Dev arama motoru Google, bir kez daha özel bir doodle hazırladı. Kuzey yarım kürede sonbaharın, güney yarım kürede ise ilkbaharın ilk günü olan ve ekinoks olarak adlandırılan 23 Eylül, Google tarafından Sonbahar Ekinoksu adı altında doodle olarak yayınladı.
Ekinoks, gökküresinde gök ekvatoru ile tutulum düzleminin kesiştiği iki noktadan her birine denir. Yerin dönme ekseni tutulum düzlemi ile 23,5 derecelik bir eğim yaptığından, Güneşin yıllık hareketi sırasında, yılda iki kez gök ekvatoru ile tutulum düzlemi kesişir. Bunlardan biri Güneş Balıklar takımyıldızında olduğunda 21 Mart dolaylarında gerçekleşir. Öteki ise bundan tam 6 ay kadar sonra 23 Eylül tarihinde olur. Güneş bu tarihlerde iki kez tam olarak ufkun doğu noktasında doğar ve batı noktasında batar.
21 Martta gerçekleşene ilkbahar ılımı ya da Aries'in ilk noktası veya yaz ekinoksu denir.
23 Eylüldekine ise sonbahar ılımı (kış ekinoksu) adı verilir.
EKİNOKSUN KELİME ANLAMI: EŞİT GECELER
İlkbahar ılımında, Güneş Ekvatorun güneyinden kuzeyine, Sonbahar ılımında ise Ekvator'un kuzeyinden güneyine geçer. 21 Mart tarihi aynı zamanda kuzey yarımkürede ilkbaharın, güney yarımkürede ise sonbaharın başlangıcı kabul edilir. 23 Eylülde bunun tersi olur. Ilım sözcüğünün latince kökeni olan ekinoks sözcüğü "eşit geceler" anlamındadır. Gündüz ve gece süresinin eşit olduğunu belirtmek için kullanılır.
Dünya, Güneş sisteminin bir üyesi olmakla birlikte Dünya'nın hem kendi ekseni etrafında, hem de Güneş etrafında dönme özelliği vardır. Bu durum, geceyle gündüz ve de mevsimler gibi kavramların doğmasını sağlamıştır.
Özellikle de Dünya'nın Güneş etrafındaki hareketlerine bakıldığında, önceden belirli bazı tarihler oldukça büyük önem taşır. Bu tarihlerin en önemlilerinden bazıları ise, 21 Mart ve de 23 Eylül tarihleridir. Bu tarihlerde, Güneş ışınları dünyayı ikiye bölen Ekvator'a dik bir şekilde düşmektedir. Bu tarihlerde dünyanın her yerinde gece ile gündüz saatleri eşit olmaktadır. İşte bu duruma coğrafya biliminde "ekinoks" adı verilmektedir.
GECE İLE GÜNDÜZ SADECE İKİ KERE EŞİT
Ekinoks, bir diğer adı olan "gün dönümü" olarak da anılabilmektedir. Ekinoks durumunda, güneş ışınları Ekvator paraleline 90 derecelik bir açıyla vurur. Bu açı, güneş ışınlarının Ekvatora tam dik bir şekilde vurması anlamına gelmektedir. Dünya hem kendi eksenindeki hareketi, hem de Güneş etrafındaki hareketi sonucunda, gece ile gündüzler meydana gelmektedir. Bu da, aynı anda dünya'nın bir tarafının aydınlık, bir tarafının ise karanlık olduğu anlamına gelmektedir. Karanlık ve aydınlık noktayı birbirinden ayıran olguya ise, aydınlanma çemberi adı verilmektedir. Bu aydınlanma çemberi, güneş ışınlarının Ekvator'a dik vurması neticesinde kutuplardan geçer. Aydınlanma çemberinin bu hareketi, dünyada o an gece ile gündüzün eşit olması manasına gelmektedir. Bu durum ise, bir yıl içerisinde sadece iki kez tekrarlanmaktadır.
21 Mart ve 23 Eylül Ekinoks tarihleri, Kuzey ve Güney Yarım Kürede farklı anlamlara gelmektedir. Öyle ki, Kuzey Yarım Küre için değerlendirildiğinde 21 Mart Ekinoks tarihi Bu küre için İlkbahar mevsimini müjdelemektedir. Yine Kuzey Yarım Küre için değerlendirildiğinde 23 Eylül Ekinoksu ise, bu küre için Sonbahar mevsimi anlamına gelmektedir. Güney Yarım Kürede ise durum farklıdır. Güney Yarım Küre için 21 Mart ekinoksu Sonbahar anlamına gelirken, 23 Eylül ekinoksu ise İlkbahar anlamına gelmektedir. Ekinoks tarihleri, sayılan bu mevsimlerin başlangıç tarihleri olarak nitelendirilen tarihlerdir.
23 Eylül Ekinoks durumunda, bazı olaylar meydana gelmektedir. Bu tarihte, Güneş öğle saatlerinde Ekvatora dik açılarla düşmektedir. Bu nedenden dolayı da, Ekvator boylarında gölge boyu sıfıra düşer. 23 Eylül Ekinoksunun ardından, Güneş ışınları Ekvator çizgisinin güneyi olan Güney Yarım Küre'ye dik düşmeye başlamaktadır. Bu da, Güney Yarım Küre için ilkbahar mevsimi anlamına gelmektedir. Bu tarihten sonra Kuzey Yarım Kürede ise Sonbahar mevsimi başlamaktadır. Yine bu ekinoks tarihinin ardından, Güney Yarım Kürede gündüzler gecelerden uzun olmaya başlamaktadır. Bu durum, Kuzey Yarım Küre için ise tam tersidir. Dünyanın karanlık yarısı ile aydınlık yarısını birbirinden ayıran aydınlanma çemberi, Dünyanın her iki kutup noktasına da teğet geçer. Bu da, iki kutup noktasında da Güneşin görülmesi anlamına gelmektedir. Bir diğer ekinoks, tarihi olan 21 Mart tarihinin özellikleri daha detaylı incelendiğinde ise, öncelikle Güneş ışınlarının bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küreye dik düşmeye başlandığı görülmektedir. Yine bu tarihte Kuzey Yarım Kürede gündüzler gecelerden uzun olmaya başlamaktadır. Bu durum, Güney Yarım Küre içinse tam tersi bir durumdur. 23 Eylül itibariyle Kuzey Yarım Küre Sonbahar, Güney Yarım Küre ise İlkbahar mevsimine girmektedir.
Ekinoks tarihleri, Dünyanın iki yarım küresi için İlkbahar ve de Sonbahar mevsimlerinin başlangıç tarihleri olup, bu tarihlerde gerçekleşen olaylar birbirleriyle çeşitli benzerlikle göstermektedir. Bu tarihlerde Güneş ışınları, Ekvatora dik açıyla düşer ve yarım küreler için mevsim başlangıcını müjdelemiş olur.
İşte o doodle: Sonbahar'ın İlk Günü
