İstanbul'un Fatih ilçesinde bir evin önünde '' Dikkat siyanür var'' yazısını görenler şaşkına döndü. Dört kişinin ölümüne sebep olan bu olayın ardından vatandaşlar '' Siyanür nedir? Kullanıldığı alanlar nereler?'' sorularına yanıt aramaya başladı. Birçok ölüme ve sağlık sorunlarına sebep olan bu kimyasal bileşen tehlike yaratmaya devam ediyor. Peki Siyanür nedir, zehirlenmesi nasıl olur, etkileri nelerdir?
SİYANÜR NEDİR? SİYANÜR ZEHİRLENMESİ NASIL OLUR?
Siyanür genel olarak bir karbon ve ona üç bağlı azot içeren kimyasal bileşiklere verilen ad olarak biliniyor. Aslında yediğimiz yiyeceklerde de vücudumuza zarar vermeyecek miktarda siyanür bulunuyor. Ancak siyanür miktarı arttığı takdirde bu kimyasal direkt olarak zehre dönüşüyor.
Kiraz, badem, kayısı, şeftali, erik, fasulye, patates, turp, lahana, şalgam, brokoli ve mısır siyanürlü bileşikleri doğal olarak üretmektedir.
SİYANÜR ZEHİRLENMESİ NEDİR, NASIL OLUR?
Yüksek miktarda siyanür, vücudumuz için tehlike arz etmesine rağmen eser miktarda vücudumuzda ve çeşitli yiyeceklerin içinde bulunur. Vücutta depolanmaz, kanserojen değildir. Günümüzde en çok sigara dumanı ve yangınların dumanının solunması ile maruz kalınmaktadır. Siyanür kanda bulunan methemoglobin'e irreversible (geri dönüşümsüz) bir şekilde bağlanarak etkinlik gösterir. Bu özelliği kanın dokulara oksijen perfüzyonunu sağlayamaması sonucu hipoksi'ye ve sonuçta hipoksik şok ve ölüme neden olur. Oksijen mevcuttur fakat kanda taşınamaz. Vücut adeta oksijen havuzunda boğulur.
İstanbul Bakırköy'de siyanür dehşeti... 1'çocuk 3 kişinin cesedinin bulunduğu evde siyanür kokusu! (15 Kasım 2019 Cuma)
Tedavide amaç zehirli maddenin zehirsiz başka bir metabolite çevrilmesidir. Bunun için öncelikle hastaya sodyum nitrit verilir. Bu madde methemoglobin'e siyanür ile yarışmalı olarak bağlanır ve siyanür bu sayede methemoglobin'e bağlanamaz. Daha sonra verilen sodyum tiyosülfat ise siyanür ile reaksiyona girerek tiyosiyanat oluşturur. Bu madde vücut için toksik değildir ve böbreklerden atılır.
SİYANÜR HANGİ ALANLARDA KULLANILIR?
Endüstride ise genellikle taşıma ve saklama güvenliği sebebiyle tuzları sodyum siyanür ve trityum siyanür demir çelik endüstrisi ve maden sanayi gibi çok çeşitli sanayi kollarında kullanılmakla beraber gaz formu hiydrosiyanik asit de 'HCN' akrilik fiber, plastik üretimi ve sentetik kauçuk uygulamalarında sıklık ile kullanılmaktadır.
SİYANÜR NELERDE BULUNUR?
Siyanür ve siyanür çeşitleri birçok sanayi alanında tüketilir. Yaygın olarak hidrosiyanik asit siyanürü kimyasal madde üretiminde, hayvan yeminde ve haşere ilaçlarında kullanılır. Sodyum siyanür ise genellikle madencilikte olmak üzere kimya sanayi ve optik endüstrisinde de kullanılır.
