Hizmet satın alma yolu ile emekliye ayrılanların yurtdısında çalışma hususu 1978 yılından bu yana kangren haline gelmişti. Her ne kadar bir genelge ile yasaya uygun olmayacak şekilde yarı zamanlı (minijob) çalışmaya izin verilmiş ise de kısa süre sonra bu uygulama ortadan kaldırıldı. 40 yıldır uygulanan borçlanma yasası, aylık almanın temel koşulunu yurtdısında çalışmamaya bağlamıştı. Iste bu temel soruna ve Avrupalı Türklerin beklediği müjdeli haberi Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, Bosna Hersek'ten verdi. Seçim sonrası ilk yapılacak islemin yurtdısı borçlanma yolu ile emekliye ayrılanların yarı zamanlı çalışmalarına izin verecek yasal düzenlemenin kısa sürede yapılacağını ifade etti. Müjdeli haberin anlamı, özellikle ev kadınlarının bütçelerine katkıda bulunmak isteyenlere bir can simidi olarak Ramazan Bayramı öncesi bir hediye oldu.
KESİN DÖNÜŞ YAPANDA DURUM
Bu yazımda konunun yanı sıra kesin dönüş yapan Avrupalı Türklerin Türkiye'de çalışması hususuna değineceğim. Yurtdışı hizmet borçlanmasından yararlananlara aylık bağlanabilmesi için, öncelikle sigortalık statüsüne bağlı olan ve kanunda belirtilen şartların yerine getirilmesi zorunludur. Kanunda belirtilen şartları yerine getirmişseniz aylık bağlanabilmesi için bir takım şartları yerine getirmeniz gerekmekte.
AYLIK BAĞLATMA ŞARTLARI a) Sigortalılık statüsüne göre ilgili
yasal düzenlemenin öngördüğü şartları
(sigortalılık süresi, prim ödeme
gün sayısı-hizmet yılı, emeklilik yası,
malul sayılma gibi) taşımak.
b) Yurda kesin dönmüş (yurtdışındaki
çalışmanın sona ermesi, ikamete
dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal
yardım ödeneği alınmaması) olmak.
c) Tahakkuk ettirilen borcun tamamını
ödemek.
d) Varsa Türkiye'deki sigortalılığına esas
işinden ayrılmak yada faaliyetini
sona erdirmek.
e) Yazılı istekte bulunmak.
Yukarıdaki şartlara göre, malullük veya yaşlılık aylığı almaktayken 01.10.2008 tarihinden sonra aylık alanların sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışma hükmü yurtdışı borçlanmasından dolayı aylık alanlar için geçerli değildi. 19.06.2010 gün 5997 sayılı kanunla birlikte yurtdısı borçlanmasından dolayı kısmi sözleşme aylığını tama çıkaranlar veya tüm sürelerini borçlanarak aylık alan kişilerin ülkemizde aylıklarını hiç kesinti olmadan almalarına ve Sosyal Güvelik Destek Primi ödeyerek 4- a dediğimiz SSK kapsamında çalışmalarına izin verilmiştir. Bu sayede yurtiçinde aylık alanlar ile borçlanma yoluyla aylık alanlar arasındaki uygulama farklılığı ortadan kaldırılmıştı.
AYLIKTA DÜŞME OLMAZ
Özel sektörde ücretli olarak çalışmaya başladığınızda emekli aylığınızda düşme olmaz. Sosyal Güvenlik Kurumu'na, sosyal güvenlik destek primine tabi olarak emekli aylığınızı kestirmeden çalışmak istediğinizi bildirdiğinizde, işyerinden alacağınız ücretten yüzde 7.5 oranında prim kesilir. Isveren de ücretin yüzde 22.5 oranında destek primi öder. Ancak, Gelir Vergisi mükellefi olarak isyeri açıp kendi nam ve hesabınıza faaliyette bulunursanız veya anonim sirket yönetim kurulu başkanı ya da üyesi olursanız, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirkette komandite ortak, diğer sirket ve donatma iştiraklerine ortak olursanız, emekli aylığınızdan hiçbir kesinti olmadan işveren olmak veya tarımla uğraşmak mümkündür. Yurtdışı borçlanması yapıp aylık alanların ülkemizde çalışmaya başladığı anda sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya ait olan ise giriş bildirgelerinin sisteme girişine izin verilmesi yönünde gerekli sistem oluşturulmuştur.
ENGELLİ AYLIĞI ALINIR MI?
Burhan / TÜRKİYE
EMEKLİLİK yaşımı beklemek için 2015 yılında
4/c statüsünde istifa ettim 2017 Nisan ayı
içinde kalp krizi geçirerek açık kalp ameliyatı
oldum. Yüzde 40 engelli raporu alsam emekli
olabilir miyim? İstifa ettikten sonra hiç çalışmadım.
DURUMUNUZ engelli emekliliğe değil maluliyet değerlenmesine girer. Maluliyet değerlendirmesi yaptırabilir, yüzde 60 ve üzeri maluliyet değerlendirilmesi yapılır ise emekli olabilmeniz mümkün. Şayet maluliyet ret olursa bu defa da engelli aylığı yolunu denersiniz.
?İŞYERİ OLAN EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
Kemal / HOLLANDA
12.03.1969 doğumluyum. 1988 Türkiye başlangıcım
var. 1994 yılında Hollanda'ya geldim. 89 ile 91
yılları arası 18 ay askerlik yaptım. 18 senedir kendi
işyerim var. Ne zaman ve ne kadar ödeyerek emekli
olabilirim?
TÜRKİYE'DEKİ prim gününüzü belirtmediğiniz için net bir hesap yerine Türkiye'de 1988 yılında işe başlayan bir erkek 5 bin 375 günden 116 bin 358 TL ödeyerek 50 yaşında emekli olabileceğinizi belirtebilirim. Aylığınızın yüksek olması için askerlik dönemi ile birlikte doğru dönmeler seçilerek aylığınızın yükseltilmesi de mümkün.
