübarek Ramazan ayı; kendine has gelenekleri ve paylaşmayı teşvik eden iftar sofralarıyla, tüm Müslüman âlemini bereketle kucaklayan bir ay. İftar sofralarının vazgeçilmezi olan ve yüzyıllardır önemini kaybetmeyen pek çok lezzet var. Evlerde kurulan kalabalık sofraların yanı sıra son yıllarda tüm mekanlarda iftara özel mönüler hazırlanmaya başladı. Ailelerle, dostlarla; iftar saatinde geleneksel Türk lezzetlerinin sunulduğu mekanlarda buluşmak da bir ritüel halini aldı. Peki Ramazan'ın vazgeçilmez lezzetleri nelerdir?
İftarda orucumuzu genellikle zeytin, hurma veya su ile açarız. Sofraya önce bu iftariyeliklerin bulunduğu özel tabaklar getirilir. İftariye tabağında; hurma, zeytin, reçel, bal, peynir, sucuk, pastırma, domates, salatalık gibi çeşitler yer alır.
Ramazan ayının geldiğini, enfes pidelerin kokusunu duyduğumuzda anlarız. Bu ay boyunca fırınların çıkardığı ve hem evlerde, hem de mekanlarda bolca tüketilen Ramazan pidesi, iftariyeliklere eşlik eder. Arasına tereyağı ve tulum peyniri konarak yenilen sıcacık pidenin tadının damakta özel bir yeri vardır. Ramazan'ın simgesel lezzeti pide; susamlı ve çörekotlu olduğu gibi, bazı fırınlar tarafından yumurtalısı da çıkarılır. Hele odun fırınında pişirilmiş pidenin tadına doyum olmaz.
Nefis iftariyelikler ve pidenin yanı sıra, geleneksel çorbalar, etli yemekler, börekler ve baklavalar da iftar sofrasının demirbaşları arasındadır.
GÜL
SUYU İLE YAPILIR, FERAHLATIR
Bu ayın simgesel tatlarından biri de güllaçtır. Adını 'güllü aş'tan alan güllaç, sadece Ramazan'da arz-ı endam eden bir tatlıdır. Sütlü ve hafif olması bakımından, iftar sofraları için önemlidir. Gül suyu ile yapıldığı için ferahlatıcı etkisi vardır. İyi bir güllaç için taze ve yeterince süt kullanılması, ayrıca güllaç yufkalarının ince açılmış olması gerekir. Güllaç; her ne kadar yüzyıllardır yapılsa da, seri üretimin parçası olan güllaç yaprağı dökme işi 19'uncu yüzyılda Abdullah Usta tarafından başlatılmış. Osmanlı- Rus Savaşı'nda Kırım'dan göç eden ve Şehremini'ye yerleşen Abdullah Usta, önce saraya güllaç dökmeye başlamış. Daha sonra oğlu Saffet Efendi işi devralmış. Saffet Abdullah ismiyle tanınan güllaç markası, bugün Ramazan'da severek yediğimiz güllacın da kaynağı aslında.
Anadolu'nun bazı kesimlerinde hâlâ geçerliliğini sürdüren geleneklerin bir parçası olan şerbet, şüphesiz Ramazan'da daha çok yad edilir. Aslında şerbetin kültürümüzde farklı anlamları var. Mesela kız isteme ya da söz kesme törenlerinde konuklara şerbet ikram edilirmiş. Hatta bazı yörelerde erkek tarafı ortaya konan şerbetin içine para atarmış. Daha sonra bu paralar ikram yapan kız tarafına kalırmış. Yeni doğum yapmış bir kadını ziyarete gidildiğinde şerbet içmek de adettenmiş. Saray mutfağının olmazsa olmazı şerbetler, sofralara özel ibriklerle getirilip yemek sırasında su yerine içilirmiş. Günümüzde bazı restoranlar Ramazan ayında şerbet geleneğini yaşatmak amacıyla, iftar sonrası bu harika içecekten ikram ediyorlar.
Kültürümüzde kahve, özel bir yere sahiptir. Ramazan'da da, iftardan sonra lokum eşliğinde kahve içme geleneği vardır. Osmanlı'da en makbul kahve ise; evde kavrulup çekilen ve mangalda pişirilen kahveymiş.
Ünü tüm dünyaya yayılan lokum, Ramazan'da bir başka keyifle tüketilir. Çifte kavrulmuşu, güllüsü, portakallısı ve daha pek çok çeşidi arasında seçim yapmakta zorlansak da, iftar sonrası kahve keyfinin ayrılmaz bir parçası olduğu kesin! Lokum, Osmanlıca 'boğaz rahatlatan' anlamına gelen 'rahat ulhulküm' kelimesinden türemiş. 15'inci yüzyıldan beri Anadolu'da bilinen lokum, 17'nci yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yaygınlaşmış.
