Başkenti Budapeşte ile İstanbul arası yaklaşık 1.5 saat olan Macaristan, Türk yatırımcısına yüksek teşvik, düşük vergi oranı ve kalifiye iş gücüyle destek oluyor. Dünyadaki tüm yatırımcılara Macaristan Eximbank'ından Yatırım Destek Ajansı'na kadar tüm kurumların seferber olduğu ülke, Türkler'le genetik olarak akrabalık ilişkilerinin de olması nedeniyle Türk yatırımcıya 'pozitif ayrımcılık' yaparak kapıları sonuna kadar açmış durumdalar. Yaptığı yatırımlarla 28 yıldır Macaristan'da bulunan Polat Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Polat, aynı zamanda DEİK Türk-Macar İş Konseyi Başkanı şapkasıyla yaptığı açıklamada, Macaristan'ın Türkiye'nin Avrupa'daki kalesi olduğunu söyledi.
Macaristan Başbakanı Victor Orban'ın Türkiye'ye ve Türk halkına özel önem verdiğini ve "Macaristan olarak, uluslararası toplumda Türkiye aleyhine alınan hiçbir karara destek vermeyeceğiz" diyerek bunu gösterdiğini belirten Polat, "Macaristan lokasyon olarak Avrupa'nın göbeğinde. Uçakla 1.5 saatte Budapeşte'ye gidiliyor. Ülkenin İmkanları çok iyi... Kurumlar vergisini yüzde 9'a indirdiler. SGK primleri düşüyor. Türk firmalarının Macaristan'da üretim yapıp Avrupa'ya mal satmaları daha kolay oluyor. Biz 28 yıl önce Macaristan'a gittik. Bu ülkenin avantajlarını gördük" dedi. Son dönemde Türk firmalarının Macaristan'a yatırım anlamında ilgisinin arttığını söyleyen Polat, "Türkler'in Macaristan'a çok ciddi yatırımları var. Yatırım büyüklüğü milyar dolarlara ulaştı. Şu anda da 20 Türk firmasının yatırım yapmak için araştırma yaptığını biliyoruz" dedi. Macar işadamlarının, Türklerle birlikte Afrika'ya girmek istediklerini belirten Polat, "Bu konuyla ilgili olarak seneye ciddi bir işadamı grubuyla bir de toplantı yapmak istiyoruz. Bu alanda Macaristan Eximbank'ı da devrede olacak. Zaten şu anda Türk yatırımcılara 500 milyon dolarlık limit açtılar" dedi.
Adnan Polat, Macaristan'la ilgili soruları da şöyle yanıtladı:
Macaristan ekonomisinde Türk yatırımcılar için fırsatlar nelerdir?
Macaristan'ın Avrupa'da merkezi bir konumda olması Avrupa operasyonlarını genişletmek isteyen yabancı yatırımcılara cazip gelmektedir. Coğrafi konumu nakliye ve lojistik anlamda ithalat ve ihracat işletmeleri için çok uygun. Macaristan'dan Avrupa'nın her yerine 24 saatten kısa sürede dağıtım yapma olanağı bulunuyor. Macaristan, Orta ve Güneydoğu Avrupa'ya açılan kapı olarak kabul edilir ve bu sayede yabancı yatırımlar için aynı zamanda çekici bir pazar durumunda. Ülkenin son derece gelişmiş lojistik ve telekomünikasyon altyapısı mevcut. Yatırımcılar için de hazır sanayi siteleri, ofisler ve çok sayıda teknopark bulunuyor. İş gücü maliyetlerinde ise iyi bir denge ve kalite mevcut. Resmi rakamlara göre 2017 yılından itibaren Macaristan'da yasal brüt asgari ücret kalifiye olamayan işçiler için 412 Euro'dur. 2017 yılında ortalama brüt kazanç yaklaşık 1.027 Euro olup işverene maliyeti 1.268 Euro'dur. Macaristan'ın işgücü, mühendislik, tıp ve ekonomi alanlarında yüksek derecede eğitimli ve yeteneklidir. 2015 itibarıyla okuryazarlık oranı ise yüzde 99.1'dir.
Macaristan ihracatının yüzde 79'unu AB ülkelerine, yüzde 86'sını tüm Avrupa ülkelerine yapmaktadır. Bu nedenle de Macaristan Avrupa'ya bağımlı bir ülke durumunda. Macar hükümeti, bu nedenle pazarı çeşitlendirmek ve Avrupa'ya bağımlılıktan kurtulmak için Doğuya Açılım-Easternopening politikası uygulamaya koymuştur. Son zamanlarda buna Güneye (Afrika'ya) Açılım politikası da eklenmiştir. Doğuya açılım sürecinde Rusya, Çin ve Türkiye'ye özel önem verilmektedir. Bu planlar çerçevesinde Macar ekonomisinin daha da güçleneceğini düşünüyorum. Üçüncü ülkelerde yapılacak yatırımlarda Türk ve Macar şirketler Exim finansman desteğini de arkalarına alarak çok büyük sinerjiler oluşturabilirler. Türk yatırımcılara her yönüyle cazip olan Macaristan'da yatırım yaparak Avrupa'ya ihracat yapmaları ve Macar şirketlerle işbirliğine giderek sinerji yaratmalarını ve üçüncü ülkelerdeki ticari fırsatları birlikte değerlendirmelerini tavsiye ediyorum. Bu konuda her türlü desteği ALX Hungary üzerinden alabilirler.
Hangi yatırım alanları kârlı?
Macaristan'da yüksek potansiyeli olan sektörler lojistik, su arıtma, enerji, inşaat, gıda, tarım ve hayvancılık, hizmet, termal su zengini olması nedeniyle sağlık turizmi ve otomotiv olarak sıralanabilir. Ayrıca tıbbi cihaz üretiminde çok ilerideler, sağlık konusunda da önemli projeleri var. Türkiye'deki hastanelere araç gereç sağlanması için görüşmeler devam ediyor. Gıda konusunda da Macaristan'da çok büyük bir büyükbaş hayvan ve et ihracat potansiyeli var. Savunma sanayinde de önemli projeler devam ediyor, NATO üyesi olduğumuz için AB engel çıkarmıyor. Su arıtma sistemleri ile ilgili projeler de var yine. Budapeşte Sular İdaresi, Ankara ve İstanbul sular idarelerinde test amaçlı küçük projeler gerçekleştiriyor. Bir de gelişmiş otomotiv sanayi projesi yapma planları mevcut.
Bürokratik işlemler nelerdir?
Macaristan'da yatırımcılara birçok alanda kolaylık sağlanıyor. 5 gün içinde şirket kurabilme imkânı, yatırımcı odaklı finansal destek ve vergi izinleri, rekabetçi vergi sistemi, ülkenin gelişmiş lojistik ve telekomünikasyon altyapısına sahip olması yatırımcının işini kolaylaştıran unsurlardan sayılabilir. Macaristan'da iş ortamını geliştirmek üzere özel vergi ve izinlere sahip serbest kurumsal bölgeler de bulunuyor. Ülkede kurumlar vergisi oranı, Orta ve Doğu Avrupa'daki en düşük seviyeye indirildi. Bunun yanı sıra, gerçekleşen zararları 5 yıl erteleyebilmek de mümkün. Özellikle lojistik alanında ülkenin ciddi avantajları söz konusu. Macaristan konum olarak Avrupa'nın transit karayolları üzerinde yer alıyor. Ülkenin AB üyesi olması da yatırımcılar için birçok kolaylığı da beraberinde getiriyor.
Ayrıca Macaristan Türk işadamlarına vize muafiyeti ve oturum konusunda önemli kolaylıklar sağlıyor. Bu bir AB (Schengen) ülkesinin Avrupa Birliği müktesebatına göre, üçüncü bir ülkeye vize konusunda verebileceği en üst taviz. Macar Hükümeti bu tavizi AB üyesi ülkeler dışında sadece Türkiye için verdi.
İŞADAMLARI TATİLDEN GELDİ
Adnan Polat, yukarıdaki toplu resmin ilginç öyküsünü anlattı. Macaristan Başbakanı Orban'ın Türkiye'ye gelmesi nedeniyle İstanbul'da işadamlarıyla bir yemek önerdiğini anlatan Polat, bayram arefesine denk gelen toplantı için işadamlarının tatil bölgelerinden geldiğini anlattı. Polat, "Tüm işadamlarımızla gurur duydum. Daveti memleket meselesi olarak görüp, tatilden alelacele geldiler. Kimi otele tatil kıyafetleriyle gelmiş, asistanları önceden elbiselerini getirmiş. Odada üzerini değiştirip toplantıya yetişen var" diye konuştu.
500 MİLYONLUK PAZARA YAKIN
Teşvikler nelerdir?
Macaristan, ülkeye gelmek isteyen veya daha önce gelmiş olup işlerini büyütmek isteyen yatırımcılar için avantajlı bir ülkedir. Bir AB ülkesi olarak, yatırımcıların hem AB fonlarından yararlanmasını sağlamakta, hem de kendi teşvik fonlarını devreye sokmaktadır. Yatırımın yapılacağı bölgeye göre yüzde 50'ye varan teşvikler veriliyor. Bölgesel teşviklerin alınabilecek maksimum miktarı hesaplanırken peşin devlet yardımları, kalkınma vergisi teşviki vs. dâhil olmak üzere bütün bölgesel teşvikler hesaba katılıyor. Rekabetçi vergi sistemi bulunan Macaristan'da 2017'den itibaren AB'deki en düşük kurumlar vergisi oranı olan yüzde 9 uygulanmaktadır.
Macaristan'a yatırımın ihracat avantajları neler?
Türk yatırımcıların Macaristan'ı 10 milyon müşterisi olan bir pazar olarak değerlendirmemelerini, 500 milyon kişilik pazara erişim sağlayan büyük Avrupa transit koridorlarının kavşağındaki, Avrupa'ya açılan kapı olarak görmelerini istiyoruz. Macaristan'da üretilen ürünlerin "Made in Europe" etiketi taşıması nedeni ile Avrupa'ya satışı çok daha kolay olmaktadır.
500'DEN FAZLA TÜRK YATIRIMCI
Macaristan'daki Türk yatırımlarının miktarı nedir?
Resmi kayıtlara göre 500'den fazla Türk yatırımcının Macaristan'da özellikle lojistik, sanayi ve hizmet sektörlerinde toplam 350 milyon dolar civarında yatırımı bulunmaktadır. Türk şirketlerinin geçtiğimiz yıllarda yatırım yaptığı pek çok farklı sektör bulunmaktadır.
Türkler Macaristan'da özellikle lojistik, telekomünikasyon, inşaat, gıda, hizmet, eğlence (sinema) ve otomotiv sektörlerinde yatırım yapıyorlar. Ancak bu sektörler dışında da Macaristan'da yatırım potansiyeli çok yüksek. Ülkedeki en büyük yatırımı 2010'da Türk Telekom Orta ve Güneydoğu Avrupa'nın en büyük fiber optik data ve kapasite servis sağlayıcılık hizmetleri veren şirketi Invitel International'ın yüzde 100 hissesini 221 milyon euroya alarak yaptı.
2018'de yatırımların artacağı yönünde işaretler var. Macaristan'ın dış ticaret hacmi 200 milyar dolarken, Türkiye ile dış ticareti 3 milyar dolara yaklaştı. Hedef ise 5 milyar dolar. Macaristan'ın Doğu'ya açılımı hedefe ulaşmakta destek sağlayacak.
TÜRKİYE'YE İLGİLERİ BÜYÜK
Macar işadamlarının Türkiye'ye yönelik ilgileri nasıl, Türkiye'de hangi alanlarda yatırım yapabilirler?
İki ülke arasında dostça ilişki olduğunu ve son zamanlarda giderek artan sıklıkta yüksek seviyede gerçekleşen politik toplantıların, ekonomik ve ticari ilişkilerimizi sıkılaştırmak için bize sağlam temel oluşturduğunu düşünüyorum. Macaristan Türkiye'yi, jeopolitik konumu ve 80 milyon nüfusundan dolayı stratejik ortak olarak görüyor, Macaristan için stratejik önemi olan ihracat pazarı.
Bununla birlikte, 21. yüzyılda karşılıklı ekonomik ilişkilerin, eğer ortak çıkarlara dayanıyor ise sadece iyi yönetilerek gerçekleşebileceği konusunda kuşkum yok. Macaristan dünya sınıfında teknolojiler, kaliteli ürünler ve yüksek katma değerli hizmetler sunuyor, bununla birlikte Avrupa Birliği üyesi olarak Türk işletmeleri ile Batı Avrupa arasında köprü görevi görüyor. Büyük potansiyel olan alanlardan bir tanesi de turizm. Türkiye hali hazırda Macar turistler için oldukça cazip. Türkiye'de ise mevcut durumda yaklaşık 70 Macar yatırımcı bulunmaktadır.
